Την άμεση σύγκληση της επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ακόμη και αύριο, ζήτησε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον πρόεδρο της Βουλής, Κώστα Τασούλα, σχετικά με τη μηνυτήρια αναφορά του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκου Ανδρουλάκη.
Στην τηλεφωνική τους επικοινωνία ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην ανάγκη να διαλευκανθεί απόλυτα και γρήγορα η υπόθεση με την μηνυτήρια αναφορά του Νίκου Ανδρουλάκη.
«Σε μία δημοκρατική κοινωνία και σε μία σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, είναι αδιανόητο να λαμβάνουν χώρα περιστατικά παρακολούθησης», δήλωσε στη Bουλή ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας, με αφορμή τις καταγγελίες του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκου Ανδρουλάκη στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου, o οποίος κατήγγειλε απόπειρα παγίδευσης του τηλεφώνου του, όπως διαπιστώθηκε από ειδική επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου.
Παράλληλα, ο κ. Τσιάρας συντάχθηκε με την δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου, Γιάννη Οικονόμου, ότι η ανεξάρτητη δικαιοσύνη είναι αρμόδια να επιληφθεί του θέματος και να κινήσει τη διαδικασία για τη διαλεύκανσή του, ενώ η κυβέρνηση θα συνδράμει προς όποια κατεύθυνση χρειαστεί, για να ριχτεί άπλετο φως και να μην μείνει καμία σκιά.
Το θέμα είχαν θέσει προηγουμένως, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για την Δικαστική Αστυνομία, όλοι οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, με τον εισηγητή του κόμματος, Χάρη Καστανίδη, την γραμματέα της Κ.Ο, Ευαγγελία Λιακούλη και την κοινοβουλευτική εκπρόσωπο, Νάντια Γιαννακοπούλου, να καταγγέλλουν παράνομη αντιδημοκρατική ενέργεια, να κάνουν λόγο «για μείζον ηθικό και πολιτικό ζήτημα που αφορά τη δημοκρατία και τα δημοκρατικά δικαιώματα των πολιτών» και να καλούν τη κυβέρνηση «να προχωρήσει στην άμεση σύγκληση της επιτροπής Θεσμών, ώστε να δώσουν εξηγήσεις ο επικεφαλής της ΕΥΠ και ο πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών».
Όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης συντάχθηκαν με την πρόταση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ για άμεση σύγκλιση της επιτροπής Θεσμών, χαρακτηρίζοντάς το «μείζον ηθικό και πολιτικό ζήτημα».
«Προφανώς είναι αδιανόητο να δεχθεί κανείς ότι σε μία δημοκρατική κοινωνία και σε μία σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, μέθοδοι παρακολούθησης ή καταγραφές αυτού του τύπου, μπορεί να λαμβάνουν χώρα και βεβαίως να δημιουργούν τα πλείστα όσα. Υπάρχει ήδη η δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου, που σε πολύ συγκεκριμένη λογική βάζει, αφενός μεν μπροστά την διαδικασία που η ίδια η δικαιοσύνη πρέπει να ακολουθήσει, αλλά βεβαίως και τη κυβερνητική συνδρομή προς όποια κατεύθυνση αφορά η διαλεύκανση του συγκεκριμένου ζητήματος», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Τσιάρας και πρόσθεσε:
«Υπάρχει ήδη σε εξέλιξη η προκαταρκτική έρευνα που διέταξε η προϊσταμένη εισαγγελέας Αθηνών, όταν είχαμε αντίστοιχο φαινόμενο πριν κάποιο χρονικό διάστημα και βεβαίως νομίζω ότι η δικαιοσύνη, σε τέτοιου είδους ζητήματα κινείται άμεσα και σταθερά, χωρίς να αφήνει κανένα περιθώριο, ούτε αμφισβήτησης, ούτε πολύ περισσότερο συζήτησης σε θέματα και σε ζητήματα που σε ένα μεγάλο βαθμό – το γνωρίζουμε όλοι μας – δεν έχουν καμία σχέση σε μια σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία, αλλά αφήνουν περιθώριο ανοχής ή συγκάλυψης τέτοιων γεγονότων».
«Υπάρχει μια ξεκάθαρη θέση από πλευράς του υπουργείου Δικαιοσύνης, ότι η δικαιοσύνη, μόνη της, ανεξάρτητη, με μια διαδικασία η οποία προβλέπεται μέσα από την ίδια τη λειτουργία της, ουσιαστικά επιλαμβάνεται όλων αυτών των ζητημάτων και κινεί όλες αυτές τις διαδικασίες, προκειμένου να διαλευκανθούν πλήρως και προφανώς να μην υπάρχουν σκιές», κατέληξε ο κ. Τσιάρας.
«Είναι αταλάντευτη η θέση της ΝΔ και της κυβέρνησης να ριχτεί άπλετο φως στην υπόθεση του κ. Ανδρουλάκη και όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες πρέπει να κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Η κυβέρνηση θα στηρίξει κάθε προσπάθεια για να υπάρξει φως στις καταγγελίες, ώστε καμία σκιά, απορία ή γκρίζα ζώνη να μην μείνει στα θέματα αυτά που αφορούν τη δημοκρατία», ανέφερε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, Χάρης Θεοχάρης.
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξανδρος Αυλωνίτης, και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος, Γιάννης Ραγκούσης, κάλεσαν την κυβέρνηση «να κινηθεί άμεσα και χωρίς υπεκφυγές, ώστε να δώσει εξηγήσεις για όλα αυτά που βλέπουν το τελευταίο διάστημα το φως της δημοσιότητας».
Η καταγγελία
Μηνυτήρια αναφορά στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου κατέθεσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, ο οποίος κατήγγειλε απόπειρα παρακολούθησης του κινητού τηλεφώνου του με παράνομο λογισμικό και απόπειρα υποκλοπής προσωπικών δεδομένων.
«Είναι δημοκρατικό μου καθήκον και σε όλη μου την πορεία έμαθα να αγωνίζομαι για τη διαφάνεια, στο φως, στο προσκήνιο. Η διαφάνεια είναι ένα απαιτούμενο στοιχείο της ομαλής λειτουργίας του πολιτικού συστήματος», τόνισε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής.
Ο κ. Ανδρουλάκης πρόσθεσε πως ενημερώθηκε από την αρμόδια υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι είχε γίνει απόπειρα να παγιδευτεί το κινητό του με το πρόγραμμα παρακολούθησης Predator. «Η αποκάλυψη ποιοι κρύβονται πίσω από τέτοιες νοσηρές πρακτικές και για ποιους ενεργούν δεν είναι ένα προσωπικό ζήτημα», τόνισε ο κ. Ανδρουλάκης, ενώ υπογράμμισε πώς σε αυτήν τη σκοτεινή υπόθεση δεν θα συμβιβαστεί με μισόλογα και υπεκφυγές.
Το χρονικό
Μεταξύ άλλων, σημειώνεται ότι ο κ. Ανδρουλάκης έκανε χρήση, στις 28 Ιουνίου 2022, για προληπτικούς λόγους, της Ειδικής Υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που δημιουργήθηκε μετά από την αποκάλυψη των σκανδάλων παρακολούθησης με το λογισμικό «Πήγασος», μέσω της οποίας οι ευρωβουλευτές θα μπορούσαν να ελέγχουν τις τηλεφωνικές συσκευές τους για τυχόν μολύνσεις από παράνομα λογισμικά παρακολούθησης.
Σύμφωνα με σχετική ενημέρωση από τον πρώτο έλεγχο που έγινε στη συσκευή του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, φάνηκε η παρουσία ύποπτου συνδέσμου (link) που συνδέεται με το παράνομο λογισμικό παρακολούθησης Predator. Το Predator είναι ένα εργαλείο παρακολούθησης που προσφέρει στον χειριστή του πλήρη και διαρκή πρόσβαση στη συσκευή του στόχου. Το Predator επιτρέπει στον χειριστή να κάνει εξαγωγή μυστικών κωδικών (passwords), αρχείων, φωτογραφιών, ιστορικού περιήγησης στο διαδίκτυο, επαφών, καθώς επίσης και δεδομένων ταυτότητας (όπως πληροφορίες για την κινητή συσκευή). Το Predator μπορεί να τραβήξει στιγμιότυπα οθόνης (screencaptures), να καταγράφει τις καταχωρήσεις του χρήστη (στο κινητό του), καθώς επίσης μπορεί να ενεργοποιεί το μικρόφωνο και την κάμερα της συσκευής. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους επιτιθέμενους να παρακολουθούν οποιαδήποτε ενέργεια πραγματοποιείται μέσω συσκευής ή κοντά σε αυτήν, όπως τις συνομιλίες που γίνονται μέσα σε ένα δωμάτιο. Το Predator επιτρέπει, επίσης, στον χειριστή του να καταγράφει γραπτά μηνύματα που αποστέλλονται ή λαμβάνονται (συμπεριλαμβανομένων αυτών που στέλνονται μέσω «κρυπτογραφημένων εφαρμογών») καθώς επίσης απλών και VoIP τηλεφωνικών κλήσεων (συμπεριλαμβανομένων τηλεφωνικών συνομιλιών μέσω «κρυπτογραφημένων» εφαρμογών).
Ακολουθώντας το σχετικό πρωτόκολλο ασφαλείας του Κοινοβουλίου, το οποίο ενεργοποιήθηκε αμέσως, δημιουργήθηκε ένα αντίγραφο της συσκευής, ώστε να διενεργηθεί ένας πιο λεπτομερής έλεγχός της. Στη συνέχεια, μετά από πρόταση των αρμοδίων υπηρεσιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διεξήχθη συμπληρωματικός έλεγχος στη συσκευή του κ. Ανδρουλάκη. Μετά την ολοκλήρωση αυτών των ελέγχων, οι υπηρεσίες του Κοινοβουλίου συνέταξαν τη σχετική έκθεση, την οποία παρέδωσαν στον κ. Ανδρουλάκη τις προηγούμενες ημέρες.
Σύμφωνα με όσα περιγράφονται εκεί, ο κ. Ανδρουλάκης έλαβε γραπτό μήνυμα στις 21 Σεπτεμβρίου 2021, δηλαδή λίγο διάστημα πριν την έναρξη των εσωκομματικών διαδικασιών, στη συσκευή του, το οποίο τον καλούσε να πατήσει έναν συγκεκριμένο σύνδεσμο, ο οποίος σύμφωνα με έκθεση του CitizensLab του Πανεπιστημίου του Τορόντο χρησιμοποιείται ως δόλωμα για την εγκατάστασή του λογισμικού παρακολουθήσεων Predator στο κινητό του στόχου. Το μήνυμα έγγραφε επακριβώς: «Να δούμε λίγο σοβαρά το θέμα φίλε, έχουμε να κερδίσουμε» και ακολουθούσε ο σύνδεσμος, ο οποίος ήταν παραποίηση ιστοσελίδας που υπάρχει και λειτουργεί κανονικά. Αν και το μήνυμα φαίνεται να διαβάστηκε μία ώρα μετά τη λήψη του, το γεγονός ότι ο κ. Ανδρουλάκης δεν πάτησε ποτέ το λινκ είναι αυτό που φαίνεται να τον γλύτωσε από τα χειρότερα. Υπήρξε, δηλαδή, απόπειρα παγίδευσης του τηλεφώνου του κ. Ανδρουλάκη, που αποτράπηκε χάρις την πρόνοια του ίδιου να μην ακολουθήσει τον σύνδεσμο που θα παγίδευε το τηλέφωνό του. Σημειώνεται, ότι στους 200 και πλέον ελέγχους κινητών ευρωβουλευτών που έχουν διεξαχθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν η πρώτη περίπτωση που διαπιστώθηκε απόπειρα μόλυνσης προσωπικής τηλεφωνικής συσκευής. Τεχνικοί σύμβουλοι δεν αποκλείουν, εξάλλου, την ακρόαση με άλλα συστήματα που δεν αφήνουν ίχνη.
Εκτός της μηνυτήριας αναφοράς που κατατέθηκε στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, για το θέμα έχουν ενημερωθεί με επιστολές η αρμόδια αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βέρα Τζούροβα, ο αρμόδιος επίτροπος Δικαιοσύνης, Ντιντιέ Ράιντερς, η πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Ομάδας, Γκαρθία Πέρεζ, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μετσόλα, καθώς και μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διερεύνηση της χρήσης του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης.
Στα ηγετικά κλιμάκια του ΠΑΣΟΚ θεωρούν πως πρόκειται για μία σοβαρή υπόθεση απόπειρας παραβίασης του απορρήτου των τηλεφωνικών επικοινωνιών στην Ελλάδα. Όπως επισημαίνουν, «δεν επιχειρήθηκε να θιγεί μόνον η ιδιωτικότητα του κ. Ανδρουλάκη και το απόρρητο των επικοινωνιών του, που κατά το Σύνταγμα είναι απόλυτα απαραβίαστο. Επιχειρήθηκε να θιγεί και η πολιτική δραστηριότητά του και κατ′ επέκταση διακυβεύεται η ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος».
«Το γεγονός όμως ότι κάποιος στόχευσε με απόσταση λίγων μηνών έναν δημοσιογράφο και έναν (τότε) υποψήφιο πολιτικό αρχηγό δείχνει ότι η υπόθεση Κουκάκη δεν ήταν μία πλημμεληματική υπόθεση «μεταξύ δύο ιδιωτών», όπως είχε αρχικά επιχειρηθεί να παρουσιαστεί από την κυβέρνηση» αναφέρεται στο ρεπορτάζ του inside story.
Επίσης, τονίζουν πως όσοι κυνηγούν τον κ. Ανδρουλάκη (predator=κυνηγός) επιδίωξαν όχι απλώς να ακούν τις κλήσεις και τα μηνύματά του, αλλά επιπλέον να μετατρέψουν τη συσκευή του κ. Ανδρουλάκη σε μέσο διαρκούς παρακολούθησής του.
Από τον Θανάση Κουκάκη στον Νίκο Ανδρουλάκη
Υπενθυμίζεται πως έχει προηγηθεί η υπόθεση παρακολούθησης του Έλληνα δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη με το ίδιο λογισμικό: Όπως είχε αποκαλύψει το inside story, επί δέκα εβδομάδες τουλάχιστον το κινητό του Θανάση Κουκάκη ήταν παγιδευμένο με το Predator (Αρπακτικό). Τρεις μήνες αργότερα η Εθνική Αρχή Διαφάνειας που ανέλαβε να ελέγξει την υπόθεση διαβεβαίωσε ότι όλα είχαν γίνει καλά από τις υπηρεσίες ασφαλείας χωρίς να εξετάσει τους τραπεζικούς λογαριασμούς των εταιρειών τους οποίους είχε καταθέσει ο Κουκάκης και οι οποίες φαίνεται να συνδέονται με τις υπηρεσίες ασφαλείας, δεν εξέτασε ακόμα δραστηριότητα κυπριακών εταιρειών που συνδέονται με την παραγωγό του λογισμικού ή και συναλλάσσονται με το δημόσιο.
«Αν το έκανε η εικόνα της κυβερνητικής δραστηριότητας στο ζήτημα της χρήσης των παράνομων λογισμικών θα έμοιαζε λιγότερο αθώα» σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα, όπου υπογραμμίζεται επίσης πως η χρήση spyware για παρακολούθηση στόχων είναι απολύτως παράνομη στην Ελλάδα, πόσo μάλλον όταν χρησιμοποιείται εναντίον ενός δημοσιογράφου του επιχειρηματικού και οικονομικού ρεπορτάζ με αρκετές αποκαλύψεις.
Τη μόλυνση του κινητού του Κουκάκη πιστοποίησε το Citizen Lab του πανεπιστημίου του Τορόντο, το οποίο έχει ως βασικό ερευνητικό σκοπό τον εντοπισμό ψηφιακών απειλών κατά μελών της κοινωνίας των πολιτών, όπως και την παρακολούθηση της εξάπλωσης των λογισμικών κατασκοπείας. Πριν από την παραβίαση του κινητού του Κουκάκη, είχε ανιχνεύσει τις παραβιάσεις –με το ίδιο ή με άλλα λογισμικά– δεκάδων κινητών δημοσιογράφων, ακτιβιστών και πολιτικών.Τέσσερις μέρες μετά το πόρισμα της ΕΑΔ, την Τρίτη 26 Ιουλίου, ο Νίκος Ανδρουλάκης κατήγγειλε σε μηνυτήρια αναφορά του στον Άρειο Πάγο απόπειρα μόλυνσης του κινητού του με το ίδιο λογισμικό με το οποίο άγνωστοι παρακολουθούσαν τον Θανάση Κουκάκη.
Σημειώνεται πως η ίδια η Google ανέφερε στο inside story ότι η ομάδα ανάλυσης κινδύνων της εταιρείας εκτιμά πως με τα στοιχεία που έχει συλλέξει έως τώρα στην Ελλάδα υπάρχει μονοψήφιος αριθμός στόχων με κινητά Android. Κουκάκης και Ανδρουλάκης έχουν iPhone. Επίσης και οι δύο «στόχοι» είχαν λάβει στο κινητό τους προσωπικό μήνυμα-δόλωμα με κακόβουλο url από το ίδιο παραποιημένο –γι αυτόν τον σκοπό– domain (blogspot.edolio5[.]com αντί το σωστό edolio5.blogspot[.]com). Και οι δύο έλαβαν το μήνυμα πέρυσι, ο δημοσιογράφος στις 12 Ιουλίου του 2021 και ο Eυρωβουλευτής στις 21 Σεπτεμβρίου 2021, αφού είχε ανακοινώσει δηλαδή την υποψηφιότητά του για την ηγεσία του κόμματος. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο κ. Ανδρουλάκης δεν πάτησε το λινκ και έτσι φαίνεται να μην μολύνθηκε η συσκευή του.
Κάτι άλλο επίσης ενδιαφέρον είναι ότι στην περίπτωση του κ. Ανδρουλάκη το άγνωστο σε αυτόν ελληνικό κινητό που χρησιμοποιήθηκε ανήκει σε μία γυναίκα που διαβεβαίωσε ότι δεν έχει καμία απολύτως σχέση, τόνισε πως έμαθε το περιστατικό από τις ειδήσεις και περιέγραψε τον εαυτό της ως «μια απλή γυναίκα με τέσσερα εγγόνια». Όλα αυτά συνηγορούν πως όποιοι βρίσκονται πίσω από τις επιθέσεις με το spyware Predator, χρησιμοποιούν (και) υπαρκτά νούμερα τηλεφώνων χωρίς τη γνώση των κατόχων τους (Spoofing).
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, inside story, dikastiko.gr