Οι παραθεριστές μπορεί να απολαμβάνουν το καλοκαίρι στη Μεσόγειο, ωστόσο επιστήμονες που ειδικεύονται σε κλιματικά θέματα προειδοποιούν για σοβαρές συνέπειες για τη θαλάσσια ζωή καθώς η θάλασσα θερμαίνεται σε μια σειρά κυμάτων καύσωνα.
Όπως αναφέρει το Associated Press, από τη Βαρκελώνη μέχρι το Τελ Αβίβ, επιστήμονες λένε πως παρατηρούν σοβαρές αυξήσεις θερμοκρασιών, που κυμαίνονται από 3 μέχρι 5 βαθμούς Κελσίου πάνω από αυτό που είθισται αυτή την εποχή του έτους. Οι θερμοκρασίες του νερού τακτικά υπερέβαιναν τους 30 βαθμούς Κελσίου κάποιες ημέρες.
Η ακραία ζέστη στην Ευρώπη και άλλες χώρες γύρω από τη Μεσόγειο έχει προκαλέσει έντονο ειδησεογραφικό ενδιαφέρον αυτό το καλοκαίρι, μα η αύξηση της θερμοκρασίας στη θάλασσα σε μεγάλο βαθμό έχει περάσει απαρατήρητη. Οι θαλάσσιοι καύσωνες προκαλούνται από ρεύματα που δημιουργούν περιοχές με θερμά ύδατα. Τα καιρικά συστήματα και η θερμότητα στην ατμόσφαιρα μπορούν επίσης να συμβάλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας του νερού. Και όπως και στη στεριά, τα θαλάσσια κύματα καύσωνα είναι μακρύτερα, συχνότερα και εντονότερα λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.
Η κατάσταση είναι «πολύ ανησυχητική» λέει ο Γιοακίμ Γκαραμπού, ερευνητής στο Ινστιτούτο Θαλάσσιων Επιστημών της Βαρκελώνης. «Ωθούμε το σύστημα στα όριά του. Πρέπει να αναλάβουμε δράση στα κλιματικά ζητήματα το συντομότερο δυνατόν».
Ο Γκαραμπού ανήκει σε μια ομάδα η οποία πρόσφατα δημοσίευσε αναφορά για τα κύματα καύσωνα στη Μεσόγειο μεταξύ 2015 και 2019. Η αναφορά αυτή λέει πως τα φαινόμενα αυτά έχουν οδηγήσει σε «τεράστια θνησιμότητα» στα είδη θαλάσσιας ζωής.
Περίπου 50 είδη, μεταξύ των οποίων κοράλλια, σφουγγάρια και φύκια, επηρεάστηκαν κατά μήκος ακτών χιλιάδων χιλιομέτρων στη Μεσόγειο, σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο Global Change Biology.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη στην ανατολική Μεσόγειο. Τα ύδατα στα ανοιχτά του Ισραήλ, της Κύπρου, του Λιβάνου και της Συρίας είναι «το θερμότερο hot spot στη Μεσόγειο, με βεβαιότητα» είπε ο Γκιλ Ρίλοφ, θαλάσσιος βιολόγος στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφικών και Λιμνολογικών Ερευνών του Ισραήλ και ένας από τους συντελεστές της έρευνας. Οι μέσες θερμοκρασίες της θάλασσας το καλοκαίρι βρίσκονται τώρα συνεχόμενα πάνω από τους 31 βαθμούς Κελσίου. Οι υπερθερμαινόμενες αυτές θάλασσες φέρνουν κάποια είδη στα όριά τους, «επειδή κάθε καλοκαίρι η βέλτιστη για αυτά θερμοκρασία υπερβαίνεται» είπε σχετικά.
Αυτό που παρατηρούν ο ίδιος και οι συνάδελφοί του από άποψης βιοποικιλότητας είναι αυτό που αναμένεται να συμβεί πιο δυτικά στη Μεσόγειο, στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία τα επόμενα χρόνια.
Ο Γκαραμπού υπογραμμίζει πως οι θάλασσες «υπηρετούν» τον πλανήτη απορροφώντας το 90% της υπερβάλλουσας θερμότητας της Γης και το 30% του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα από την παραγωγή άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αυτό προστατεύει τον πλανήτη από ακόμα σκληρότερες κλιματικές επιπτώσεις.
Αυτό ήταν δυνατόν επειδή οι ωκεανοί και οι θάλασσας ήταν υγιείς, είπε ο Γκαραμπού. «Μα τώρα έχουμε φέρει τον ωκεανό σε μια μη υγιή και δυσλειτουργική κατάσταση» είπε.
Ενώ οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στη Γη θα πρέπει να μειωθούν δραστικά αν είναι να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας, ωκεανολόγοι καλούν τις αρχές να εγγυηθούν πως το 30% των θαλάσσιων περιοχών θα προστατεύονται από ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η αλιεία, που θα έδινε στα είδη θαλάσσιας ζωής τη δυνατότητα να ανακάμψουν και να ευημερήσουν. Σημειώνεται πως αυτή τη στιγμή προστατευμένο είναι περίπου το 8% της Μεσογείου.
Τόσο ο Γκαραμπού όσο και ο Ρίλοφ τονίζουν πως οι ηγεσίες σε μεγάλο βαθμό έχουν άγνοια για το θέμα της αύξησης της θερμοκρασίας στη Μεσόγειο και τις επιπτώσεις της. «Είναι δουλειά μας ως επιστήμονες να φέρουμε το θέμα ενώπιόν τους ώστε να σκεφτούν για αυτό» είπε ο Ρίλοφ.
Οι χερσαίοι καύσωνες έχουν γίνει πλέον κοινοί σε πολλές χώρες ανά τη Μεσόγειο, με δραματικές επιπτώσεις όπως πυρκαγιές, ξηρασίες, προβλήματα σε συγκομιδές και πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Ωστόσο οι θαλάσσιοι καύσωνες θα μπορούσαν και αυτοί να έχουν σοβαρές συνέπειες για τις χώρες γύρω από τη Μεσόγειο και τους πάνω από 500 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν εκεί αν δεν αντιμετωπιστούν σύντομα, αναφέρουν επιστήμονες. Οι πληθυσμοί των ψαριών θα μειωθούν και ο τουρισμός θα πληγεί, καθώς καταστροφικές καταιγίδες θα μπορούσαν να γίνουν πιο συχνές στη στεριά.
Αν και αντιπροσωπεύει κάτω από το 1% του συνόλου της επιφάνειας των ωκεανών του πλανήτη, η Μεσόγειος είναι μία από τις κύριες δεξαμενές θαλάσσιας βιοποικιλότητας και περιέχει μεταξύ του 4% και του 18% των γνωστών θαλάσσιων ειδών του κόσμου. Κάποια από τα είδη που επηρεάζονται περισσότερο είναι πολύ σημαντικά ως προς τη διατήρηση της σωστής λειτουργίας και της ποικιλομορφίας στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά άρθρα, η θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας στη Μεσόγειο αυξήθηκε κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου κάθε δεκαετία από το 1982 ως το 2018. Σε ετήσια βάση, αυξάνεται κατά περίπου 0,05 βαθμούς Κελσίου την τελευταία δεκαετία, χωρίς ενδείξεις μείωσης της τάσης αυτής.
Με πληροφορίες από Associated Press