Σε πείσμα της εποχής που θέλει την πλειονότητα των εικονογράφων να αντιγράφουν φωτοτυπικά τα αριστουργήματα του παρελθόντος, μια μαγιά Ελλήνων ζωγράφων τολμούν την ανανέωση της παράδοσης με προσωπικό ύφος. Η μεγάλη αυτή παράδοση, που αποτέλεσε σημείο αναφοράς και πηγή έμπνευσης για περίφημους δημιουργούς της γενιάς του ’30, δοκιμάζεται σήμερα καθώς έχει περιοριστεί σε έναν παθητικό ρόλο αντιγράφοντας τον εαυτό της. Όμως η παράδοση ήταν και οφείλει να είναι δυναμικό γεγονός που τροφοδοτεί κυρίως τον λόγο της τέχνης.
Το κέντρο τεχνών «Μετς» (Ευγ. Βουλγάρεως 6) συγκεντρώνει σημαντικά ονόματα δημιουργών από την Ελλάδα, την Κύπρο και από χώρες του εξωτερικού, δείχνοντας τις σύγχρονες τάσεις στη θρησκευτική ζωγραφική αλλά και επιχειρώντας στα σοβαρά, έναν διάλογο γύρω από την τέχνη αυτή, τις διαστάσεις, και την πιθανή λειτουργία της στο σημερινό εικαστικό γίγνεσθαι.
Μπορεί να φανεί παράδοξο, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μεγάλη άνθηση της τέχνης των εικόνων στην Ιταλία. Στο παράδειγμα του Ιβάν Πολβεράρι από τη γείτονα διαφαίνεται ένας κομψός διάλογος με την στυλιστική παράδοση της τέχνης των Κομνηνών (12-13αι.). Διακριτικά, με μια αφαίρεση στην απόδοση της πλαστικότητας, ο γνωστός Ιταλός εικονογράφος έχει φτάσει σε ένα αναγνωρίσιμο ύφος εξαιρετικής ωραιότητας και ησυχίας.
Στις εικόνες των τριών ρουμάνων εικονογράφων που συμμετέχουν - Γ. Ποπέσκου, Γ. Τσιτούκ, Μ. Κόμαν - διακρίνεται η διάθεση μέσα από την ανάδειξη των αφαιρετικών τάσεων που παραδοσιακά είχε η βυζαντινή ζωγραφική, να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο εικαστικό αποτέλεσμα που διατηρεί αλώβητη την παραδοσιακή του βάση.
Γνωστός εικονογράφος ο π. Σταμάτης Σκλήρης διδάσκει με την εικόνα αλλά και μέσα στο ναό τη συνομιλία της βυζαντινής παράδοσης με διδάγματα και κατακτήσεις του μοντερνισμού και άλλων σύγχρονων ρευμάτων. Οι λύσεις του μοιάζουν εκ πρώτης όψεως να μην είναι βυζαντινές, αλλά όμως έχουν βαθιά μέσα τους το πνεύμα και τη λογική των Βυζαντινών. Το αποτέλεσμα είναι σύγχρονο και λειτουργικό, σαφής απόδειξη πως ο εμπλουτισμός της παράδοσης δεν έχει όρια.
Στα χνάρια του και οι εικόνες του Κώστα Λάβδα που φτάνουν συχνά στα άκρα την εξπρεσιονιστική διάθεση. Συνδυασμένη με δυνατή πλαστικότητα και καθαρό ωμό χρώμα, η ζωγραφική του δημιουργεί πρωτόγνωρες συγκινησιακές δονήσεις.
Εξαιρετικά πρωτότυπη και η συνθετική προσέγγιση του Μάρκου Καμπάνη.
Η τάση του για μια σχεδόν κυβιστική απόδοση των στοιχείων, αντλώντας παραδείγματα και από τη λαΐκή τέχνη, δίνει στις εικόνες του στιβαρή απλότητα και λειτουργική μνημειακότητα.
Η ωραία και λειτουργική ανανέωση παραδοσιακών τύπων με την καρδιά των δημιουργών και όχι με μανική προσκόλληση στην πιστότητα της αντιγραφής, είναι ορατή στα έργα του Κύπριου Γεωργίου Πέτρου, του Νεκτάριου Μαμάη, του Γιαννούλη Λυμπερόπουλου, στις μικρογραφίες του Χρόνη Βήχου, στις εικόνες της Slavica Mihailova, και της Χριστίνας Δουληγέρη.
Ξαφνιάζει τον θεατή η χαρούμενη, σχεδόν μεταφυσική παιδικότητα στις εικόνες του Μπάμπη Πυλαρινού.
Τον χαρακτηρίζουν η απλότητα του σχεδίου και η απαλή προσέγγιση της φόρμας, οδηγώντας την βυζαντινή ζωγραφική των εικόνων σε μια ιεροπρεπή τρυφερότητα.
Σπουδαία και η πρόταση των τριών εκ Σερβίας εικονογράφων, του Todor Mitrovic, της Biljana Jovanovic και της Milica Mišić οι οποίοι, διαθέτοντας κοινές αισθητικές αξίες και στυλιστικές λύσεις, δανείζονται στοιχεία από την παιδικότητα και απλότητα της λαϊκής ζωγραφικής των λαξευτών εκκλησιών της Καππαδοκίας, Τα στοιχεία αυτά συνδυάζονται άψογα με διδάγματα του μοντερνισμού, παράγοντας ένα αποτέλεσμα εξαιρετικά ώριμο και εντυπωσιακά δομημένο.
Εικόνες φτιαγμένες με ποικιλία εικαστικών τρόπων και τεχνικών σε διάφορα σημεία του πλανήτη από σημερινούς μαΐστορες της τέχνης των εικόνων, εκφαίνουν με τρόπο άριστο ότι είναι δυνατόν η εικονογραφική παράδοση να συνεχιστεί χωρίς να χάσει τον προσανατολισμό και τον χαρακτήρα της. Οι εικόνες σήμερα είναι ζωντανές, κοσμούν και καλούν σε σχέση και κοινωνία.
Την ερχόμενη Κυριακή 19 Μαΐου, στις 19.30, συμμετέχοντες εικονογράφοι συζητούν για τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούν στα πλαίσια της παράδοσης και προβληματίζονται για το παρόν και το μέλλον της εκκλησιαστικής τέχνης στην Ελλάδα και τον κόσμο.
Συμμετέχουν: π. Σταμάτης Σκλήρης, Νεκτάριος Μαμάης, Χριστίνα Δουληγέρη, Μπάμπης Πυλαρινός, Γιώργος Κόρδης.
Μετά την συζήτηση χορός Ψαλτών υπό τον πρωτοψάλτη Σωτήριο Κουτσούρη θα ψάλλουν επίκαιρους ύμνους.
«Οι Εικόνες σήμερα» Ευγενίου Βουλγάρεως 6, Μετς. Διάρκεια έως 31 Μαΐου 2019. Κυριακή – Δευτέρα, κλειστά, Τρίτη-Πέμπτη-Παρασκευή, 18.00-21.00, Τετάρτη 11.00-14.00, Σάββατο, 11.00-15.00, τηλ.: 21 1113 4262