Πριν από λίγες δεκαετίες ο όρος «Δημόσια Διπλωματία» θα συνιστούσε contradictio in terminis. Η παραδοσιακή Διπλωματία λάμβανε χώρα ανέκαθεν κεκλεισμένων των θυρών, υπό πλήρη μυστικότητα, στη γλώσσα των Γάλλων ευγενών. Πώς λοιπόν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει μία Διπλωματία που θα είναι δημόσια;
Η παγκοσμιοποίηση, η αλματώδης πρόοδος των επικοινωνιακών τεχνολογιών και η συνεχής διεύρυνση της Κοινωνίας των Πολιτών, δημιούργησαν νέα πολιτικά πεδία, τα οποία έπρεπε να καλυφθούν και να αξιοποιηθούν.
Δημόσια Διπλωματία είναι το σύνολο των δημοσίων σχέσεων που ασκεί ένα κράτος-έθνος με τα υπόλοιπα. Είναι το αποτύπωμα του στη διεθνή κοινότητα, το nation και state branding. Ταυτόχρονα Δημόσια Διπλωματία είναι η εικόνα που ένα κράτος καλλιεργεί στα ξένα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, έντυπα και διαδικτυακά.
Η σύσταση της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διπλωματίας, Θρησκευτικών και Προξενικών Υποθέσεων στο Υπουργείο Εξωτερικών από τις πρώτες κιόλας ημέρες της θητείας της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, υπήρξε μία από τις πλέον κομβικές και εμπορικές μεταρρυθμίσεις που είχε ανακοινώσει προεκλογικά και εφήρμοσε πάραυτα.
Γιατί εμπορική; Δημόσια Διπλωματία σημαίνει την καλύτερη δυνατή εικόνα της Ελλάδος στο εξωτερικό. Σημαίνει την εκπροσώπηση της Ελλάδος στο διεθνές περιβάλλον με μία ενιαία, συντονισμένη φωνή. Κάτι τέτοιο αποφέρει μέγιστα οφέλη στον τουρισμό, την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, ο οποίος μαζί με τους πολλαπλασιαστές εγγίζει σχεδόν το ήμισυ του ΑΕΠ.
Ομοίως, «η Ελλάδα με μία φωνή διεθνώς» αποφέρει τα βέλτιστα για τα ελληνικά πανεπιστήμια τα οποία μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης για ξένους φοιτητές με τα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, συνεισφέροντας κατά σημαντικό ποσοστό στην ελληνική οικονομία.
Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας ασκεί και διαχειρίζεται τις αρμοδιότητες περί Θρησκευτικών και Προξενικών Υποθέσεων. Η Ελλάδα είναι μία χώρα με ανεξάντλητο θρησκευτικό πλούτο, έντονο Ορθόδοξο αποτύπωμα, που αποτελεί μοναδικό προορισμό θρησκευτικού τουρισμού.
Ταυτόχρονα, οι πολυπληθείς κοινότητες των Ελλήνων ανά την υφήλιο δημιουργούν προξενικές προκλήσεις και υποχρεώσεις. Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας σε συνεργασία με τα Υπουργεία Εσωτερικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης αξιοποιεί συνεχώς τις νέες τεχνολογίες προκειμένου να περιοριστεί η γραφειοκρατία των Προξενικών Αρχών και να διευκολύνει την καθημερινότητα των Ελλήνων Ομογενών.
Τον τελευταίο καιρό, σε μία ιδιαίτερα αντίξοη διεθνή συγκυρία λόγω της απειλής του νέου ιού, παρατηρεί κανείς μία πλημμυρίδα θετικών δημοσιευμάτων και αναφορών στον διεθνή Τύπο για την Ελλάδα, τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, τις επιλογές του Έλληνα Πρωθυπουργού, την πειθαρχία και την αλληλεγγύη με τις οποίες ο ελληνικός λαός αντιμετώπισε τον κίνδυνο δίδοντας το παράδειγμα στις πλέον αναπτυγμένες κοινωνίες.
Η θετική εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό, η οποία θα κεφαλαιοποιηθεί στον τουρισμό, το εμπόριο, τις διεθνείς σχέσεις και τη διεθνή εκπροσώπηση, οφείλεται εν πολλοίς στους προαναφερθέντες παράγοντες. Πέραν τούτων, καθοριστικοί στάθηκαν οι δίαυλοι και τα κανάλια επικοινωνίας που είχε αναπτύξει η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας σε συνεργασία με τα Γραφεία Δημόσιας Διπλωματίας των Αρχών της Ελλάδος στο εξωτερικό. Για πρώτη φορά, ενημέρωση για τις σημαντικότερες εξελίξεις και τις ελληνικές θέσεις φθάνει μέχρι και το πλέον απομακρυσμένο Προξενείο. Ακόμα και στο μεταναστευτικό, η πρότερη, σχεδόν αποκλειστικά αρνητική διεθνής ειδησεογραφία παρουσιάζει και θετικές αναλύσεις για την Ελλάδα και τον ρόλο της στην προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων.
Η νέα δομή αξιοποιεί στο έπακρο τις ικανότητες των στελεχών του Δημοσίου εκμηδενίζοντας με αυτό τον τρόπο το κόστος, εισάγοντας μία λειτουργία με στοχοθεσία και σεβασμό των δημόσιων πόρων.
Επικεφαλής της εθνικής αυτής προσπάθειας είναι ο Γενικός Γραμματέας Κωστής Αλεξανδρής, επί τριετία διπλωματικός σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη, και ο Υφυπουργός Κώστας Βλάσης αρμόδιος για τον Απόδημο Ελληνισμό.