«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να επανεκκινήσει τα ταξίδια εντός της ΕΕ και πέραν των συνόρων της, με αυτό που αποκαλούμε ”Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό” που αποδεικνύει ότι κάνατε το εμβόλιό σας», δήλωσε η Ούρσουλα Φον Ντερ Λέιεν νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα.
Ο στόχος των πιστοποιητικών, έγραψε σε μήνυμά της προς τα κράτη μέλη την Παρασκευή (5 Μαρτίου), «είναι να διασφαλίσουμε ότι όπου οι άνθρωποι μπορούν να απολαμβάνουν την ελεύθερη κυκλοφορία χωρίς κίνδυνο για τη δημόσια υγεία - θα πρέπει να μπορούν να το κάνουν».
Η Κύπρος ανακοίνωσε ήδη ότι θα επιτρέψει σε επισκέπτες από το Ισραήλ (ήταν η πρώτη σχετική συμφωνία που ανακοίνωσε) και από την Βρετανία. Η είδηση αναμεταδόθηκε ευρέως στην Βρετανία, ενώ σχετικό ρεπορτάζ δημοσίευσε η βρετανική έκδοση της Huffpost.
Η απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν είναι καθόλου τυχαία. Ο τουρισμός αποτελεί υπόθεση επιβίωσης για την οικονομία του νησιού και οι Βρετανοί τουρίστες στηρίζουν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της συγκεκριμένης βιομηχανίας, σε ετήσια βάση στην Κύπρο. Η Λευκωσία - και σωστά - βλέπει μία ευκαιρία: η σχετικά περιορισμένη εξάπλωση του κορονοϊού στο νησί καθιστά την Κύπρο ελκυστικό τουριστικό προορισμό, ενώ η συνεχής βελτίωση των πολιτικών σχέσεων με το Ισραήλ, με άξονα την ενέργεια και την άντληση φυσικού αερίου από την κυπριακή ΑΟΖ, δημιουργούν προϋποθέσεις για προσέλκυση Ισραηλινών τουριστών.
Με το δεδομένο ότι ο πληθυσμός του Ισραήλ αναμένεται να έχει εμβολιαστεί στο σύνολό του πολύ σύντομα, η Λευκωσία επιχειρεί να πετύχει διπλό στόχο, ανοίγοντας τις πόρτες και σε Βρετανούς που έχουν εμβολιαστεί, ποντάροντας στον ασφαλή - θα έλεγε κανείς “covid-free” τουρισμό.
Η Ελλάδα, με ανάλογα χαρακτηριστικά σε επίπεδο εθνικής οικονομίας αφού ο τουρισμός είναι η λεγόμενη ”βαριά βιομηχανία” της χώρας, έχει κάθε λόγο να διαφημίζει και να προωθεί από την πλευρά της την ιδέα του «διαβατηρίου εμβολιασμού» (ο όρος είναι λάθος, αλλά τον χρησιμοποιούμε εδώ ώστε να γίνει κατανοητό το θέμα).
Το πρώτο ζητούμενο είναι να προσελκύσει η χώρα μας μεγάλο αριθμό τουριστών, χωρίς να κινδυνεύει από ένα πισωγύρισμα σε επίπεδο κρουσμάτων. Οι αφίξεις επισκεπτών που θα έχουν εμβολιαστεί προφανώς δεν θέτουν την Ελλάδα σε κίνδυνο, ενώ θα στηρίξουν την οικονομία που απειλείται σοβαρά από την παρατεταμένη στασιμότητα, ως αποτέλεσμα της πανδημίας.
Το αντεπιχείρημα «θα περιοριστεί το δικαίωμα στη μετακίνηση» δεν ισχύει, γιατί η χρήση του λεγόμενου ”διαβατηρίου εμβολιασμού” δεν απαγορεύει την μετακίνηση για όσους συμβαίνει να μην έχουμε εμβολιαστεί ακόμα. Απλώς θα υποστούμε την ταλαιπωρία των προληπτικών τεστ για κορονοϊό πριν και μετά από κάθε ταξίδι, εάν και εφόσον ταξιδεύουμε μέχρι την ημέρα του εμβολίου μας.
Η σημασία της ταχείας επανεκκίνησης του τουρισμού, όμως, ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα προκύπτει εύκολα και από τα παρακάτω ερωτήματα...
1. Ποιο είναι το σχέδιο;
Η νομοθετική πρόταση της Επιτροπής θα ανακοινωθεί στις 17 Μαρτίου. Η Επιτροπή αξιολόγησε τις πρώτες σκέψεις των χωρών της ΕΕ την περασμένη Τετάρτη, σε μια συζήτηση που πολλοί διπλωμάτες χαρακτήρισαν μπερδεμένη. Αυτό που είναι βέβαιο, ωστόσο, είναι ότι η Επιτροπή θέλει η λεγόμενη ”πράσινη κάρτα” όχι μόνο να αναφέρει τα αποδεικτικά στοιχεία του εμβολιασμού, αλλά και τα αποτελέσματα των τεστ και τις πληροφορίες σχετικά με την ανάρρωση από τον ιό (εφόσον υπάρχει τέτοιο ιστορικό).
2. Ποιος προωθεί την ιδέα;
Το σχέδιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις χώρες της Νότιας Ευρώπης που εξαρτώνται από τον τουρισμό, όπως η Ισπανία, η Μάλτα, η Κύπρος και η Ελλάδα. «Η διασφάλιση της ταχύτερης δυνατής αποκατάστασης της ελεύθερης κυκλοφορίας… είναι θεμελιώδης προτεραιότητα για όλους μας», έγραψε πρόσφατα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρώτος που υπερασπίστηκε την ιδέα, τον Ιανουάριο σε μία επιστολή του προς την Ούρσουλα Φον Ντερ Λέιεν.
Άλλες χώρες τάχθηκαν επίσης υπέρ: ο Αυστριακός Καγκελάριος Σεμπαστιάν Κούρτς ζήτησε ένα Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό σε μια τηλεδιάσκεψη των Ευρωπαίων ηγετών την περασμένη εβδομάδα. Η Δανία και η Σουηδία ανακοίνωσαν επίσης, σχέδια για την ανάπτυξη πιστοποιητικού επανεκκίνησης των ταξιδιών. Η Εσθονία εργάζεται σε πιλοτικό πρόγραμμα για παγκόσμια πιστοποιητικά εμβολίων με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
3. Συμμετέχουν όλες οι χώρες της ΕΕ;
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν την περασμένη εβδομάδα ότι το έργο για μια «κοινή προσέγγιση στα πιστοποιητικά εμβολίων» πρέπει να συνεχιστεί, αλλά αυτή είναι μια χλιαρή έγκριση που αφήνει άφθονο περιθώριο για αμφιβολίες.
«Δεν θα δεχτώ ένα σύστημα που προϋποθέτει την πρόσβαση σε κάποιες χώρες μόμε πιστοποιητικό», δήλωσε την Πέμπτη ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουήλ Μακρόν. Η ΕΕ πρέπει να αποφύγει ένα σενάριο όπου κάθε χώρα θα εφαρμόζει ένα δικό της σύστημα, είπε, ενώ σημείωσε ότι «ένα τέτοιο έγγραφο δεν πρέπει να παρέχει συγκεκριμένα δικαιώματα σε άτομα που έχουν εμβολιαστεί».
Η υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου Σόφι Γουίλμς υιοθέτησε παρόμοια άποψη, τονίζοντας τη Δευτέρα ότι η αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων είναι «πιο θεμελιώδης από ποτέ».
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είπε επίσης την περασμένη εβδομάδα ότι το πιστοποιητικό εμβολιασμού δεν μπορεί να είναι η «μόνη» λύση για να επιτρέπεται το ταξίδι, ενώ επισημαίνει ότι δεν υπάρχει ακόμη διαθέσιμο εμβόλιο κορανοϊού για ανηλίκους. «Όχι, δεν γίνεται μόνο εκείνοι που έχουν πιστοποιητικό εμβολιασμού να επιτρέπεται να ταξιδεύουν», δήλωσε η Μέρκελ, προσθέτοντας ότι ένα αρνητικό τεστ PCR θα συνεχίσει να είναι μια εναλλακτική λύση.
Αν και κανείς δεν αντιτίθεται στην ιδέα κατ ’αρχήν, υπάρχουν πρακτικές και ηθικές ανησυχίες, δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας. Το «πρωταρχικό ερώτημα», πρόσθεσε, είναι εάν οι εμβολιασμένοι ταξιδιώτες θα μπορούσαν να μεταδώσουν την ασθένεια. «Οι αρχικές αναφορές δεν είναι δυσμενείς, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι πειστικές».
4. Θα είναι έτοιμο μέχρι το καλοκαίρι;
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν σε ένα «ομοιόμορφο» και «διαλειτουργικό» πιστοποιητικό εμβολίου για ιατρικούς σκοπούς τον Ιανουάριο.
Αλλά εάν η ΕΕ θέλει να τεθεί σε ισχύ ένα πιστοποιητικό εμβολίου έως το καλοκαίρι, τότε οι χώρες της ΕΕ πρέπει να εφαρμόσουν το ομοιόμορφο πιστοποιητικό στα συστήματα υγείας και εντός των συνόρων τους, ενώ η Επιτροπή πρέπει να δημιουργήσει μια «πύλη» για τη σύνδεση των εθνικών συστημάτων - κάτι που προειδοποίησε η Φον Ντερ Λέιεν ότι θα απαιτήσει τουλάχιστον τρεις μήνες.
5. Πρέπει να παραβιαστεί το ιατρικό απόρρητό μου για να πάω διακοπές;
Η Φον Ντερ Λέιεν είπε ότι τα «πράσινα πιστοποιητικά» θα σέβονται την προστασία προσωπικών δεδομένων, την ασφάλεια και το απόρρητο. Ωστόσο, οι ρυθμιστικές αρχές προστασίας προσωπικών δεδομένων της Ευρώπης δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται για την ιδέα. Η βελγική ρυθμιστική αρχή δήλωσε ότι ο δηλωμένος σκοπός για την αποθήκευση των δεδομένων σχετικά με τα σχεδιασμός είναι ασαφής. Η ρυθμιστική αρχή ανησυχεί επίσης ότι οι αρχές θα διατηρούσαν αυτά τα δεδομένα για πολύ καιρό.
6. Θα ισχύει το πιστοποιητικό για όλα τα εμβόλια;
Αλήθεια, τι γίνεται με τους Σλοβάκους ή τους Ούγγρους πολίτες που έχουν λάβει το ρωσικό εμβόλιο Sputnik ή στην περίπτωση της Ουγγαρίας Κινεζικό εμβόλιο Sinovac; Μπορούν να γίνουν δεκτοί αυτοί οι εμβολιασμοί για το πιστοποιητικό σε επίπεδο ΕΕ, παρόλο που τα εμβόλια δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν φαίνεται να έχει ακόμη απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, καθώς ένας εκπρόσωπος είπε ότι ήταν πολύ νωρίς για να απαντηθούν.
7. Το σχέδιο για πιστοποιητικό εμβολιασμού θα μειώσει τους ρυθμούς μετάδοσης του κορονοϊού;
Δεν ξέρουμε. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που ο ΠΟΥ δεν αγκαλιάζει την συγκεκριμένη ιδέα ακόμα.
Υπάρχουν ακόμη «κρίσιμα άγνωστα στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού στη μείωση της μετάδοσης», δήλωσε πρόσφατα ο οργανισμός. Όπως σημειώνουν σταθερά οι εκπρόσωποι του ΠΟΥ, ενώ οι εμβολιασμοί αποτρέπουν σαφώς τα συμπτώματα, δεν υπάρχει ακόμη βεβαιότητα σχετικά με το εάν άτομα χωρίς συμπτώματα μπορούν ακόμα να μεταδώσουν τον ιό.
Επίσης, δεν γνωρίζουμε πόσο νωρίτερα πρέπει να εμβολιαστούν οι λήπτες - πριν ταξιδέψουν, ούτε εάν άτομα που έχουν αντισώματα μετά την ανάρρωση από τον COVID-19 πρέπει να εξαιρούνται.
Με πληροφορίες Huffpost UK, Politico.eu