Πόσο ώριμα είναι, αλήθεια, τα ίδια τα παιδιά να κατανοήσουν θέματα «ειδικά» όπως της παιδικής κακοποίησης και να ευαισθητοποιηθούν γύρω απ′ αυτά; Ισως περισσότερο απ′ όσο θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Η ταινία «My uncle Tudor» πραγματεύεται την προσωπική ιστορία της Μολδαβής σκηνοθέτιδάς της που όταν ήταν εννέα χρόνων είχε κακοποιηθεί από τον θείο της και εικοσιπέντε χρόνια μετά πήγε στη Μολδαβία και συνάντησε τον κακοποιητή της. Θεατές της μαρτυρούν ότι η συνάντηση αυτή καταγράφηκε με εξαιρετικό κινηματογραφικά τρόπο. Που άφησε τέτοιο αποτύπωμα ώστε η παιδική κριτική επιτροπή, από τις 25 ταινίες που έκρινε, να δώσει το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ σε αυτήν την ταινία στο περσινό Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους.
«Δεν περιμένουμε να ”σκάσει” το θέμα και να ασχοληθούμε εκ των υστέρων, αλλά έχουμε σταθερά τις κεραίες μας στραμμένες σ′ αυτά τα ζητήματα», λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ που φέτος συνέπεσε χρονικά με το θέμα της παιδικής κακοποίησης να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας.
Παρά τη διαχρονική του ευαισθησία, το Φεστιβάλ απέδειξε και καλά αντανακλαστικά, εντάσσοντας φέτος αυτή τη θεματολογία στο νέο μας εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Olympia Cinematic PsychoEdu: Ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις με όχημα τον κινηματογράφο» όπως ανέφερε ο καλλιτεχνικός του διευθυντής, Δημήτρης Σπύρου στην συνέντευξη που έδωσε στην HuffPost με το βλέμμα στραμμένο στο σημείο ενδιαφέροντος των ημερών.
- Κύριε Σπύρου με τι προσδοκίες - σχετικά με έναν αρκετά υψηλό πήχη που έχει τεθεί μέχρι σήμερα - ξεκίνησε το φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους;
Ήδη από τις πρώτες μέρες όλα έδειχναν ότι το φετινό Φεστιβάλ πραγματοποιεί ένα νέο ποιοτικό άλμα. Χωρίς τους περιορισμούς των δυο προηγούμενων ετών - λόγω πανδημίας -, οι αίθουσες στον Πύργο, την Αμαλιάδα και τις υπόλοιπες πόλεις ήταν κατάμεστες. Η συμμετοχή παιδιών και νέων στα κινηματογραφικά εργαστήρια και τις παράλληλες εκδηλώσεις είχε ξεπεράσει τις προσδοκίες μας. Πολλές ταινίες εκπροσωπούνταν από τους δημιουργούς τους και γίνονταν πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις με το κοινό. Η παρουσία μεγάλου αριθμού σκηνοθετών ακόμη κι από χώρες της Λατινικής Αμερικής, επιβεβαίωσε το διεθνές κύρος του Φεστιβάλ. Το διεθνές ενδιαφέρον για τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα, έχει φέρει φέτος στον Πύργο σημαντικές προσωπικότητες μεταξύ των οποίων και του γνωστού αρχισυντάκτη των Cahiers du Cinema και καθηγητή της Παιδαγωγικής του Κινηματογράφου σε γαλλικά πανεπιστήμια Αλέν Μπεργκαλά. Θεσμικοί παράγοντες και επαγγελματίες του κινηματογράφου από την Ελλάδα και το εξωτερικό συζήτησαν σε προγραμματισμένες εκδηλώσεις για το μέλλον - σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο – του κινηματογράφου και ιδιαίτερα του κινηματογράφου για Παιδιά και Νέους και της κινηματογραφικής εκπαίδευσης. H παρουσία νέων Ελλήνων κινηματογραφιστών ήταν η πολυπληθέστερη από κάθε άλλη χρονιά. Συμμετείχαν με ταινίες τους στα διαγωνιστικά προγράμματα, στο Olympia “Creative Ideas” Pitching Lab και στο ειδικό αφιέρωμα «Προσεγγίσεις της παιδικής ηλικίας και της νεότητας στον ελληνικό κινηματογράφο».
- Πώς αντιμετωπίζετε την συγκυρία το φετινό - τουλάχιστον - Φεστιβάλ να βρίσκεται χρονικά πολύ κοντά σε καταγγελίες για παιδική κακοποίηση που βρίσκονται εδώ και καιρό στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας;
Το Φεστιβάλ Ολυμπίας διαχρονικά περιλαμβάνει στο πρόγραμμά του ταινίες και πραγματοποιεί εκδηλώσεις που πραγματεύονται αυτό το ζήτημα και άλλα παρόμοια. Μάλιστα κατά καιρούς μας έχουν τεθεί και ερωτήματα μήπως πρέπει στο πρόγραμμά μας να αποφεύγουμε ταινίες με τέτοιο περιεχόμενο και να προβάλλουμε πιο χαρούμενα θέματα. Εμείς πιστεύουμε στην ενημέρωση των παιδιών κι όχι στο σκέπασμα αυτών των υπαρκτών τραγικών καταστάσεων κάτω από το χαλί.
- Πώς σκοπεύει να σταθεί φέτος απέναντι σ′ αυτό το θέμα;
Ο αναγκαστικά περιορισμένος χώρος μιας συνέντευξης δεν μου επιτρέπει να αναπτύξω πλήρως όλα όσα σχεδιάζουμε, τα οποία ωστόσο θα ήθελα να υπογραμμίσω πως αποτελούν συνέχεια αυτών που ήδη κάνουμε εδώ και χρόνια. Απλώς ενημερωτικά να πω ότι εντάσσουμε αυτή τη θεματολογία στο νέο μας εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Olympia Cinematic PsychoEdu: Ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις με όχημα τον κινηματογράφο». Με αυτό το πρόγραμμα απευθυνόμαστε σε γονείς και εκπαιδευτικούς, καθώς και στα ίδια τα παιδιά και τους νέους.
- Θα επισημάνω την, ιδιαίτερης αξίας, ταινία «My uncle Tudor» που με λεπτό τρόπο έθιξε το θέμα κατά την διάρκεια του περσινού Φεστιβάλ. Θα θέλατε να την σχολιάζατε;
Μ′ αυτή σας την ερώτηση επιβεβαιώνετε αυτό που ανέφερα προηγουμένως, ότι δηλαδή το Φεστιβάλ έχει σταθερά στραμμένο το βλέμμα του σ′ αυτά τα ζητήματα. Η ταινία «My uncle Tudor» συμμετείχε στο περσινό Φεστιβάλ στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Τμήματος Ντοκιμαντέρ. Η σκηνοθέτιδα της ταινίας ζει κι εργάζεται στις Βρυξέλλες. Κατάγεται από τη Μολδαβία. Όταν ήταν εννέα χρόνων είχε κακοποιηθεί από τον θείο της. Και εικοσιπέντε χρόνια μετά πήγε στη Μολδαβία και συνάντησε τον κακοποιητή της. Στο ντοκιμαντέρ καταγράφεται με εξαιρετικό κινηματογραφικά τρόπο αυτή η συνάντηση. Ο θεατής κατανοεί ότι αυτό που βίωσε αυτή η κοπέλα στην τρυφερή ηλικία των εννέα ετών είναι ένα βαθύ τραύμα που το κουβαλάει και θα το κουβαλάει σε όλη της τη ζωή. Το Φεστιβάλ Ολυμπίας, με την ευκαιρία αυτής της προβολής, πραγματοποίησε ειδική εκδήλωση – η οποία μεταδόθηκε και σε λάιβ στρίμινγκ- για την παιδική κακοποίηση, στην οποία συμμετείχαν κορυφαίοι Έλληνες παιδοψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι κ.α. καθώς και η Σοφία Μπεκατώρου. Το πόσο ώριμα είναι τα παιδιά να κατανοήσουν αυτά τα θέματα και να ευαισθητοποιηθούν από μια ποιοτική ταινία με τέτοιο περιεχόμενο, αποδείχθηκε από το γεγονός ότι η παιδική κριτική επιτροπή, από τις 25 ταινίες που έκρινε, έδωσε το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ σε αυτήν την ταινία. Εμείς λοιπόν στο Φεστιβάλ Ολυμπίας δεν περιμένουμε να «σκάσει» με θόρυβο κάποιο τέτοιο γεγονός και να ασχοληθούμε εκ των υστέρων, αλλά έχουμε σταθερά τις κεραίες μας στραμμένες σ′ αυτά”.
- Πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι μια μορφή τέχνης, όπως ο κινηματογράφος, απέναντι σε τόσο δύσκολα να αντιμετωπιστούν από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ζητήματα όπως η παιδική κακοποίηση;
Ο ποιοτικός κινηματογράφος καλλιεργεί την ενσυναίσθηση και αναπτύσσει την κριτική σκέψη. Φωτίζει από πολλές πλευρές τα ζητήματα που πραγματεύεται. Μπορεί να συμβάλει με μοναδικό τρόπο στη σωστή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση, αλλά η συνολική αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού -και άλλων παρόμοιων- είναι πολύπλοκη και απαιτείται ένα σύνολο παρεμβάσεων από την Πολιτεία και τους κοινωνικούς φορείς, από το εκπαιδευτικό σύστημα και τους επιστήμονες, από τους διανοούμενους και τους καλλιτέχνες. Απαιτείται ενεργοποίηση από τους πάντες.
- Τι, κατά τη γνώμη σας, σφραγίζει το φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους;
Η ολική επαναφορά στους φυσικούς χώρους, ο μεγάλος αριθμός επισκεπτών από ξένες χώρες που αποτελεί ρεκόρ, η εμφανής βελτίωση των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων με εφαρμογές που περιλαμβάνουν μηχανήματα υπερσύγχρονης τεχνολογίας και ο σημαντικός αριθμός επαγγελματικών συναντήσεων καθώς και δράσεων για τους νέους επαγγελματίες του κινηματογράφου.
- Υπάρχουν κάποια προγράμματα - συμμετοχές - προτάσεις του Φεστιβάλ για τα οποία είστε ιδιαίτερα υπερήφανος;
Είμαστε υπερήφανοι για μια σειρά νέων πρωτοβουλιών μας οι οποίες έχουν εντυπωσιάσει τους επισκέπτες του 25ου Φεστιβάλ, που έχουν έρθει από εικοσιπέντε χώρες. Σε πολλές απ′ αυτές αναφέρθηκα και σε προηγούμενες ερωτήσεις σας. Αυτά όμως που κάνουν ιδιαίτερη αίσθηση στους ξένους επαγγελματίες οι οποίοι έχουν επισκεφτεί πολλά διεθνή φεστιβάλ και μπορούν να κάνουν συγκρίσεις, είναι η αρτιότητα της διοργάνωσης, ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας του Φεστιβάλ, η ενεργητική συμμετοχή των παιδιών και των νέων σε όλες τις δράσεις μας και οι αισθητικές μας επιλογές τόσο για τα διαγωνιστικά προγράμματα όσο και για τα ειδικά αφιερώματα.
- Τι επιπτώσεις είχε η εποχή της πανδημίας στο Φεστιβάλ και πώς σκοπεύετε να τις αντιμετωπίσετε;
Η πανδημία έχει επηρεάσει τα πάντα. Την εργασία, την εκπαίδευση, τις κοινωνικές σχέσεις, την ανθρώπινη συμπεριφορά, τη ζωή μας γενικά. Επομένως και τον κινηματογράφο. Την προηγούμενη βδομάδα π.χ. τα εισιτήρια των κινηματογραφικών αιθουσών πανελλαδικά ήταν τα λιγότερα όλων των εποχών. Στο Φεστιβάλ προφανώς υπάρχουν επιπτώσεις. Π.χ. το ότι αυτά τα δυο χρόνια έσπασε η αλυσίδα της μεταβίβασης κινηματογραφικών γνώσεων των παιδιών που είχαν εμπειρία συμμετοχής στο Φεστιβάλ στα νεότερα παιδιά που συμμετέχουν για πρώτη φορά στα εργαστήριά μας. Αυτή η μεταβίβαση γνώσεων από μεγαλύτερα παιδιά σε μικρότερα είναι μια διαδικασία με τεράστια εκπαιδευτική σημασία και την καλλιεργούμε με επιμονή. Η αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί δεν είναι εύκολη. Θα απαιτηθεί βαθιά μελέτη εκ μέρους μας, επεξεργασία νέων προγραμμάτων που θα λαμβάνουν υπ′ όψιν τη νέα αυτή πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπ′ όψιν και τις απόψεις των ίδιων των παιδιών, πιο στενή συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς κλπ.
- Τι είναι αυτό που θα θέλατε να γράψετε στο δελτίο τύπου του απολογισμού του φετινού Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους;
Το Φεστιβάλ ωρίμασε αλλά δεν έχασε τίποτα από την παιδικότητά του.