Έχετε ποτέ αισθανθεί ότι είστε η μειοψηφία σε ένα γεμάτο καπνιστές χώρο; Ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα όπου ”όλοι καπνίζουν”; Λοιπόν, έχουμε καλά νέα για εσάς: Αυτή η εντύπωση είναι ένας μύθος και μάλιστα ένας επικίνδυνος.
Ο Μύθος και η Πραγματικότητα
Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουν ότι το 70-80% του πληθυσμού καπνίζει. Αυτή η εντύπωση είναι τόσο διαδεδομένη που έχει γίνει σχεδόν αποδεκτή ως γεγονός. Όμως, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, μόνο το 28% των Ελλήνων είναι καπνιστές.
Ναι, το διαβάσατε σωστά. Λιγότερα από ένας στους τρεις Έλληνες καπνίζει. Αυτό σημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία - το 72% - δεν καπνίζει.
Οι Επιπτώσεις του Μύθου
Αυτή η λανθασμένη αντίληψη έχει σοβαρές συνέπειες.
Σε μια έρευνά μας, μαθητές δημοτικού σχολείου εξέφρασαν αρνητικά συναισθήματα για το κάπνισμα, λέγοντας ότι ”ο καπνός μυρίζει”, ”τους ενοχλεί” και ”δεν τους αρέσει”.
Όταν ρωτήθηκαν πόσα άτομα στα 10 πιστεύουν ότι καπνίζουν, τα παιδιά απάντησαν κατά μέσο όρο 8. Αυτό αντικατοπτρίζει την ευρύτερη παρανόηση της κοινωνίας.
Στην επόμενη ερώτηση «αν θα καπνίσουν» απάντησαν… ναι! Αυτή η αντίφαση υποδηλώνει ότι τα παιδιά, παρά τις προσωπικές τους προτιμήσεις, θεωρούν το κάπνισμα ως αναπόφευκτο μέρος της ενήλικης ζωής. Προφανώς, έχουν την εντύπωση ότι ”όλοι οι ενήλικες καπνίζουν”, οπότε θεωρούν ότι θα ακολουθήσουν το ίδιο μονοπάτι!
Αυτά τα ευρήματα τονίζουν την επείγουσα ανάγκη να διορθώσουμε αυτήν την παρανόηση. Δεν πρόκειται απλώς για ένα ζήτημα στατιστικών· είναι ένα ζήτημα που διαμορφώνει τις προσδοκίες και τις μελλοντικές συμπεριφορές των παιδιών μας – και τις δικές μας.
Η αποκάλυψη της αλήθειας - ότι μόνο το 28% των Ελλήνων καπνίζει - μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο. Μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι το κάπνισμα δεν είναι ούτε αναπόφευκτο ούτε η νόρμα, επιτρέποντάς τους να κάνουν πιο ενημερωμένες επιλογές για την υγεία τους στο μέλλον.
Επιπλέον, οι μη καπνιστές, πιστεύοντας ότι αποτελούν μειοψηφία, συχνά διστάζουν να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Αισθάνονται ότι είναι ”οι περίεργοι” όταν ζητούν ένα περιβάλλον χωρίς καπνό. Ως αποτέλεσμα, υποκύπτουν στο παθητικό κάπνισμα σε χώρους όπως αίθουσες, γραφεία, καφέ, εστιατόρια και συναυλίες.
Γιατί Επικρατεί Αυτός ο Μύθος;
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για αυτήν την παρανόηση:
Ορατότητα: Οι καπνιστές είναι πιο ορατοί, καθώς συχνά βγαίνουν έξω για να καπνίσουν. Όταν καπνίζει ένας σε μια παρέα, θεωρούμε ότι και οι υπόλοιποι καπνίζουν, απλά όχι αυτή τη στιγμή.
Κοινωνική Νόρμα: Το κάπνισμα έχει θεωρηθεί ιστορικά ως μέρος της ελληνικής κουλτούρας.
Μέσα Ενημέρωσης: Συχνά, οι αναπαραστάσεις (π.χ., πληρωμένες διαφημίσεις από τις εταιρείες καπνού) στα μέσα ενημέρωσης υπερτονίζουν το κάπνισμα.
Επιλεκτική Προσοχή: Τείνουμε να παρατηρούμε περισσότερο αυτό που μας ενοχλεί.
Γιατί είναι σημαντικό να διορθώσουμε αυτόν τον μύθο
Η διόρθωση αυτής της λανθασμένης αντίληψης είναι κρίσιμη για πολλούς λόγους:
Υγεία: Το παθητικό κάπνισμα είναι εξαιρετικά επιβλαβές για την υγεία. Ακόμα και οι ίδιοι οι καπνιστές (86%) ανησυχούν ως προς τις επιπτώσεις του τσιγάρου στην υγεία τους.
Δικαιώματα: Οι μη καπνιστές έχουν το δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον. Η ανοχή απέναντι στη συνήθεια του καπνίσματος μειώνεται συνεχώς ενώ αυξάνεται η κοινωνική πίεση που ασκείται στους καπνιστές.
Κοινωνική Αλλαγή: Η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας μπορεί να οδηγήσει σε θετικές αλλαγές στην κοινωνία.
Οικονομία: Οι χώροι χωρίς καπνό είναι πιο ελκυστικοί για την πλειοψηφία των πελατών.
Τι Μπορούμε να Κάνουμε;
Το κάπνισμα παρουσιάζεται όλο και πιο έντονα ως αιτία δυσαρέσκειας στις διαπροσωπικές/ενδοοικογενειακές σχέσεις. Το 70% των μη καπνιστών ενοχλούνται από το γεγονός ότι ένα φιλικό ή συγγενικό τους πρόσωπο καπνίζει. Για να αλλάξει η κατάσταση:
Ενημερωθείτε και Ενημερώστε: Μοιραστείτε αυτά τα στοιχεία με φίλους και οικογένεια.
Μιλήστε: Μη διστάσετε να ζητήσετε ένα περιβάλλον χωρίς καπνό. Οι μη καπνίζοντες αντιδρούν όλο και πιο πολύ: 62% δηλώνουν ότι ενοχλούνται ενώ 47,5% αναφέρουν εντάσεις ή τσακωμούς με άτομα του κοινωνικού τους περιβάλλοντος εξαιτίας του καπνίσματος.
Υποστηρίξτε Πολιτικές: Ενθαρρύνετε την εφαρμογή νόμων κατά του καπνίσματος.
Δείξτε Κατανόηση: Προσεγγίστε το θέμα με ευαισθησία προς τους καπνιστές.
Συμπέρασμα
Η αλήθεια είναι ότι οι μη καπνιστές αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία στην Ελλάδα (πάνω από 7 εκατομμύρια). Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε αυτή την πραγματικότητα και να δράσουμε ανάλογα. Με την κατανόηση των πραγματικών αριθμών, μπορούμε να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας και να δημιουργήσουμε μια πιο υγιή κοινωνία για όλους.
Ας σπάσουμε τον μύθο και ας αναπνεύσουμε καθαρό αέρα. Γιατί η αλήθεια, όπως και ο καθαρός αέρας, είναι απαραίτητη για όλους μας.