Το κόμμα των αυτοχθόνων Μαορί της Νέας Ζηλανδίας ζητά «διαζύγιο» από το στέμμα και απομάκρυνση της βρετανικής βασιλικής οικογένειας από τη θέση του αρχηγό του κράτους.
Το κάλεσμα ήρθε στην 182η επέτειο από την υπογραφή της συνθήκης του Waitangi, ή Te Tiriti o Waitangi, που αποτελεί το θεμελιώδες νομικό έγγραφο ίδρυσης της Νέας Ζηλανδίας.
«Αν δείτε την ιδρυτική μας συνθήκη ως έναν γάμο μεταξύ του tangata whenua [ιθαγενών] και του στέμματος, τότε η Te Tiriti είναι το παιδί αυτού του γάμου. Είναι καιρός [για] την tangata να αναλάβει την πλήρη κηδεμονία», δήλωσε ο συναρχηγός των Μαορί Πατί, Ραουίρι Γουαιτίτι.
«Αυτό δεν σημαίνει ότι το στέμμα απαλλάσσεται. Εάν ένα ζευγάρι χωρίσει, δεν παύει να φέρει την ευθύνη για το παιδί. Αυτή θα είναι μια ευκαιρία να ξανασκεφτούμε μια πιο ουσιαστική και ικανοποιητική συνεργασία», είπε.
Η συνθήκη, όπως αναφέρει ο Guardian, εγγυήθηκε την προστασία των δικαιωμάτων των Μαορί τη γη τους, από το στέμμα. Όμως, στα 100 χρόνια που ακολούθησαν την υπογραφή, οι Μαορί έχασαν περισσότερο από το 90% της γης τους μέσω ενός μείγματος άμεσης δήμευσης από το στέμμα, ιδιωτικών ή κρατικών πωλήσεων και δικαστικών πρακτικών που δεν αναγνώριζαν τη συλλογική ιδιοκτησία.
Το κίνημα για να γίνει η Νέα Ζηλανδία Δημοκρατία προσπαθεί να αποκτήσουν δυναμική. Δημοσκόπηση από το Colmar Brunton το 2021 διαπίστωσε ότι το ένα τρίτο των Νεοζηλανδών ήθελε να κόψει τους δεσμούς με τη μοναρχία, ενώ το 47% όχι και το 20% δεν είχε άποψη.
Η πρωθυπουργός, Τζασίντα Άρντερν, δήλωσε το 2021 πως ήταν πεπεισμένη ότι θα έβλεπε τη Νέα Ζηλανδία να μετατρέπεται σε Δημοκρατία κατά τη διάρκεια της ζωή της αλλά ότι δεν θα αναλάμβανε δράση για κάτι τέτοιο κατά τη διάρκεια της θητείας της. Όπως έχει πει δεν αισθάνθηκε ποτέ πως για τους πολίτες αυτή ήταν μια επείγουσα ανάγκη.
«Ήμουν πολύ ξεκάθαρη ότι, παρά το γεγονός ότι είμαι δημοκράτης, δεν είμαι της άποψης ότι αυτή η αλλαγή πρέπει να γίνει εδώ και τώρα..».
«Αυτή η κυβέρνηση έχει δώσει προτεραιότητα σε εκείνα τα θέματα που θεωρούμε ως πραγματική προτεραιότητα. Αλλά εξακολουθώ να πιστεύω ότι θα υπάρχει χρόνος για μια τέτοια αλλαγή. Απλώς δεν το βλέπω να γίνεται τώρα».
Η έκκληση για απομάκρυνση της Βασίλισσας από το αξίωμα του αρχηγού του κράτους είναι μια αλλαγή πολιτικής για το κόμμα των Μαορί, το οποίο το 2017 αντιτάχθηκε στις εκκλήσεις για την καθιέρωση της Δημοκρατία, που έκανε το κόμμα των Εργατικών.
«Η απομάκρυνση της Βασίλισσας καταργεί τη συνθήκη των δικαιωμάτων των Γουαϊτάνγκι και των Μαορί σε αυτή τη χώρα που μας εγγυάται το ιδρυτικό έγγραφο του έθνους μας», δήλωνε τότε ο τότε ηγέτης του κόμματος Τε Ουρορά Φλαβέλ. «Δεδομένης της αποικιακής ιστορίας μας και της συστηματικής απογύμνωσης της γης, των δικαιωμάτων και των πόρων των Μαορί, οποιαδήποτε συζήτηση για διακοπή των δεσμών με τη βασίλισσα ή ίδρυση Δημοκρατίας είναι μια εξαιρετικά αφελής κίνηση».
Υπό την τρέχουσα ηγεσία, το κόμμα των Μαορί κατέχει δύο έδρες στο κοινοβούλιο της Νέας Ζηλανδίας και πιέζει για συνταγματική μεταρρύθμιση στη Νέα Ζηλανδία, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης κοινοβουλίου των Μαορί.
«Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί να λειτουργήσει αυτό το έθνος είναι όταν οι Μαορί διεκδικούν τα δικαιώματά τους για αυτοδιαχείριση, αυτοδιάθεση και αυτοδιακυβέρνηση σε όλους τους τομείς μας. Το όραμά μας είναι ένας συνταγματικός μετασχηματισμό που αποκαθιστά την tino rangatiratanga [πλήρης κυριαρχία] της tangata whenua [των ιθαγενών] σε αυτή τη χώρα», δήλωσε η συν-αρχηγός, Ντέμπι Νγκαρέουα Πάκερ.
Πηγή: The Guardian