Σε γενικές γραμμές, μόλις κάποιος κυκλοφορήσει με σανδάλι Birkenstock γίνεται αμέσως γνωστό πως έχει φτάσει το καλοκαίρι. Ακόμη κι αν πολλοί άνθρωποι τα φορούν και τον χειμώνα μαζί με τις κάλτσες τους. Άλλωστε, το στυλ και η εξωτερική εμφάνιση είναι προσωπική υπόθεση.
Τα σανδάλια Birkenstock για κάποιους θεωρούνται κομψά και για άλλους «ατημέλητα». Κάποιοι αγοράζουν κάθε καλοκαίρι από ένα καινούργιο ζευγάρι, ενώ άλλοι τα κατηγορούν για τον σκληρό τους πάτο. Ωστόσο, για τους δημιουργούς τους θεωρούνται τέχνη.
Με αυτό ακριβώς ασχολήθηκε το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Γερμανίας και αποφάσισε ότι απλώς είναι άνετα υποδήματα.
Η εταιρεία Birkenstock, η οποία έχει την έδρα της στο Λιντς Αμ Ράιν στην Γερμανίας ισχυρίζεται ότι η παράδοση της κατασκευής υποδημάτων της χρονολογείται από το 1774, γι′ αυτό και κατέθεσε μήνυση κατά τριών ανταγωνιστών που πωλούσαν σανδάλια παρόμοια με τα δικά της.
Οι κατασκευαστές υποδημάτων της Birkenstock υποστηρίζουν ότι τα σανδάλια τους «αποτελούν έργα εφαρμοσμένης τέχνης τα οποία προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα και κανείς δεν μπορεί να τα μιμηθεί». Δηλαδή, έργα τα οποία κατασκευάζονται με σκοπό την διάθεση τους προς καταναλωτική χρήση και εξυπηρέτηση υπηρεσιών.
Τι προβλέπει το γερμανικό δίκαιο
Σύμφωνα με το γερμανικό δίκαιο, τα πραγματικά έργα τέχνης κατέχουν ισχυρότερη και περισσότερο μακροχρόνια προστασία πνευματικών δικαιωμάτων σε σχέση με τα καταναλωτικά προϊόντα.
Ο γερμανικός νόμος κάνει διάκριση μεταξύ σχεδίου και τέχνης όταν πρόκειται για ένα προϊόν. Το σχέδιο εξυπηρετεί πρακτικό σκοπό, ενώ τα έργα τέχνης πρέπει να δείχνουν έναν ορισμένο βαθμό ατομικής δημιουργικότητας.
Η τέχνη καλύπτεται από την προστασία πνευματικών δικαιωμάτων, η οποία διαρκεί για 70 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού, ενώ η προστασία του σχεδίου διαρκεί για 25 χρόνια από την υποβολή της αίτησης. Ο υποδηματοποιός Καρλ Μπίρκενστοκ, γεννημένος στη δεκαετία του 1930, είναι ακόμη ζωντανός και δεν τίθεται κάποιο τέτοιο ζήτημα.
Το αίτημα της εταιρείας και οι απαντήσεις των δικαστηρίων
Η εταιρεία ζήτησε να της επιτραπεί προσωρινά το δικαίωμα να απαιτήσει από τους ανταγωνιστές της την διακοπή της παραγωγής αντιγράφων σανδαλιών, ανακαλώντας και καταστρέφοντας παράλληλα, τα προϊόντα που έχουν ήδη κυκλοφορήσει στην αγορά. Ωστόσο, οι εναγόμενες εταιρείες δεν κατονομάστηκαν στη δήλωση του δικαστηρίου.
Πριν το Ανώτατο Γερμανικό Δικαστήριο για πολιτικές υποθέσεις λάβει την απόφαση του, η υπόθεση είχε εξεταστεί πρώτα σε δύο δικαστήρια χαμηλότερης βαθμίδας τα οποία είχαν διαφορετικές απόψεις σχετικά με το ζήτημα.
Στην αρχή, ένα Περιφερειακό Δικαστήριο στην Κολωνία αναγνώρισε τα παπούτσια ως έργα εφαρμοσμένης τέχνης χορηγώντας τις εντολές. Ωστόσο, το Ανώτερο Περιφερειακό Δικαστήριο της Κολωνίας τις ανέτρεψε κατά την διάρκεια της έφεσης.
Στην συνέχεια, το Δικαστήριο Εφέσεων δηλώνει ότι δεν μπορούσε να διαπιστώσει «κανένα καλλιτεχνικό επίτευγμα στα σανδάλια τα οποία διακοσμούνται με φαρδιά λουριά και μεγάλες πόρπες».
Το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Γερμανίας συμφώνησε με το Δικαστήριο Εφέσεων και απέρριψε την υπόθεση. Στην απόφασή του, αναφέρει ότι ένα προϊόν δεν μπορεί να προστατευτεί με πνευματικά δικαιώματα αν «οι τεχνικές απαιτήσεις, οι κανόνες ή άλλοι περιορισμοί καθορίζουν τον σχεδιασμό».
«Για την προστασία πνευματικών δικαιωμάτων ενός έργου εφαρμοσμένης τέχνης -όπως και για κάθε άλλο είδος έργου- το επίπεδο σχεδιασμού δεν πρέπει να είναι πολύ χαμηλό. Πρέπει να επιτευχθεί ένα επίπεδο σχεδιασμού που αποκαλύπτει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μοναδικότητας και της ατομικότητας», καταλήγει το δικαστήριο.
Με πληροφορίες από Associated Press, BBC .