Συμπληρώνοντας μια δεκαετία από την αρχή της οικονομικής κρίσης, συνεχίζουμε να επικεντρώνουμε τη συζήτηση στον προσδιορισμό του προβλήματος. Την ίδια στιγμή, οι όποιες λύσεις έχουν εφαρμοστεί παραμένουν χωρίς αποτέλεσμα και χωρίς μακρόπνοο σχέδιο, οι απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές αντιμετωπίζονται τουλάχιστον φοβικά ενώ συνεχίζουμε να προσεγγίζουμε την ανάπτυξη με όρους δημοσίου.
Κεντρικός πυλώνας για την αναστροφή του σημερινού αρνητικού οικονομικού κλίματος και πραγματικότητας είναι η αγορά εργασίας. Αυτό που με απλά λόγια θα λέγαμε ‘δουλειά για όλους’. Τα οφέλη από την πραγματική ενίσχυση της αγοράς εργασίας είναι άμεσα και προφανή: μικρότερο βάρος για το δημόσιο, μεγαλύτερα έσοδα μέσω της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών, ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, τόνωση της αγοράς, ανάπτυξη για τις επιχειρήσεις, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Οι αριθμοί ανεργίας στην Ελλάδα, παρά τη μείωση που παρουσιάζουν, συνεχίζουν να θέτουν την εργασία ως μέρος του προβλήματος: 1 στους 5 ενεργούς πολίτες είναι άνεργος και 4 στους 10 νέους παραμένουν χωρίς εργασία. Τα ποσοστά ανεργίας στην Ελλάδα καταγράφονται υπερδιπλάσια από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο και αισθητά μεγαλύτερα ακόμη και από χώρες που έζησαν την πραγματικότητα των μνημονίων. Την ίδια στιγμή μάλιστα, η ανεργία στην Ευρωζώνη βρισκόταν στο 8.2%, το περασμένο εξάμηνο, ποσοστό που αποτελεί το χαμηλότερο που σημειώθηκε στη ζώνη του ευρώ από το Νοέμβριο του 2008.
Η ενίσχυση της αγοράς εργασίας πρέπει να είναι άμεση και δομική. Η ευθύνη της εφαρμογής των λύσεων δε, πρέπει να βαραίνει τόσο την κεντρική διοίκηση όσο και τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Το κράτος πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ως μείζον και να χαράξει μια συνεκτική στρατηγική με άμεσα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα που να περιλαμβάνουν την παροχή κινήτρων για την αύξηση θέσεων εργασίας καθώς και τη μείωση του εργοδοτικού κόστους. Παράλληλα να αντιμετωπίσει την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την έλευση άμεσων επενδύσεων υπό το πρίσμα της δραστικής μείωσης της ανεργίας.
Αντίστοιχα πρέπει να θεσμοθετηθεί η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Τόσο σε ακαδημαϊκό επίπεδο όσο και στο επίπεδο της δια βίου μάθησης. Η θεωρητική γνώση των ελληνικών πανεπιστημίων συνεχίζει να μην έχει καμία διάθεση να παρακολουθήσει τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς, τη στιγμή που οι δεξιότητες που απαιτούνται για την πλήρωση θέσεων εργασίας σε νέα επαγγελματικά αντικείμενα δεν συνδέονται με συγκεκριμένα προγράμματα κατάρτισης.
Οι επιχειρήσεις πρέπει να αντιληφθούν ότι η επένδυση σε ποιοτικές θέσεις εργασίας αποτελεί την εγγύηση της βιωσιμότητάς τους και το δυνητικό εφαλτήριο για την ανάπτυξή τους. Αυτό πρακτικά μεταφράζεται σε επανεπένδυση κερδών, με έμφαση στην καινοτομία και στις νέες τεχνολογίες παραγωγής, στη συνεχή επιμόρφωση του προσωπικού και με νέα γνωστικά αντικείμενα, στην ενίσχυση της εξωστρέφειάς τους.
Η εργασία πρέπει να αντιμετωπιστεί ως κορυφαίο ζήτημα με άμεσα και έμμεσα κοινωνικά και μακροοικονομικά αποτελέσματα. Με κεντρική στρατηγική το ΄δουλειά για όλους’ πρέπει να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για την αναστροφή του οικονομικού τέλματος και την άμεση αντιμετώπιση του brain drain.