Με αφορμή το γεγονός ότι πλησιάζει το εκλογικό έτος 2019, όπου ανάμεσα στις άλλες, θα διεξαχθούν τον προσεχή Μάιο εκλογές τόσο στην Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση όσο και στις Περιφέρειες, μου δίνεται η ευκαιρία να επαναφέρω το θέμα των Δημόσιων χώρων, θέμα που με έχει απασχολήσει και σε προηγούμενες περιόδους, είτε στα πλαίσια δράσεων στο Σύλλογο Αρχιτεκτόνων, είτε σε προηγούμενη ενασχόληση μου με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Δημόσιοι χώροι σε αναζήτηση, λοιπόν:
-Δημόσιος Χώρος: το μέγα ζητούμενο.
-Δημόσιος Χώρος ο «Μεγάλος Ασθενής» στον αστικό ιστό.
Θεωρούμε αφετηριακά ότι ο Δημόσιος Χώρος (πόλη, πλατείες,»ελεύθεροι χώροι», συγκοινωνίες, πράσινο, σχολεία, παιδικές χαρές, γυμναστήρια κ.ο.κ.) αποτελεί ζωτικό στοιχείο της ζωής μας και η καλή λειτουργία του συνιστά ένα τεράστιο κεφάλαιο εθνικού πλούτου αλλά και θεμελιώδη προϋπόθεση ανάπτυξης του Τόπου και του Λαού μας αφενός, λειτουργίας της ίδιας της Δημοκρατίας αφετέρου: σε Ανοιχτούς χώρους Συνεύρεσης, συν τοις άλλοις.
Αυτομάτως τούτο γεννά το «καθήκον» της προστασίας των ελεύθερων χώρων της Πόλης από τους καταπατητές της Δημόσιας γης, από όσους ασχημονούν και απαξιώνουν τον δημόσιο χώρο. Πόσο μάλλον που οι ελεύθεροι χώροι των Πόλεων, όπως της Αθήνας, χάνονται και κτίζονται. Η γη όμως αυτή ανήκει σε όλους τους κατοίκους οι οποίοι οφείλουμε να την προστατεύσουμε συνεργαζόμενοι μεταξύ μας και με τους εκπροσώπους μας τόσο στην πρωτοβάθμια Τοπική. Αυτοδιοίκηση όσο και στην Περιφέρεια. «Αξιοποίηση» λοιπόν αυτής της γης και μετατροπή της σε κοινόχρηστους χώρους (Πλατείες, πάρκα, άλση, Παιδικές χαρές, ελεύθεροι χώροι εν γένει).Σεβασμός σε – ότι απέμεινε από την – φύση.
«Με ελάχιστες εξαιρέσεις, στην ελληνική πόλη δεν υπάρχουν σχεδιασμένοι δημόσιοι χώροι. Δημόσιοι χώροι είναι τα υπολείμματα του κτισμένου, βασισμένα στην προγραμματική τους πυκνότητα κι όχι στο σχεδιασμό τους. Ιδιοποιημένοι δρόμοι, ασχεδίαστες δημόσιες πλατείες, αστικές παραλίες, λαϊκές αγορές, διαπλατύνσεις δρόμων, «παράξενοι» ασχεδίαστοι χώροι ακατάλληλοι, υπό συμβατικούς όρους, για κοινωνική χρήση, αποτελούν τους δημόσιους χώρους της ελληνικής πόλης».(Γιάννη Αίσωπου, Γιώργου Σημαιοφορίδη : «Η σύγχρονη(ελληνική) πόλη/Μετάπολις 2001», εκδ.Metapolis Press.)
Την τελευταία περίοδο ζούμε μια μαζική απαξίωση τους, βλέπουμε βανδαλισμούς κατά αγαλμάτων –μνημείων, μουτζουρώματα σε κτίρια ανεξαρτήτως αισθητικής/ αρχιτεκτονικής αξίας ή όχι, μια πλήρη απαξίωση σε ότι θεωρούμε «Δικαίωμα στην Πόλη»
Οι έχοντες την λογική της Συμμετοχής στην ζωή της Πόλης μέσω: της Συμμετοχής όλων των ειδών: διεκδικητικής, ποιότητας ζωής, περιβαλλοντικών , πολεοδομικών, καλλιτεχνικών εκφράσεων: Αναζητούμε Χώρους Ανοιχτούς. Χώρους που με την σειρά μας οφείλουμε να προστατεύσουμε, να αναδείξουμε.
Δύο αναγκαίες Παρεμβάσεις:
Α.-Αρχιτεκτονική και Δημόσιος χώρος :
Ενώ αρχιτεκτονικά καταγράφεται η δημιουργία υψηλής ποιότητας ιδιωτικών κατοικιών διαπιστώνουμε πενιχρή παρουσία αξιόλογων Δημόσιων κτιρίων, παρ’ όλες τις διακρίσεις των αρχιτεκτόνων στους αντίστοιχους Αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Να υπογραμμίσουμε ότι από την έναρξη της κρίσης και την είσοδο της χώρας στα συνεχόμενα μνημόνια (από το τελευταίο μάλιστα, υποτίθεται πως βγήκαμε), βιώνουμε μια απορύθμιση της κατοικίας στο κέντρο της Αθήνας, γεγονός που δυσκολεύει την πρόσβαση σε αυτήν, απαξιώνει τις περιουσίες των κατοίκων.
Β.-Δημόσιες Δημοτικές Συγκοινωνίες:
Οφείλουμε σε εμάς και τα παιδιά μας, σωστή, ασφαλή, περιβαλλοντικά αβλαβή και οικονομικά προσιτή δημόσια συγκοινωνία. Αναγκαία στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, στις Δημόσιες συγκοινωνίες η καλλιέργεια πνεύματος συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ των εργαζομένων σε αυτά και του επιβατικού κοινού.
Οι Δημόσιες δημοτικές Συγκοινωνίες, πιθανά δωρεάν για κοινωνικές ομάδες όπως μαθητές, για τους έχοντες κάρτα ανεργίας.
Η βελτίωση της οδικής συμπεριφοράς, αλλά και η διαρκής βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών, των δρόμων και γενικά των δημόσιων χώρων, ώστε όλοι οι πολίτες να απολαμβάνουν το δικαίωμά τους σε μια ανθρώπινη πόλη.
Εν κατακλείδι: Τα ζητήματα του Δημόσιου χώρου, των ελεύθερων χώρων, είναι ζητήματα σχεδιασμού τόσο των πόλεων όσο και των αστικών τους περιφερειών μέχρι επιπέδου εθνικού χώρου. Έχουμε ανάγκη επομένως σχεδιασμού: αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής παρέμβασης, συγκοινωνιακής επανοριοθέτησης, παρέμβασης των δυνάμεων της Κοινωνίας εντέλει.