Το πρόγραμμα είχε σχεδιαστεί πριν καιρό… Θα ξεκινούσαμε από το παραθαλάσσιο χωριό Ωρεοί, στη Βόρεια Εύβοια και θα βάζαμε πλώρη για Σποράδες. Στο σημειωματάριο είχαν γραφτεί όλοι οι ασφαλείς κόλποι που θα μας φιλοξενούσαν κι όλα τα σημεία ενδιαφέροντος που θα επισκεπτόμασταν. Φυσικά στην πορεία όλα ανατράπηκαν γιατί η ψυχή ζητά να δημιουργήσει καλοκαιρινές αναμνήσεις και απρογραμμάτιστα κατευθύνεται εκεί που θα τις αποκτήσει…
Περάσαμε τις Κουκουναριές νοτιοδυτικά της Σκιάθου και κατευθυνθήκαμε προς τη Σκόπελο. Πλησιάζοντας στην παραλία Καστάνη οι στίχοι του Mamma Mia ακούγονταν δυνατά από μακριά, μια και το σημείο συνεχίζει, τόσα χρόνια μετά τα γυρίσματα της ομώνυμης ταινίας, να προσελκύει πλήθος τουριστών. Συνεχίσαμε την πλεύση προς το λιμάνι της Σκοπέλου, όπου και διανυκτερεύσαμε. Η τουριστική σεζόν στο απόγειο της έκανε τα δρομάκια της Σκοπέλου να θυμίζουν την κίνηση της Ερμού. Δεν ήταν αυτό που αναζητούσαμε. Το επόμενο πρωί με συνοπτικές διαδικασίες σηκώσαμε άγκυρες και κατευθυνθήκαμε προς την Αλόννησο. Κι εκεί… γεννήθηκε ένας καλοκαιρινός έρωτας γιατί η Αλόννησος δεν είναι απλά ένας τόπος, είναι το νησί με την πιο μακραίωνη ιστορία από όλα τα νησιά του Αιγαίου, είναι το μέρος που κατά λάθος πήρε το όνομα του, είναι το σημείο που συνδυάζει το αρχαίο με το σύγχρονο, την οικολογία με την τεχνολογία, το αυθεντικό με το κοσμοπολίτικο.
Η Αλόννησος
Δυο χώρες, πολλά ψαροχώρια, φανερές και κρυφές παραλίες, παρθένα μέρη, καταπράσινα τοπία και γαλαζοπράσινα καθάρια νερά που σου επιτρέπουν να δεις τις ζωηρές κινήσεις των ψαριών, συνθέτουν το σκηνικό του νησιού.
Το Πατητήρι είναι το λιμάνι όπου βρίσκεται η «σύγχρονη» χώρα του νησιού. Ονομάστηκε Πατητήρι λόγω της μεγάλης ποσότητας κρασιού που παρήγαγε το νησί από τα χρόνια της αρχαιότητας. Εκεί, το ενδιαφέρον μοιράζεται στις δυο άκρες του λιμανιού. Στην αριστερή πλευρά την ματιά «κλέβει» το πέτρινο κτίριο των τεσσάρων ορόφων, το Ιστορικό - Λαογραφικό μουσείο της Αλοννήσου, όπου φιλοξενεί ιστορικά κειμήλια, καθώς και όπλα, αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν από τους πειρατές του Αιγαίου. Πρόκειται για το μοναδικό πειρατικό μουσειακό τμήμα του Αιγαίου πελάγους. Στην δεξιά πλευρά μια μεσογειακή φώκια μειδιά μέσα από μια τεράστια φωτογραφία στους περαστικούς. Δίπλα στη φωτογραφία εδρεύει το κέντρο ενημέρωσης ΜοΜ της ελληνικής περιβαλλοντικής οργάνωσης για τη μελέτη και προστασία της φώκιας, μια και πέριξ της Αλοννήσου βρίσκεται το εθνικό θαλάσσιο πάρκο με σπάνιο και εύθραυστο οικοσύστημα, το μεγαλύτερο σε όλη την Ευρώπη.
Η δεύτερη χώρα του νησιού είναι η Παλιά Χώρα κι αν θέλουμε να ακριβολογήσουμε, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι ουσιαστικά υπήρξε η πρώτη χώρα του τόπου, στην οποία μάλιστα έχουν εντοπιστεί ευρήματα από την κλασική εποχή. Η βόλτα στην Παλιά Χώρα είναι ένα ταξίδι στον χρόνο. Αναπαλαιωμένα σπίτια κι ένας ανηφορικός πλακοστρωμένος δρόμος οδηγεί τον επισκέπτη σε σημεία ασύλληπτης φυσικής ομορφιάς. Όλα τα παραπλήσια λιθόστρωτα καλντερίμια αποκαλύπτουν κορυφές που αποζημιώνουν με τη θέα του τοπίου. Η παλιά χώρα είναι αναμφισβήτητα η ωραιότερη χώρα των Σποράδων.
Τα ψαροχώρια της Αλοννήσου χαρακτηρίζονται από απίστευτη γραφικότητα. Δίνουν την αίσθηση ότι είναι παρμένα από φιλμ ασπρόμαυρης ταινίας. Οι ξύλινες ψαρόβαρκες είναι πάντα έτοιμες να σαλπάρουν και στα νερά τους καθρεφτίζεται μονίμως το πράσινο των πεύκων. Τα πιο γνωστά ψαροχώρια της Αλοννήσου είναι ο οικισμός Βότση, τα Καλαμάκια, η Στενή Βάλα, ενώ από παραλίες ξεχωρίζουν ο Γυαλός Τζώρτζη, ο Άγιος Δημήτριος, η Μηλιά, η Χρυσή Μηλιά και το Κοκκινόκαστρο.
Αλόννησος δεν είναι μόνο η Αλόννησος
Η ιστορία του νησιού έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα όπου έφερε το όνομα Ικος, που σημαίνει πορεία, δρόμος. Μετονομάστηκε σε Αλόννησο το 1836 από τον βασιλιά Όθωνα. Καθώς φαίνεται όμως σε σφάλματα έπεφταν και οι βασιλείς της τότε εποχής, μια και όπως εικάζεται Αλόννησος ονομαζόταν εκείνα τα χρόνια η Κυρά Παναγιά, ένα ερημονήσι κοντά στη σημερινή Αλόννησο. Αλήθεια ή μύθος; Αλήθεια γιατί όπως μάθαμε, ο αρχαίος ιστορικός και γεωγράφος Στράβων κάνει ξεχωριστή αναφορά στα νησιά αυτά. Μετά από αυτή την πληροφορία ήταν για εμάς επιτακτική ανάγκη να επισκεφτούμε την «ατυχήσασα» νήσο Κυρά Παναγιά. Το πως θα φτάναμε όμως εκεί δεν ήταν τόσο απλό. Έπρεπε να αγοράσουμε εισιτήριο για να μας επιτραπεί η πλεύση προς το ερημονήσι, που ανήκει στην προστατευμένη περιοχή του θαλάσσιου πάρκου Αλοννήσου. Το εισιτήριο είχε 24ωρη διάρκεια, γεγονός που μας επέτρεπε τη διανυκτέρευση σε ένα από τα επιτρεπόμενα σημεία της προστατευμένης περιοχής. Επισκεφτήκαμε το μίνι μάρκετ για να προμηθευτούμε τα απαραίτητα για την ταπεινή μακαρονάδα των ψαράδων, πήραμε τα τρόφιμα σε χάρτινη κούτα, μια και οι σακούλες είναι απαγορευμένο είδος στην οικολογική Αλόννησο και βάλαμε πλώρη για την Κυρά Παναγιά.
Η Κυρά Παναγιά ή Πελαγονήσι
Η πρώτη εικόνα που αντικρίσαμε πλησιάζοντας ήταν δυο σημαίες που κυμάτιζαν από μακριά στην κορυφή του νησιού. Η ελληνική σημαία και η βυζαντινή του Παλαιολόγου με τα τέσσερα Β… Βασιλεύς Βασιλέων Βασιλεύει Βασιλεύουσα… καθώς πλησιάζαμε φάνηκε το μοναστήρι. Το μοναδικό κτίσμα του νησιού. Μια μικρή προκυμαία μας επέτρεψε την πρόσβαση. Αμέτρητα σκαλοπάτια μας έδειχναν ότι η ανάβαση θα ήταν μόνο για εκείνους που ήθελαν πραγματικά να επισκεφτούν το μέρος. Μέσα στη ζέστη αρχίσαμε να ανηφορίζουμε. Στην κορυφή του νησιού αποζημιωθήκαμε. Σπρώξαμε την βαριά πόρτα και βρεθήκαμε μέσα σε μια περιποιημένη αυλή με πετρόστρωτο πάτωμα. Αργότερα μάθαμε ότι είναι έργο του Λεόντειου, ο οποίος το κατασκεύασε το 1905 για να τιμήσει τον Παύλο Μελά… όχι το μοναστήρι, το πετρόστρωτο πάτωμα. Το μοναστήρι έχει άλλη ιστορία… χτίστηκε τον 16ο αιώνα και θεωρείται τυπικό δείγμα μοναστηριού μεταβυζαντινής περιόδου.
Στην αυλή μας υποδέχτηκαν ο Πατέρας Ονούφριος κι ο Πατέρας Χαρίτονας. Μας κέρασαν λουκουμάκι πασπαλισμένο με νιφάδες καρύδας, τσίπουρο και πολλά ποτήρια νερό για να μας συνεφέρουν από την υπερβολική ζέστη. Φιλόξενοι και καλοσυνάτοι μας έδωσαν όλες τις πληροφορίες που ανυπομονούσαμε να ακούσουμε. Το μοναστήρι είναι μετόχι της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους κι όλο το νησί ανήκει στην αγιορείτικη μονή, η οποία και το συντηρεί. Στην αυλή του μοναστηριού υπάρχουν παλαιοχριστιανικά λείψανα του 6ου και 7ου αιώνα μ.Χ., ενώ σε έναν από τους τοίχους της μονής είναι κορνιζαρισμένη η περγαμηνή - συμβόλαιο που υπογράφτηκε το 993 μ. Χ. και αφορά την αγορά του νησιού. Επί 1030 χρόνια η ιδιοκτησία παραμένει ίδια (ανήκει στην εκκλησία) και η περγαμηνή έχει χαρακτηριστεί παγκοσμίως μνημείο νομικής επιστήμης, καθώς είναι η αρχαιότερη ιδιοκτησία που δεν έχει μεταβιβαστεί και αναφέρει σημαντικές παραμέτρους συμβολαίων που υιοθετούνται μέχρι σήμερα.
Η περιπλάνηση στην αυλή της μονής μας οδήγησε στον παλιό ανεμόμυλο και στο παλιό λιοτρίβι. Φεύγοντας πήραμε ένα μπουκάλι κρασί φτιαγμένο από τους μοναχούς και το απολαύσαμε αργότερα στο ηλιοβασίλεμα με τη λιτή «ψαράδικη» μακαρονάδα.
Πλανήτης
Στη βόρεια πλευρά της Κυρά Παναγιάς βρίσκεται ο όρμος Πλανήτης. Το ολοστρόγγυλο σχήμα του δικαιολογεί το όνομα του, ενώ τα ήσυχα νερά του παραπέμπουν σε λίμνη. Ο Πλανήτης θεωρείται ένα από τα πιο ασφαλή φυσικά λιμάνια και λέγεται ότι πολλά πλοία από τα παλιά χρόνια έβρισκαν καταφύγιο στην στρογγυλή «αγκαλιά» του.
Περιστέρα
Κάποιοι βοσκοί, μετρημένοι στα δάχτυλα, κατοικούν στην Περιστέρα, το νησί με τους υπέροχους κόλπους, που βρίσκεται ανατολικά της Αλοννήσου. Ισως γι αυτό το φυσικό κάλλος του μέρους δεν έχει αλλοιωθεί από τεχνικές επεμβάσεις. Το νησί έγινε γνωστότερο τα τελευταία χρόνια, χάρη στην τυχαία ανακάλυψη του Αλοννησιώτη Δημήτρη Μαυρίκη. Μια τυχαία βουτιά του επαγγελματία δύτη, το 1985, τον έφερε μπροστά σε ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια της αρχαιότητας. Η έκπληξη του ήταν τεράστια όταν διαπίστωσε ότι γύρω από το μεγάλο πλοίο βρίσκονταν σπαρμένοι αμφορείς σε άριστη κατάσταση. Τελικά οι αμφορείς δεν ήταν λίγοι… πάνω από 3.000 βρέθηκαν από την αρχαιολογική υπηρεσία που έσπευσε να εκτιμήσει την κατάσταση.
Οι έρευνες έδειξαν ότι η βύθιση του πλοίου έγινε μεταξύ του 425 - 415 π.Χ. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους πρόκειται για το μεγαλύτερο αθηναϊκό εμπορικό πλοίο της κλασικής περιόδου και αποτελεί απόδειξη της ναυτικής υπερδύναμης της Αθήνας. Η εξαιρετική κατάσταση του ναυαγίου, αλλά και των ευρημάτων οδήγησε το Υπουργείο Πολιτισμού στην απόφαση να μετατρέψει την περιοχή στο πρώτο επισκέψιμο υποθαλάσσιο αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδας.
Πληροφορίες που συγκρατούμε μόνο στα χαρτιά..
Εκτός από τα προαναφερόμενα νησιά, η θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή είναι γεμάτη από νησάκια και βραχονησίδες, τα οποία είναι χωρισμένα σε δύο ζώνες. Ο διαχωρισμός αφορά κυρίως τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες για τους ψαράδες και τα τουριστικά ή ιδιωτικά σκάφη. Η πρώτη ζώνη του θαλάσσιου πάρκου περιλαμβάνει τα νησιά Ψαθούρα, Ψαθονήσι, Πιπέρι, Γιούρα, Παππούς, Στρογγυλό, Φαγκρού, Μυίγα, Μέλισσα, Σφήκα, Γράμμεζα, Σκάντζουρα, Κόρακας, Σκαντίλι, Πολεμικά, Πράσσο, Λαχανού και Κασίδης. Η δεύτερη ζώνη περιλαμβάνει τα νησιά Αδέλφια, Λεχούσα, Γαιδουρονήσια, Μανώλα και Μούλες.