O κορωνοϊός, σε αρκετούς τομείς, αποτέλεσε καταλύτη θετικών εξελίξεων για τη χώρα μας. Για παράδειγμα, η αποφασιστικότητα με την οποία πεδία της κρατικής μηχανής συναντούν την ψηφιακή εποχή είναι αξιομνημόνευτη.
Από την άλλη, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, αυτό δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Αναπτύχθηκε παντού στον ανεπτυγμένο κόσμο. Παντού αναπτύχθηκαν εξ ανάγκης οι ψηφιακές λύσεις.
Η ανάπτυξη τους, όμως, δεν ήταν ούτε ίση ούτε ισότιμη. Οι έχοντες και κατέχοντες απέκτησαν προτεραιότητα και προβάδισμα. Κι αυτό, επίσης, δεν ήταν και δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο.
Κι οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι στην Ελλάδα των δέκα ετών κρίσης μνημονίων η ανισότητα λειτουργεί πολλαπλασιαστικά σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο.
Είναι αυτή η ανισότητα που έχω αρχίσει να φοβάμαι ότι δεν λαμβάνεται υπόψη στη φιλοσοφία του οράματος της επόμενης μέρας της χώρας. Προσωπικά, με προβληματισμό πλέον, αντικρίζω το τέλμα της οικονομικής θεώρησης και της αναπτυξιακής λογικής.
Έχω αρχίσει και φοβάμαι ότι η πανδημία λειτούργησε ως “παύση” κι όχι ως καταλύτης αλλαγών στο τοπικό κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι.
Υπάρχει ο αναμφισβήτητος κράχτης των 72 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά δεν άλλαξε η οριζόντια λογική πίσω από τον τρόπο λειτουργίας της επόμενης μέρας της Ελλάδας.
Γι’ αυτό και πιστεύω ότι το ελληνικό σχέδιο ακουμπά περισσότερο στις ευρωπαϊκές επιταγές, παρά τις ελληνικές ιδιαιτερότητες κι ανάγκες.
Στη βιομηχανία των υπηρεσιών συμβουλών επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων που υπηρετώ ο κορωνοϊός, επίσης, αφήνει παρακαταθήκη πολλές και σημαντικές αλλαγές.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, μέσα στους τρεις πρώτους μήνες του 2021 έκαναν την εμφάνιση τους στην τοπική αγορά 51 νέες εταιρίες. Το 40% αυτών ιδρύθηκαν μεταξύ Φεβρουαρίου - Ιουλίου 2020. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, που είναι άνδρο του καπιταλισμού, η συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών δημοσίων σχέσεων είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις. Από τις 4.635 εταιρείες δημοσίων σχέσεων οι 3.855 είναι εταιρίες που απασχολούν από 1 έως 4 άτομα. Αν αυτό το μοντέλο λειτουργεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, μου είναι δύσκολο να κατανοήσω γιατί στην Ελλάδα δεν μπορεί.
Είναι, λοιπόν, δύσκολο να μην αισθανθεί κανείς την πίεση στην Ελλάδα για ένα γενικό ξεκαθάρισμα. Για την κατεύθυνση “ο σωζών εαυτόν σωθείτω”.
Η Ελλάδα κι η ελληνική κυβέρνηση πιστώνονται την πολιτική βοήθεια προς τους πολίτες. Και την κατανόηση της δυσκολίας της εποχής. Ωστόσο ενώ στα επιδόματα η εφαρμογή φαντάζει τέλεια, στη λειτουργία της αγοράς απλώς κυριαρχεί ο κανόνας της απόλυτης ζουγκλοποίησης της κοινωνίας.
Κανόνας που ήρθε στα χρόνια της κρίσης των μνημονίων και μοιάζει να εδραιώνει την κυριαρχία του στην κρίση της πανδημίας.
Μάλιστα, η εδραίωση του συγκεκριμένου κανόνα υλοποιείται στη σημερινή υβριδική μορφή λειτουργίας της κοινωνίας που εμβολιασμός και πανδημία συμβαδίζουν και που όσο δεν πείθεται η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας να εμβολιαστεί τόσο είναι άγνωστη η επόμενη μέρα (και της πανδημίας και της κοινωνίας).
Σήμερα όλα συνηγορούν ότι επικρατεί, ως θέσφατο που έχει υπηρετηθεί πιστά από το πολιτικό προσωπικό, η λογική της Ελλάδας των μνημονίων.
Ο συγκερασμός δυνάμεων, η υπερθεμάτιση της έννοιας του επενδυτή, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την ιδιαιτερότητα του μικρομεσαίου επιχειρηματία που είναι ταυτόχρονα εργοδότης ή του Έλληνα μισθωτού που θέλει να μπορεί να αμείβεται δίκαια και να μπορεί μέσα απ’ αυτή την επιλογή να βελτιώσει τη ζωή του.
Κι ο ένας κι ο άλλος εξακολουθεί να πνίγεται στα απόνερα της κρίσης των μνημονίων, της μεγαλύτερης κρίσης που έζησε χώρα του ανεπτυγμένου κόσμου μέχρι να συναντήσει ο πλανήτης την κρίσης της πανδημίας του κορωνοϊού.
Για τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών της χώρας μας η έννοια του δικαιώματος στη δημιουργία μοιάζει παράταιρη.