«Όταν κάνεις πράγματα για να τα καταλαβαίνει το κοινό, τότε το «χαϊδεύεις» για να είσαι αρεστός… τότε γίνεσαι λαϊκιστής. Αυτό αντιλαμβάνομαι ως λαϊκισμό στην τέχνη» λέει ο Τάσος Μαντζαβίνος σε μια εκ βαθέων συνέντευξη στη Huffpost Greece , προτού κλείσει η έκθεσή του στην Κυψέλη. Στους πίνακες και στις κατασκευές του καλλιτέχνη πρωταγωνιστεί η Μνήμη, προσωπική ή συλλογική. Παρουσιάζεται και αναλύεται άλλοτε ως ιστορικό γεγονός, άλλοτε ως μύθος, άλλοτε ως κληροδοτημένη παράδοση. Ο Μαντζαβίνος δεν ξεχωρίζει μύθο, ιστορία, παράδοση. Αντιθέτως, συνδέει και μεταγράφει γεγονότα και θρύλους μέσα στο χρόνο. Τον ελκύει σταθερά η ιστορική συνέχεια, όπως εκφράζεται στην βυζαντινή αγιογραφία, στην λαϊκή τέχνη, στον Καραγκιόζη, τον Κόντογλου.
Πάντα σταθερά και ολόψυχα, 2015, ακρυλικό σε μουσαμά, 50 x 60 εκ.
«Ο θεατής πρέπει να πάει στο έργο, να δουλέψει το μυαλό του, αλλιώς του έρχονται όλα μασημένα. Τότε, θα πρέπει να γράφουμε κι όχι να ζωγραφίζουμε. Ο καταιγισμός της εικόνας, οι χιλιάδες φωτογραφίες που καθημερινά μας κατακλύζουν, έχουν κάνει κακό στις τέχνες. Αυτό και η ταχύτητα της εποχής. Ο χρόνος και η φθορά του χρόνου παύουν να έχουν σημασία, αδυνατούμε να τον συναισθανθούμε∙ χάνουμε την στιγμή, το παρόν. Έτσι, έρχεται και η κατάργηση της μνήμης, που για εμένα είναι ευνουχισμός σε επίπεδο προσωπικό, αλλά και πνευματικός θάνατος σε συλλογικό επίπεδο».
Πολεμιστές σε πολιορκημένα κάστρα, μαχητές σε αρματωμένα καράβια, στρατιώτες, ο Πήγασος, οι Σειρήνες, ο Αινείας, ο άγιος στην μάχη με τον δράκοντα συνυπάρχουν στον εικαστικό κόσμο του Μαντζαβίνου, δημιουργώντας μιαν ατμόσφαιρα που παραπέμπει σε μια μάχη διαρκείας. «Όλη η ζωγραφική, αν θες όλη η τέχνη, αυτό πρέπει να δείχνει: ότι πρέπει να αντιστεκόμαστε. Να έχουμε το τσαγανό να είμαστε ο εαυτός μας, όχι όμως με την έννοια της «τσογλανιάς». Ξέρεις, υπάρχουν άνθρωποι που ζουν λάθρα. Αυτός, όμως, που δε χτίζει άμυνες, κάστρα προσωπικά καταστρέφεται. Πρώτα και κύρια με τη ζωγραφική έχω την ανάγκη να εκφραστώ. Ν’ αντισταθώ στον οδοστρωτήρα της ταχύτητας, να σταθώ απέναντι στην κατάργηση της μνήμης. Είτε είσαι Γάλλος, Γερμανός ή Έλληνας ζωγράφος οφείλεις να γίνεις «σκαπανέας», να σκάψεις στη μήτρα του πολιτισμού σου και να βρεις την ταυτότητά σου. Η ζωγραφική είναι μέρος της ζωής. Όπως και στη ζωή παιδεύεται κανείς για να γίνει “κάτι”, έτσι και στη ζωγραφική. Ζωγραφίζοντας για τον εαυτό σου, μπορείς να «μιλήσεις» και σε άλλους ανθρώπους. Νιώθω προνομιούχος, γιατί έτσι μπορώ να εκφράζω τα συναισθήματά μου, να μιλάω μέσα από τα έργα μου».
Ο φάρος, ο ναός και εγώ, 2015, ακρυλικό σε μουσαμά, 50x70 εκ.
Για τον «ελληνικό» χαρακτήρα της ζωγραφικής του ο Μαντζαβίνος επισημαίνει:
«Όταν λέμε ελληνικότητα, εννοούμε τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου που φορτίζεται όχι μόνο με τα προσωπικά, αλλά και τα συλλογικά βιώματα, τα χαρακτηριστικά ενός τόπου κ.ο.κ. Αυτοί που τον αρνήθηκαν τόσο επίμονα, δεν κατάλαβαν τίποτα. Υπάρχει χαρακτήρας, ο οποίος δημιουργείται σύμφωνα με ένα συγκεκριμένο φως. Κάτω από αυτό το φως γεννήθηκαν οι εικόνες, η γλυπτική, οι ναοί μας, τα ξωκλήσια μας. Κι αυτή η διάκριση που αναγνωρίζει ως ελληνικό μόνο το αρχαίο, είναι πέρα για πέρα εσφαλμένη. Λες και μετά τους αρχαίους δεν υπήρξε τίποτα! Η έννοια της κλασικότητας, για μένα, έχει να κάνει με τη φύση, το φως».
Στο χώρο της έκθεσης, εκτός από τα ζωγραφικά έργα, ο θεατής γυροφέρνει και τα «εργόχειρα», όπως τ’ αποκαλεί ο Μαντζαβίνος, έναν όρο που έχει υιοθετήσει από τον Κόντογλου. «Μ’ αρέσει καταρχήν να δουλεύω με τα χέρια και με τα παιχνίδια και, αν θέλεις, να παίζω με την ίδια την έννοια της αισθητικής, όταν είναι στα όρια του κιτς. Κιτς βέβαια, για μένα, είναι όλη αυτή η στυλιζαρισμένη αισθητική, που θέλουν να μας επιβάλλουν ως επίσημη ή «ευρωπαϊκή» αισθητική. Δεν είμαστε ευρωπαίοι, όμως, όταν ευνουχιζόμαστε, όταν κόβουμε το μωσαϊκό της μνήμης και των εικόνων μας. Το λαϊκό στοιχείο είναι κομμάτι του εαυτού μας. Δεν είναι δυνατό να «σκάβεις» για να βρίσκεις μόνο αρχαία και να πετάς οτιδήποτε άλλο. Αυτή η «καθαρότητα» με τρομάζει».
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 17 Ιανουαρίου και είναι ανοιχτή Τετάρτη-Παρασκευή: 6-9 μμ, Σάββατο 12-8 μμ & Κυριακή 12-3 μμ. Φωκίωνος Νέγρη 16, Αθήνα, τηλ. 210-882-4681