Επιστολή στον Γενικό Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου απέστειλε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ζητώντας να διερευνήσει τη διάπραξη εγκλημάτων στην Μαριούπολη και στα χωριά Σαρτανά και Βολνοβάκα, όπου στην αρχή του πολέμου υπήρχαν θύματα ομογενείς, όπως αναφέρει ο ίδιος σε συνέντευξή του στην εφημερίδα ”Καθημερινή”.
«Θα συνεχίσουμε να θέτουμε επιτακτικά το ζήτημα της Μαριούπολης σε όλα τα fora και να υπογραμμίζουμε ότι η διάπραξη εγκλημάτων πολέμου θα πρέπει να ερευνηθεί ενδελεχώς», τονίζει χαρακτηριστικά.
Όπως υπογραμμίζει, «για την Ελλάδα η προστασία των αμάχων και η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στην ομογένεια της Ουκρανίας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, ιδιαίτερα στην παραθαλάσσια περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, σε πόλεις όπως η Μαριούπολη και η Οδησσός, όπου εδώ και αιώνες διαβιοί το ελληνικό στοιχείο», ενώ υπενθυμίζει την πρόσφατη επίσκεψή του στην Οδησσό.
Δυστυχώς, αναφέρει, όσον αφορά τη Μαριούπολη, «η κατάσταση είναι τραγική και η πόλη ουσιαστικά έχει πάψει να υφίσταται», ενώ προσθέτει πως «δεν μας επιτρέπεται να μεταβούμε εκεί, προκειμένου να μην διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασι το μέγεθος της καταστροφής».
Ο υπουργός Εξωτερικών ξεκαθαρίζει πως «η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει, ως θεμελιώδη αρχή, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας» και τονίζει πως παρά τους ιστορικούς δεσμούς που έχει η χώρα μας με τη Ρωσία, «η Ελλάδα δεν είχε ουδεμία επιλογή».
«Έκανε αυτό που υπαγορεύουν οι αρχές που υπηρετεί, οι αρχές του Διεθνούς Δικαίου, του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών: Σεβασμός της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας των κρατών», σημειώνει και προσθέτει:
«Η Ελλάδα καταδικάζει κάθε εισβολή ως θέση αρχής. Θα ήμασταν ανακόλουθοι αν, υπερασπιζόμενοι τις θέσεις μας π.χ. στο Κυπριακό, δεν υπερασπιζόμασταν τις ίδιες αρχές σε κάθε περίπτωση”.
«Με τις ενέργειές της, η Ρωσία, δυστυχώς, δεν μας επέτρεψε επιλογή. Το επίπεδο των ελληνο-ρωσικών σχέσεων είναι το αποτέλεσμα των επιλογών της ρωσικής κυβέρνησης, όχι της χώρας μας», σημειώνει.
Ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρει πως «κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις επόμενες κινήσεις της ρωσικής πλευράς», ενώ «θεωρητικά, ακόμη και μια ενδεχόμενη επίθεση στην Οδησσό μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για την επέκταση των εχθροπραξιών σε άλλες χώρες».
Όσον αφορά το ενδεχόμενο αίτησης ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αναφέρει πως οποιαδήποτε σχετική απόφαση αποτελεί κυρίαρχη επιλογή των κρατών αυτών. «Και οι δύο χώρες είναι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συνεισφέρουν στην Ευρωπαϊκή Ασφάλεια και, βεβαίως, εφόσον επιλέξουν την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ, η Ελλάδα δεν έχει επί της αρχής λόγο να αντιταχθεί».
Υπενθυμίζει δε πως η Ελλάδα σε αντίθεση με την Τουρκία, η οποία δεν επιτρέπει την προσέγγιση της Αυστρίας και της Κύπρου με το ΝΑΤΟ, δεν χρησιμοποιεί τη θέση της στο ΝΑΤΟ για να προωθήσει ιδιοτελή συμφέροντα
Σημαντικός ο ρόλος της Ελλάδας στην ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ
Αναφερόμενος στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, ο κ. Δένδιας σημειώνει πως με την ταχεία μεταφορά αμερικανικών δυνάμεων για την ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, μέσω των ελληνικών εγκαταστάσεων, αποδεικνύεται η ιδιαίτερη σημασία που είχε η υπογραφή της δεύτερης τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ (MDCA).
«Αναδεικνύεται για μία, ακόμη, φορά ο καθοριστικός ρόλος που διαδραματίζει η χώρα μας ως προς τη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής, σε μία τόσο κρίσιμη χρονική συγκυρία, κάτι που, εξάλλου, έχουν υπογραμμίσει και Αμερικανοί αξιωματούχοι», υπογραμμίζει και προσθέτει πως προσδοκία της Ελλάδας είναι η διατήρηση και ενίσχυση της σχέσης με τις ΗΠΑ και στο πλαίσιο αυτό προγραμματίζεται σύντομα η μετάβαση του πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον.
Ακόμη η συνεργασία με τις ΗΠΑ στο σχήμα «3+1» (Ελλάδα, Ισραήλ, Κύπρος και ΗΠΑ), στο πλαίσιο του οποίου αναμένεται συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών, ενδεχομένως και εντός των επομένων εβδομάδων, «θα συμβάλλει στο σχεδιασμό κοινών δράσεων, οι οποίες αποσκοπούν στην προώθηση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο». Τονίζει δε τη σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ στον ηγετικό και σταθεροποιητικό ρόλο που διαδραματίζει η Ελλάδα στα Δυτικά Βαλκάνια.
Η χώρα μας «έχει την ευκαιρία να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες της ΕΕ για ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία», καθώς μπορεί να αναδειχθεί σε περιφερειακό σταθμό διακομιδής φυσικού αερίου, μέσω των εγκαταστάσεων για μετατροπή υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα και στην Αλεξανδρούπολη (FSRU) και των αγωγών φυσικού αερίου (ΤΑΡ και ΙGΒ). Εξετάζεται ακόμη η δυνατότητα αξιοποίησης κοιτασμάτων, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο πρωθυπουργός.
Υπογραμμίζει όμως πως «ο τομέας της ενεργειακής μετάβασης αποτελεί βασική προτεραιότητα της χώρας μας και της κυβέρνησης και η στρατηγική αυτή δεν αλλάζει».
Αναφορικά με το έργο για τον αγωγό EastMed, σημειώνει πως «παραμένει ”ζωντανό” όσο ποτέ άλλοτε, αλλά η τελική απόφαση για την υλοποίησή του θα ληφθεί με οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια», ενώ υπενθυμίζει «την αδιάλειπτη στήριξη των ΗΠΑ στην ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, τον “Euro-Asia Interconnector”, o οποίος έχει την ίδια ακριβώς όδευση με τον αγωγό East-Med».
Η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν πρέπει να είναι κακέκτυπο της τουρκικής
Ερωτηθείς για τη στάση της Τουρκίας στον πόλεμο της Ουκρανίας που έχει χαρακτηριστεί ως «επιτήδειος ουδέτερος», ο κ. Δένδιας ξεκαθαρίζει πως «η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι κακέκτυπο της τουρκικής».
«Ιστορικά η Τουρκία προσπαθεί να παίξει ρόλο ”ενδιάμεσης” δύναμης», αναφέρει. «Αντιθέτως, η Ελλάδα έχει επιτύχει να είναι συστατικό μέρος ενός συγκεκριμένου πολιτικού, πολιτισμικού και αξιακού χώρου, πολύ πιο προοδευμένου. Αυτή υπήρξε η μεγάλη ιστορική μας επιτυχία».
«Αν επιχειρήσουμε να αντιγράψουμε την Τουρκία, θα γίνουμε κακέκτυπο και θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα αναξιοπιστίας χωρίς να υπάρχουν οφέλη», τονίζει.
Σημειώνει ακόμη πως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία βρήκε απέναντί της το σύνολο των δημοκρατικών χωρών που επέβαλαν κυρώσεις.
«Οι πρακτικές που ήταν αποδεκτές τον 19ο ή ακόμα και κατά ένα μέρος του 20ου αιώνα βρίσκουν απέναντι τους το συμπαγές μέτωπο των Δημοκρατιών», επισημαίνει και προσθέτει: «Διαμορφώνεται ένα πλαίσιο, όπου τα αναθεωρητικά αφηγήματα, η αμφισβήτηση των συνόρων, των Διεθνών Συνθηκών, η απειλή ή η χρήση βίας είναι ηθικώς απονομιμοποιημένα. Δεν αντιμετωπίζονται, πλέον, απλώς ως μία ενοχλητική παραφωνία, αλλά ως αυτό που πραγματικά είναι: μία σοβαρή απειλή για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια».
Αναφορικά με την έξαρση των τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο, ο υπουργός Εξωτερικών επισημαίνει πως η Ελλάδα έχει διαμαρτυρηθεί έντονα στην τουρκική πλευρά, τόσο στην Αθήνα όσο και στην ’Αγκυρα, τονίζοντας ότι κάθε παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου.
«Τονίσαμε ότι οι ενέργειες αυτές δεν συνάδουν με τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης» και «υπογραμμίζουμε ότι δεν υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά για τις παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου».
Αναφερόμενος στα Δυτικά Βαλκάνια, αναφέρει ότι ήδη πριν το ξέσπασμα του πολέμου υπήρχαν εστίες αποσταθεροποίησης, ιδιαίτερα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου το δυσοίωνο σενάριο μίας ανάφλεξης δεν έχει αποκλειστεί και επισημαίνει πως η απάντηση στις προκλήσεις είναι η «φυγή προς τα εμπρός», μέσα από την ενίσχυση της ευρωπαϊκής προοπτικής της περιοχής.
Υπενθυμίζει πως η Ελλάδα έχει πρωτοστατήσει στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων και συνεχίζει να εργάζεται γι′ αυτό, ενώ άμεση προτεραιότητα είναι η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία.