Το διαστημόπλοιο «Ευκλείδης» (Euclid) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος εκτοξεύτηκε το Σάββατο, 1 Ιουλίου, με πύραυλο Falcon 9 της SpaceX από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στις ΗΠΑ. Η επιτυχής του εκτόξευση σηματοδότησε την έναρξη μιας πολύ φιλόδοξης αποστολής με στόχο δύο από τα πλέον αινιγματικά «συστατικά» του σύμπαντος, τη σκοτεινή ύλη και τη σκοτεινή ενέργεια, επιχειρώντας να δοθούν απαντήσεις στο θεμελιώδες ερώτημα: Από τι αποτελείται το σύμπαν;
«Η επιτυχής εκτόξευση του Ευκλείδη σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου επιστημονικού εγχειρήματος για να μας βοηθήσει να απαντήσουμε σε ένα από το σημαντικά ερωτήματα της σύγχρονης επιστήμης» είπε ο διευθυντής του ΕΟΔ, Γιόζεφ Άσμπαχερ. «Η προσπάθεια να απαντηθούν θεμελιώδη ερωτήματα για το σύμπαν μας είναι αυτό που μας κάνει ανθρώπους. Και συχνά είναι αυτό που ωθεί την πρόοδο της επιστήμης και την ανάπτυξη ισχυρών νέων τεχνολογιών».
«Η αποστολή Ευκλείδης είναι το αποτέλεσμα του πάθους και της εξειδίκευσης αυτών που συνέβαλαν στον σχεδιασμό και την κατασκευή αυτού του εξελιγμένου διαστημικού τηλεσκοπίου, των ικανοτήτων της ομάδας πτήσης μας και του ερευνητικού πνεύματος της επιστημονικής κοινότητας» είπε ο Τζουζέπε Ράκα, project manager του ΕΟΔ για τον Ευκλείδη.
Η αποστολή του
Ο Ευκλείδης- μια ευρωπαϊκή αποστολή από τον ΕΟΔ, με τη συμβολή της NASA- θα παρατηρεί δισεκατομμύρια γαλαξίες, σε αποστάσεις μέχρι 10 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, για τη δημιουργία του μεγαλύτερου, πιο ακριβούς τρισδιάστατου χάρτη του σύμπαντος, με την τρίτη διάσταση να αντιπροσωπεύει τον ίδιο τον χρόνο. Αυτός ο λεπτομερής χάρτης του σχήματος, της θέσης και της κίνησης των γαλαξιών θα αποκαλύψει πώς κατανέμεται η ύλη σε τεράστιες αποστάσεις και πώς έχει εξελιχθεί η διαστολή του σύμπαντος κατά την κοσμική ιστορία, επιτρέποντας σε αστρονόμους να βγάλουν συμπεράσματα για τις ιδιότητες της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης. Αυτό θα βοηθήσει τους θεωρητικούς να βελτιώσουν τα επίπεδα κατανόησης που έχουμε ως προς τον ρόλο της βαρύτητας- αλλά και τη φύση αυτών των αινιγματικών στοιχείων.
Για να επιτύχει αυτόν τον φιλόδοξο επιστημονικό στόχο, ο Ευκλείδης είναι εξοπλισμένος με ένα ισχυρό τηλεσκόπιο 1,2 μέτρων που τροφοδοτεί δύο επιστημονικά όργανα τεχνολογίας αιχμής- το VIS, που τραβά πολύ ευκρινείς εικόνες γαλαξιών σε ένα μεγάλο κομμάτι του ουρανού, και το NISP, που μπορεί να αναλύει το υπέρυθρο φως των γαλαξιών για να διαπιστώνει με ακρίβεια την απόστασή τους. Τα δεδομένα που προκύπτουν θα αναλύονται από το Euclid Consortium, μια ομάδα άνω των 2.000 επιστημόνων από πάνω από 300 ινστιτούτα ανά την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ιαπωνία.
Μέσα στις επόμενες τέσσερις εβδομάδες ο Ευκλείδης θα ταξιδέψει προς το σημείο Lagrange 2, σε απόσταση 1,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη. Εκεί θα τεθεί σε τροχιά γύρω από το σημείο και θα αρχίσουν οι δραστηριότητες για τον έλεγχο όλων των λειτουργιών του σκάφους και εν τέλει την ενεργοποίηση των επιστημονικών οργάνων. Μετά θα ακολουθήσει μια φάση δύο μηνών με δοκιμές και ρυθμίσεις των οργάνων και προετοιμασίες για παρατηρήσεις και για έξι χρόνια ο Ευκλείδης θα παρατηρεί το ένα τρίτο του ουρανού με ακρίβεια και ευαισθησία άνευ προηγουμένου.