Τρεις διεθνείς προσωπικότητες από το χώρο της της αρχιτεκτονικής και του
design συμφωνούν πως η ώρα να ξαναγράψουμε δημοκρατικά και δημιουργικά
τους κανόνες διαβίωσής μας είναι τώρα.
Με αφορμή τον διαγωνισμό « Pandemic Architecture» από την Design Ambassador και το ARCHISEARCH.gr, ο ο αρχιτέκτονας Roberto Palomba, από το Μιλάνο, ο ορθολογιστής Tom Lindblom από την Κόστα Ρίκα και ο ανατρεπτικός design hacker Ora Ito από το Παρίσι καταθέτουν τις απόψεις τους για την πανδημία.
Τα θέματα που αφορούν την υγεία ανέκαθεν ενθάρρυναν την αρχιτεκτονική καινοτομία
Η ιστορία των επιδημιών είναι τόσο παλιά όσο η δημιουργία των πρώτων ανθρώπινων οικισμών. Από τα αρχαία χρόνια, μέσα στο πλαίσιο της πόλης, η υγεία του πληθυσμού υπήρξε καθοριστικός παράγοντας για την συνεχή εξέλιξή τους, έργο που απασχολεί τον αρχιτέκτονα. Η υγειονομική περίθαλψη συνδεόταν και συνδέεται με την κατασκευή και τη χρήση ειδικευμένων ιατρικών κτιρίων και δομών. Το ίδιο ισχύει για την ψυχική υγεία, αλλά και τη σωματική ευεξία, με έργα γνωστών αρχιτεκτόνων, όπως οι Alvar Aalto, Franco Albini, Ignazio Gardella και το θεωρητικό έργο του Le Corbusier να εστιάζουν σ΄αυτές. Πράγματι τα θέματα που αφορούν την υγεία ανέκαθεν ενθάρρυναν την αρχιτεκτονική καινοτομία σε διαφορετικές κλίμακες: έργα χωρικής και αστικής ανάπτυξης καθώς και τον αρχιτεκτονικό και εσωτερικό σχεδιασμό.
Όταν αλλάζουν οι ανάγκες των πολιτών, αλλάζουν και οι πόλεις και οι κατοικίες τους. Η σύνδεση της υγείας με την αρχιτεκτονική είναι ισχυρή. Γι’ αυτό η Design Ambassador και το ARCHISEARCH.gr προκηρύσσουν διεθνή Διαγωνισμό Ιδεών με τίτλο “Pandemic Architecture”.
Ο κορυφαίος αρχιτέκτονας Roberto Palomba από το Μιλάνο: Η ευθύνη για ένα ασφαλέστερο μέλλον της ανθρωπότητας ανήκει σε όλους μας
Τώρα πλέον που ο κορονοιός έχει μεταμορφώσει το σπίτι από προσωπικό καταφύγιο σε … νέου τύπου «πυρηνικό καταφύγιο» ο κορυφαίος αρχιτέκτονας Roberto Palomba από το Μιλάνο αισθάνεται πως όταν οι καταστροφικές συνέπειες της πανδημίας θα βαίνουν προς ύφεση στη χώρα του, θα είναι στο αποκορύφωμά τους στις άλλες. «Είναι σα να ζεις μέσα σε μια φούσκα. Ζούμε με μια άλλη αίσθηση του χώρου και του χρόνου λες και όλοι οι άνθρωποι που σε περιέβαλαν πέθαναν. Λες και είσαι ήρωας ενός νοσηρού παραμυθιού. Σιωπή…Πολύ περίεργη κατάσταση», λέει για τη ζωή των ανθρώπων στο Μιλάνο και τη Λομβαρδία γενικότερα. «Η ευθύνη για ένα ασφαλέστερο μέλλον της ανθρωπότητας ανήκει σε όλους μας. Οι αρχιτέκτονες βλέπουμε για παράδειγμα ότι αυτό που συμβαίνει τώρα ανοίγει τις πόρτες στο “smart working”. Σήμερα δεν υπάρχει μόλυνση στο Μιλάνο γιατί δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα. Πως πρέπει να επανασχεδιάσουμε τους χώρους εργασίας και την ίδια την εργασία προκειμένου να έχουμε λιγότερη μόλυνση; Πρέπει να εκμεταλλευθούμε τη σημερινή εμπειρία για αργότερα όταν θα έχει ξεπεραστεί το πρόβλημα και να αναθεωρήσουμε το σχεδιασμό της εργασίας και των πόλεων μας. Μπορούμε λοιπόν να ξεκινήσουμε επινοώντας ξανά τη σχέση δουλειάς και πόλης άρα και των σπιτιών», προσθέτει, ως μέλος της κριτικής επιτροπής του διεθνή διαγωνισμού αρχιτεκτονικών ιδεών «Pandemic Architecture».
Η κριτική επιτροπή αποτελείται ακόμα από την καταξιωμένη διεθνώς αρχιτέκτονα και μηχανικό Λυδία Καλλιπολίτη, τον ανατρεπτικό designer Ora Ito, την αρχιτέκτονα και ερευνήτρια Σοφία Βυζοβίτη, το γραφείο UN Studio με τη Μαριάνθη Τατάρη, καθώς και τον Tom Lindblom, studio director του λονδρέζικου γραφείου, Gensler
Tom Lindblom: Το καίριο ρώτημα της εποχής θα πρέπει να είναι Ποιες είναι οι ευκαιρίες για ουσιαστική αλλαγή
«Χρειαζόμαστε σαφή σκέψη και γρήγορες απαντήσεις για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κατάστασης. Ο επιτυχημένος σχεδιασμός απαιτεί εφευρετικότητα, ξεκάθαρο προσδιορισμό και αποφασιστικότητα» δηλώνει ο Tom Lindblom. «Περιμέναμε ήδη αρκετά! Είναι δύσκολο να διαχωριστεί η σημερινή πανδημία από άλλα κρίσιμα ζητήματα που επηρεάζουν την παγκόσμια ανισορροπία - οι κλιματικές αλλαγές, η οικονομική ανισότητα και ο δεξιός λαϊκισμός είναι θεμελιώδεις παράγοντες που μπορούν να αντιμετωπιστούν στον ανταγωνισμό ως μέρος της αντίδρασης στην πανδημία», σχολιάζει. «Σήμερα ζω και εργάζομαι για την Gensler στην Κόστα Ρίκα, όπου τα κρούσματα δεν είναι ακόμα τόσο πολλά αλλά ήδη ο τουρισμός και οι εξαγωγές είναι σε ύφεση. Οι φήμες οργιάζουν και το καίριο ρώτημα της εποχής θα πρέπει να είναι ”Ποιες είναι οι ευκαιρίες για ουσιαστική αλλαγή”», ολοκληρώνει.
Τι προτείνει ο διαγωνισμός Pandemic Architecture
Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει νέες παγκοσμιοποιημένες απειλές για την υγεία, υπάρχει ανάγκη να σχεδιαστεί το σπίτι / η πόλη του αύριο, ζώντας σε καιρούς, ενώ οι πανδημίες και οι ιοί θα αποτελέσουν μέρος της καθημερινότητάς μας. Σχεδιάζοντας για τις ανάγκες μίας πραγματικότητας που μαστίζεται από μία πανδημία οι αρχιτέκτονες λειτουργούν ως εγγυητές και προστάτες της δημόσιας υγείας μίας κοινότητας. Σε κάθε περίπτωση διαχείρισης υγειονομικής κρίσης, ο σχεδιασμός μίας πόλης θα πρέπει να έχει δύο γενικούς σκοπούς:
– την αντιμετώπιση του ξαφνικού μεγάλου αριθμού ασθενών
– τη διατήρηση της κανονικότητας της ζωής στο μέτρο του εφικτού για όλους τους υπόλοιπους
Πρώτον, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης λόγω επιδημίας ή πανδημίας, μια πόλη αντιμετωπίζει μεγάλες ανάγκες σε προμήθειες, ιατρικούς χώρους και νεκροταφεία.
Δεύτερον, ο σχεδιασμός χώρων διαβίωσης στο μέλλον δεν πρέπει μόνο να λαμβάνει υπόψη λειτουργικούς χώρους για μεμονωμένες και συλλογικές ανάγκες, αλλά και να προστατεύει την υγεία, καθώς οι άνθρωποι ξοδεύουν ολοένα και περισσότερο τον χρόνο τους απομονωμένοι σε χτισμένους χώρους.
Ο διεθνής διαγωνισμός αρχιτεκτονικών ιδεών Pandemic Architecture προσκαλεί αρχιτέκτονες, σχεδιαστές, φοιτητές, καλλιτέχνες, performers και συγγραφείς να υποβάλουν τις ιδέες τους. Όταν εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε απομόνωση και εργάζονται από το σπίτι, ποια χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχει ένα σπίτι; Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να ταξιδέψουν, ποιος είναι ο ρόλος των ξενοδοχείων; Όταν τα πλήθη δεν επιτρέπονται σε δημόσιους χώρους, πώς αλλάζουν οι πόλεις και οι δημόσιοι χώροι; Σε ό,τι αφορά τα κέντρα υγείας και το design εσωτερικών χώρων, ποιες είναι οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες υγιεινής της πανδημικής πραγματικότητας; Σκοπός του διαγωνισμού είναι να ανοίξει έναν διάλογο και να δημιουργήσει μία δεξαμενή σκέψης, αναζητώντας ιδέες για το μέλλον της διαβίωσης, των εργασιακών χώρων, του δημόσιου χώρου και της βιομηχανίας του τουρισμού.
Σε αυτούς τους άξονες οι συμμετέχοντες καλούνται να εφεύρουν στρατηγικές σχεδιασμού τόσο στην αστική κλίμακα όσο και στην κλίμακα σχεδιασμού κτηρίου/ κατοικίας. Οι ενδιαφερόμενοι που θα συμμετέχουν θα πρέπει να στείλουν τα στοιχεία τους και ένα 8ψήφιο κωδικό που θα επιλέξουν στο submitarticle@archisearch.gr μέχρι τις 20 Μαϊου και μέχρι τις 31 Μαϊου να στείλουν στην ίδια διεύθυνση τα παραδοτέα ανώνυμα με την αναγραφή του κωδικού μόνο στα αρχεία.Μαζί με τα παραδοτέα θα πρέπει να στείλουν και ένα ασπρόμαυρο βίντεο, όπου σε διάρκεια 2 και 30 δευτερολέπτων maximum θα εξηγούν το project που προτείνουν στα πλαίσια του διαγωνισμού. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στην έννοια των πόλεων και των κατοικιών συμπεριλαμβάνουμε και τις ξενοδοχειακές μονάδες όλων των μεγεθών όπως και τους οποιουσδήποτε χώρους εργασίας.
Αντιμετωπίζοντας ολιστικά και βιώσιμα το μέλλον μας.
Πίσω στο μακρινό 1856, κατά τη διάρκεια της επιδημίας χολέρας στο Λονδίνο, το 1856, ανατέθηκε στο Frederick Marrable να σχεδιάσει το Metropolitan Board of Works προκειμένου να παρέχει υγειονομικές υπηρεσίες. Σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι απομονώνονται μέσα σε ένα νέο τύπο bunker και στην επαρχία Hubei, ένα νέο νοσοκομείο 25 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων κατασκευάστηκε μέσα σε μόλις 10 ημέρες. Οι παγκόσμιες επιπτώσεις της πανδημίας περιλαμβάνουν επίσης την κοινωνική και οικονομική αστάθεια, αύξηση της ξενοφοβίας και του ρατσισμούς, καθώς και “εθελοντές φυλακισμένους” χάρη στις καμπάνιες που ενθαρρύνουν την παραμονή στο σπίτι. Οι αντιδράσεις για την αντιμετώπιση του ιού ανά τον κόσμο περιλάμβαναν ταξιδιωτικούς περιορισμούς, απαγορεύσεις κυκλοφορίας, ακυρώσεις εκδηλώσεων, κλείσιμο σχολείων καθώς και καραντίνα σε όλη σχεδόν την υφήλιο. Στο όνομα της δημόσιας ασφάλειας, οι κρατικές αρχές εφαρμόζουν μεθόδους ανίχνευσης στα αεροδρόμια και στους σιδηροδρομικούς σταθμούς και καταφεύγουν σε ακραία μέτρα παρακολούθησης των πολιτών, όπως η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου που μπορεί να ανιχνεύσει αυξημένες θερμοκρασίες πολιτών που βρίσκονται ανάμεσα σε πλήθος ή πολιτών που δε φορούν μάσκα προσώπου, παραβιάζοντας τα προσωπικά δεδομένα υγείας των πολιτών.
Στο σημερινό αστικό και διασυνδεδεμένο κόσμο, οι εστίες μολυσματικών ασθενειών και άλλες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία αποτελούν πραγματική απειλή για τις μεγάλες πόλεις και τη δημοκρατία.
Ο διαγωνισμός «Pandemic Architecture» επιχειρεί να ανοίξει το διάλογο και να δημιουργήσει ένα think tank, όπου οι ιδέες θα διασφαλίζουν την ανθρώπινη ελευθερία, την εύρωστη οικονομία και ένα μέλλον με ασφαλείς, λειτουργικούς δημοσίους χώρους, χώρους εργασίας και βιομηχανίες.
Ora Ito: Το πιο βασικό από όλα είναι να αρχίσουμε να σεβόμαστε τη φύση με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους
«Υποστηρίζω αυτόν τον διαγωνισμό γιατί οι άνθρωποι είναι ήδη σπίτι τους και φαντάζονται, προσπαθούν να βρουν λύσεις στα προβλήματα τους. Κι αυτό θα ενεργοποιήσει τη δημιουργικότητα του καθενός μέσα από αυτόν το διαγωνισμό, γιατί καθένας ζει διαφορετικά ή με ταυτόσημο τρόπο αυτήν την κατάσταση. Αυτό είναι που κάνει το συγκεκριμένο διαγωνισμό να τονώνει τους ανθρώπους», λέει ο Ora Ito. « Έχω την τύχη να ζω σε ένα απίστευτο μέρος με χώρο. Σκέφτομαι τι μπορεί να συμβαίνει όταν είναι είκοσι άτομα στοιβαγμένα σε πέντε τετραγωνικά μέτρα. Τώρα πάντως που σου μιλάω, περνάει μια περιπολία του στρατού έξω από το σπίτι», συμπληρώνει. «Αυτός ο ιός δεν ανήκει σε εμάς ανήκει στο ζωικό βασίλειο, τις νυχτερίδες. Αυτό δείχνει ότι το πιο βασικό από όλα είναι να αρχίσουμε να σεβόμαστε τη φύση με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Άρα αντί για καινούργιες πόλεις θα πρέπει να ξεκινήσουμε από νέους κανόνες. Και εμείς οι αρχιτέκτονες πρέπει να αλλάξουμε το κτίσιμο των σπιτιών. Να τους δώσουμε περισσότερο χώρο, ζωή και να περιορίσουμε τη μόλυνση. Πρέπει να επινοηθούν όλα από την αρχή. Ειδάλλως, ένας άλλος ιός θα εμφανιστεί», καταλήγει ο Ρομπέρτο Παλόμπα.