Στις 26 Ιουνίου 1997, 50 κορυφαίοι Αμερικανοί ειδήμονες των διεθνών σχέσεων (πολιτικοί, στρατιωτικοί, διπλωμάτες, πανεπιστημιακοί) με ανοιχτή επιστολή τους απευθυνόμενη στον πρόεδρο Κλίντον τον προειδοποιούσαν για το ”πολιτικό λάθος ιστορικών διαστάσεων” που θα συνιστούσε η διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Αυτές τις μέρες βλέπουμε την πλήρη επιβεβαίωσή τους. Κατά τη γνώμη των ηθικολόγων, αφελών ή ιδιοτελών, που καταδυναστεύουν αυτό που κάποτε ονομάζαμε ”δημόσιο διάλογο”, το να επιμένεις σε εκείνη την πρόγνωση, που αποδείχθηκε απολύτως ακριβής, αποτελεί... υποστήριξη του ”δικτάτορα Πούτιν”.
Οι ίδιοι άνθρωποι («δυτικόφρονες διανοουμένους» τους αποκαλούσε σκωπτικά ο Παναγιώτης Κονδύλης, κατά τους ”εθνικόφρονες” του Μεταπολέμου), αντιστρέφουν παραπειστικά την αιτιακή σειρά των γεγονότων που οδήγησαν στην ρωσσική εισβολή στην Ουκρανία, επιδιώκουν να απαλλάξουν τους πρωτογενώς υπαιτίους από τις ιστορικές ευθύνες τους, και ζητούν παντοιοτρόπως και αναιδώς τη φίμωση κάθε αντίθετης φωνής.
Πρόκειται για έναν εκ πρώτης όψεως ετερόκλιτο συνασπισμό. Στους κόλπους του συναντά κανείς νεοφιλελεύθερους, νεοσυντηρητικούς, κεντροαριστερούς και πρασίνους. Όλοι όμως μοιράζονται το ίδιο χαρακτηριστικό και γι’ αυτόν τον λόγο διαρκώς συμπράττουν: θεώνται την ιστορία και την πολιτική υπό το πρίσμα ενός άκριτου και άκρατου μοραλισμού. Στο όνομα των «οικουμενικών» και «αδιαπραγμάτευτων» ιδεολογημάτων που τους εμπνέουν, περιφρονούν τα θεμελιώδη διδάγματα του πολιτικού ρεαλισμού και της ιστορικής σκέψης.
Στην πραγματικότητα, ακόμη και οι ειλικρινείς μεταξύ τους πέφτουν θὐματα της υπεροψίας τους. Καθώς αυτάρεσκα πιστεύουν ότι οι δικές τους προθέσεις είναι εξ ορισμού «αγαθές», και οι προθέσεις των αντιπάλων τους εξ ορισμού «κακές», είναι βέβαιοι ότι στέκονται στη «σωστή πλευρά της ιστορίας». Αψηφούν έτσι τον κοινό νου που διδάσκει ότι «ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις».
Αψηφούν δηλαδή τον στοιχειώδη, και ειρωνικό, νόμο της ετερογονίας των σκοπών, βάσει του οποίου το τελικό αποτέλεσμα μιας πράξης, όταν αυτή η πράξη δεν είναι σταθμισμένη ορθά από την αφετηρία της, ενδέχεται να είναι διαφορετικό ή και εντελώς αντίθετο από την αρχική πρόθεση του πράξαντος. Με άλλα λόγια, συγχέοντας την υποτιθέμενη «ηθική υπεροχή» τους με τις πολιτικές τους αποφάσεις, στρώνουν οι ίδιοι τον δρόμο προς την κόλασή τους.
Είναι δε ανεπίδεκτοι μαθήσεως. Αντί οι αλλεπάλληλες αποτυχίες και διαψεύσεις τους να τους συνετίζουν, τους φανατίζουν. Χαρακτηριστική είναι η εχθροπάθειά τους για τους αντιγνωμούντες, την οποία κάποιοι αποκάλεσαν εύστοχα νεομακαρθισμό. Όσοι δεν συμμερίζονται την υποκριτική ανθρωπιστική ρητορική τους, συκοφαντούνται αμέσως ως ανάλγητοι ή όργανα του εχθρού. Στις ΗΠΑ, γνωστή νεοσυντηρητική σχολιάστρια έφτασε στο σημείο να γράψει ότι τη ρωσσική εισβολή είχαν προετοιμάσει... οι τοποθετήσεις μελετητών όπως του διαπρεπούς Τζων Τζ. Μερσχάιμερ. (« American academics provided the narrative»)!
Παραθέτω το πρώτο μέρος της ανοιχτής επιστολής των 50 στον πρόεδρο Κλίντον. Ο αναγνώστης μπορεί να διαπιστώσει μόνος του τη συγκλονιστική επικαιρότητά του. Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μου. Το πλήρες κείμενο βρίσκεται δημοσιευμένο εδώ.
«Αξιότιμε κ. Πρόεδρε
Οι υπογράφοντες πιστεύουμε ότι η τρέχουσα απόπειρα διεύρυνσης του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, η οποία βρέθηκε στο επίκεντρο των πρόσφατων συνόδων κορυφής του Ελσίνκι και του Παρισιού, αποτελεί πολιτικό λάθος ιστορικών διαστάσεων. Πιστεύουμε ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ θα μειώσει τη συμμαχική ασφάλεια και θα διαταράξει την ευρωπαϊκή σταθερότητα για τους ακόλουθους λόγους:
– Στη Ρωσία, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ, η οποία συνεχίζει να βρίσκει αντίθετο όλο το πολιτικό φάσμα, θα ενισχύσει τη αντιδημοκρατική αντιπολίτευση, θα υπονομεύσει όσους τάσσονται υπέρ των μεταρρυθμίσεων και της συνεργασίας με τη Δύση, θα ωθήσει τους Ρώσους να αμφισβητήσουν ολόκληρη τη μεταψυχροπολεμική τάξη πραγμάτων και θα υποδαυλίσει την αντίσταση της Δούμας στις συνθήκες START II και III.
– Στην Ευρώπη, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ θα χαράξει μια νέα διαχωριστική γραμμή μεταξύ των ”εντός” και των ”εκτός” της συμμαχίας, θα ενισχύσει την αστάθεια και τελικά θα μειώσει το αίσθημα ασφάλειας των χωρών που δεν θα περιλάβει η επέκταση.
– Στο ΝΑΤΟ, η διεύρυνση την οποία η Συμμαχία έχει δηλώσει ότι είναι ανοικτού πέρατος, θα υποβαθμίσει αναπόφευκτα την ικανότητά της να εκπληρώσει την πρωταρχική της αποστολή και θα θέσει ζήτημα παροχής εγγυήσεων ασφαλείας των ΗΠΑ σε χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρά συνοριακά και μειονοτικά ζητήματα και άνισο βαθμό ανάπτυξης του δημοκρατικού του πολιτεύματος.
– Στις ΗΠΑ, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ θα πυροδοτήσει μια μακρά συζήτηση ως προς το απροσδιόριστο, αλλά σίγουρα υψηλό, κόστος της και θα θέσει υπό αμφισβήτηση τη δέσμευση των ΗΠΑ στη Συμμαχία, που παραδοσιακά και δικαίως θεωρείται κεντρικό στοιχείο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.»