Με κατ′ αρχήν συμφωνία για εκεχειρία στη Λιβύη, ολοκληρώθηκε λίγο πριν τις 8.30 το βράδυ της Κυριακής η Διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη. Η συμφωνία προβλέπει επίσης την ενίσχυση και τήρηση του εμπάργκο όπλων, ώστε να επιτευχθεί μια διαρκής κατάπαυση του πυρούς.
Όλοι οι συμμετέχοντες δεσμεύτηκαν να τερματίσουν τη στρατιωτική στήριξη στις πλευρές εμφύλιου πολέμου και να απέχουν από παρεμβάσεις στην Λιβύη. Παράλληλα, αποφασίστηκε να συνεχιστεί ο διάλογος για την επίλυση της κρίσης.
Αυτά ανακοινώθηκαν στην κοινή συνέντευξη Τύπου της καγκελαρίου Άνγκελας Μέρκελ, του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, του ειδικού απεσταλμένου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για τη Λιβύη Γασάν Σαλαμέ και του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μαας για τα αποτελέσματα της συνάντησης.
Όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι η λύση πρέπει να είναι μόνο στο διπλωματικό πεδίο και όχι στρατιωτική, όπως τόνισε στην τοποθέτησή της η Γερμανίδα καγκελάριος. Η κα Μέρκελ δήλωσε επίσης ότι υπήρξε συμφωνία σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για να υποστηριχθεί η εκεχειρία στην Λιβύη.
Το βασικό ζητούμενο είναι η κατάπαυση του πυρός, εξήγησε και πρόσθεσε ότι το πώς αυτή θα διατηρηθεί, εφόσον επιτευχθεί, θα είναι αντικείμενο μελλοντικών διαδικασιών. Σε αυτές τις διαδικασίες θα συμμετάσχουν και χώρες οι οποίες δεν έλαβαν μέρος στην σημερινή σύνοδο, διευκρίνισε ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας.
Από την πλευρά του ο γ.γ. του ΟΗΕ είπε ότι οι διαπραγματεύσεις για το Λιβυκό θα συνεχιστούν στη Γενεύη. Κάλεσε ακόμη όλους τους παράγοντες που εμπλέκονται να μην παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις της Λιβύης και στην ένοπλη αντιπαράθεση, ενώ απηύθυνε έκκληση για αποφυγή κάθε ενέργειας που προκαλεί κλιμάκωση της βίας, αλλά και για συνεπή εφαρμογή του εμπάργκο όπλων.
Επιτροπή Παρακολούθησης της συμφωνίας
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας αναφέρθηκε ακόμη στην σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης των συμφωνηθέντων, η οποία, όπως είπε, θα διασφαλίσει την υλοποίηση των σημερινών αποφάσεων και θα συνοδεύει τις περαιτέρω εργασίες του ειδικού απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ Γασάν Σαλαμέ και της Αποστολής των Ηνωμένων Εθνών για την Στήριξη της Λιβύης (UNSMIL).
«Η Επιτροπή θα καθοδηγείται από τα Ηνωμένα Έθνη, θα ξεκινήσει τις εργασίες της ήδη στις αρχές Φεβρουαρίου και χώρες οι οποίες δεν εκπροσωπούνταν εδώ θα προσκληθούν να συμμετάσχουν σε αυτή την διαδικασία και στις τέσσερις ομάδες εργασίας που σχεδιάζονται - για ζητήματα ασφάλειας και στρατιωτικά, για οικονομικά, για πολιτικά και για ανθρωπιστικά».
Τι γινόταν στη Λιβύη
Εν μέσω έντονου διπλωματικού παρασκηνίου, η διάσκεψη άρχισε λίγο πριν τις 4 το μεσημέρι, με στόχο την κατάπαυση του πυρός, αλλά και την θέσπιση ενός πλαισίου που θα θέσει τέλος στο καθεστώς χάους που επικρατεί στη χώρα της Βόρειας Αφρικής.
Την ίδια ώρα στη Λιβύη, διεξάγεται η μάχη του πετρελαίου, με οργανώσεις συμμάχους του ΛΕΣ, του Χαλίφα Χαφτάρ να έχουν κλείσει δύο μεγάλα πετρελαϊκά κοιτάσματα, σταματώντας ουσιαστικά το σύνολο της πετρελαϊκής παραγωγής της Λιβύης. Κατά τη συνέντευξη Τύπου ο Αντόνιο Γκουτέρες εξέφρασε την μεγάλη ανησυχία του για τα όσα διαδραματίζονταν στη Λιβύη.
Γερμανία και Ηνωμένα Έθνη, ως οικοδεσπότες της διάσκεψης, αγωνίστηκαν να επαναφέρουν τον στρατιωτικό διοικητή Χαλίφα Χαφτάρ στη διπλωματία, όταν ο στρατάρχης εγκατέλειψε τις συνομιλίες και περισσότερο από το ήμισυ της παραγωγής πετρελαίου έχει σταματήσει στις περιοχές που ελέγχει.
Η Ρωσία δεν είναι ευχαριστημένη
Μετά το πέρας της Διάσκεψης, η Ρώμη δηλώνει έτοιμη να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην παρακολούθηση της ειρήνης στη Λιβύη, ενώ ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ παρατηρεί ότι οι δύο εμπόλεμες πλευρές της σύγκρουσης δεν κατάφεραν να αρχίσουν «σοβαρό διάλογο».
«Η διάσκεψη ήταν πολύ χρήσιμη (...) αλλά είναι σαφές ότι επί του παρόντος δεν επιτεύχθηκε η έναρξη σοβαρού και σταθερού διαλόγου» μεταξύ του επικεφαλής της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ κυβέρνησης εθνικής ενότητας (GNA), Φαγέζ αλ Σάρατζ, και του ισχυρού άνδρα της ανατολικής Λιβύης Χαλίφα Χάφταρ, δήλωσε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας στους δημοσιογράφους από το αεροδρόμιο του Βερολίνου.
«Τα λιβυκά κόμματα έκαναν ένα μικρό βήμα εμπρός σε σχέση με τη συνάντηση στη Μόσχα», την περασμένη Δευτέρα, στο τέλος της οποίας ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ αρνήθηκε να υπογράψει μια συμφωνία εκεχειρίας, λέγοντας ότι χρειάζεται περισσότερα χρόνο, παραδέχτηκε ο Λαβρόφ.
Οι δύο αρχηγοί των αντίπαλων πλευρών δεν συναντήθηκαν ούτε στη Μόσχα ούτε στη γερμανική πρωτεύουσα.
Ποιοι συμμετείχαν
Στη Διάσκεψη έλαβαν μέρος ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φάταχ αλ-Σίσι, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο και ανώτεροι αξιωματούχοι από την Μεγάλη Βρετανία, την Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιταλία, την Αλγερία και τα Ηνωμένα Έθνη, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Αφρικανική Ένωση και τον Αραβικό Σύνδεσμο.
Στο Βερολίνο βρέθηκαν ο πρωθυπουργός της Λιβύης Φάγεζ Αλ Σάρατζ αλλά και ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ, οι οποίοι – σύμφωνα με τον σχεδιασμό της γερμανικής κυβέρνησης, όπως περιγράφεται σε δημοσίευμα του περιοδικού Der Spiegel – επρόκειτο να εμπλακούν μόνο εφόσον οι υπόλοιποι συμμετέχοντες έχουν προηγουμένως συμφωνήσει στο τελικό κοινό ανακοινωθέν. Τελικά η διάσκεψη έγινε χωρίς τη συμμετοχή τους.
Η Ελλάδα δεν προσκλήθηκε, με τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάικο Μάας, να διατείνεται ότι η Γερμανία δεν υποχώρησε στις πιέσεις του Ερντογάν για να μην προσκληθεί η Ελλάδα.
Οι παρεμβάσεις
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ζήτησε κατά την παρέμβασή του στη διάσκεψη , «να σταματήσει» η αποστολή φιλοτούρκων σύρων μαχητών στην Τρίπολη για να υποστηρίξουν την τοπική κυβέρνηση που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ.
«Οφείλω να σας εκφράσω τη ζωηρή ανησυχία που μου εμπνέει η άφιξη σύρων και ξένων μαχητών στην πόλη της Τρίπολης, αυτό πρέπει να σταματήσει», είπε,
Ο ΟΗΕ θα πρέπει να διαπραγματευθεί τους όρους μιας εκεχειρίας στη Λιβύη χωρίς κανένα από τα εμπόλεμα μέρη να θέτει προϋποθέσεις, συμπλήρωσε ο Μακρόν.
Η Βρετανία από την πλευρά της δεσμεύτηκε ότι θα μπορούσε να στείλει «ανθρώπους και ειδικούς» για να επιτηρούν τον σεβασμό μιας ενδεχόμενης κατάπαυσης του πυρός στη Λιβύη, όπως δήλωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον στο περιθώριο της διάσκεψης.
Η μάχη του πετρελαίου
Και ενώ όλα αυτά συνέβαιναν στο Βερολίνο, πίσω στη Λιβύη διεξάγεται η μάχη του πετρελαίου. Μια οργάνωση, η οποία είχε προηγουμένως κλείσει το μεγαλύτερο πετρελαϊκό κοίτασμα της Λιβύης, το έκανε ξανά, ουσιαστικά σταματώντας το σύνολο της πετρελαϊκής παραγωγής της Λιβύης.
Ο ηγέτης της οργάνωσης Οργή του Φεζάν, ο Μπασίρ αλ-Σέιχ, δήλωσε στο Ρόιτερ πως η οργάνωσή του έκλεισε τα δύο πετρελαϊκά κοιτάσματα, μόλις δύο ημέρες αφού στο ανατολικό τμήμα της χώρας είχαν κλείσει και άλλες πετρελαιοπηγές. Από τα συγκεκριμένα κοιτάσματα, αντλούνται περίπου 400.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως.
Την είδηση επιβεβαίωσε εν μέρει η λιβυκή Εθνική Επιχείρηση Πετρελαίου (ΕΕΠ). Ειδικότερα ανακοίνωσε ότι μειώνει την παραγωγή στα πετρελαϊκά κοιτάσματα Ελ Σαράρα και Ελ Φιλ αφού δυνάμεις υπό τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (ΛΕΣ) του Χαλίφα Χάφταρ έκλεισαν έναν αγωγό που μεταφέρει το πετρέλαιο από αυτά.
«Η ΕΕΠ επιβεβαιώνει πως άτομα από τη Φρουρά Πετρελαϊκών Εγκαταστάσεων υπό τη Γενική Διοίκηση του ΛΕΣ έκλεισαν τον αγωγό πετρελαίου Χαμάντα-Ζαουίγια, υποχρεώνοντας την επιχείρηση να περιορίσει την πετρελαϊκή παραγωγή στα κοιτάσματα Σαράρα και Ελ Φιλ», αναφέρεται στη δήλωση.
Το Ελ Σαράρα παράγει περίπου 300.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως και το Ελ Φιλ παράγει περίπου 70.000 βαρέλια ημερησίως. Και τα δύο κοιτάσματα ελέγχονται από οργανώσεις που είναι σύμμαχοι του ΛΕΣ. Το Reuters σημειώνει πως η κίνηση για το κλείσιμο πετρελαϊκών κοιτασμάτων και λιμανιών αποτελεί τακτική άσκησης πίεσης πριν από τη σύνοδο του Βερολίνου, αν και ο ΛΕΣ υποστηρίζει πως είναι το αποτέλεσμα λαϊκής πίεσης.
