Η άμεση δημοκρατία αποτελεί έναν τύπο δημοκρατίας και θεωρίας πολιτικών δικαιωμάτων, όπου η εξουσία εδράζεται στη συνέλευση όλων των πολιτών που συμμετέχουν σε αυτή με κλασσικό παράδειγμα την αρχαία Αθήνα. Αντίθετα αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι το πολίτευμα, όπου κυβερνούν οι αντιπρόσωποι του λαού, που τους εκλέγει κατά τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα με τον τύπο του πολιτεύματος. Το πολίτευμα της χώρας μας είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με την νομοθετική εξουσία να ασκείται από τη Βουλή.
Κατά την αναθεώρηση του Συντάγματος το έτος 2019 ως θεσμός άμεσης δημοκρατίας θεσπίστηκε η παρ.6 του άρθρου 73 του Συντάγματος με την οποία εισάγεται στη νομοθετική λειτουργία της Βουλής η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία.
Συγκεκριμένα το άρθρο 73 παρ.6 Σ. ορίζει:
Με υπογραφή πεντακοσίων χιλιάδων πολιτών που έχουν δικαίωμα ψήφου, μπορούν να κατατίθενται έως δύο ανά κοινοβουλευτική περίοδο προτάσεις νόμων στη Βουλή, οι οποίες με απόφαση του Προέδρου της παραπέμπονται στην οικεία κοινοβουλευτική επιτροπή προς επεξεργασία και εν συνεχεία εισάγονται υποχρεωτικά προς συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια του Σώματος.
Οι προτάσεις νόμων του προηγουμένου άρθρου δεν μπορεί να αφορούν θέματα δημοσιονομικά, εξωτερικής πολιτικής και εθνικής άμυνας. Νόμος ορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις της παρούσας παραγράφου.
Εκτελεστικοί του Συντάγματος νόμοι είναι οι τυπικοί νόμοι, που προβλέπονται από το Σύνταγμα με σκοπό να εξειδικεύσουν τις διατάξεις και να ρυθμίσουν μέσα στα πλαίσια της Συνταγματικής διάταξης διάφορα μερικότερα θέματα, όπως για τη παρούσα διάταξη τους όρους και τις προϋποθέσεις εφαρμογής της.
Σαφώς οι εκτελεστικοί του Συντάγματος νόμοι πρέπει να εκδίδονται τάχιστα, ώστε να εκπληρώνεται ο σκοπός του Συνταγματικού νομοθέτη, γιατί μέχρι τη θέσπιση τους η Συνταγματική διάταξη παραμένει ανενεργής και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα. Στη παρούσα περίπτωση παρά τη πάροδο άνω των τεσσάρων ετών ο εκτελεστικός της παραπάνω Συνταγματικής διάταξης νόμος δεν έχει εκδοθεί και έτσι η διάταξη παραμένει ανενεργής και δεν μπορεί να ασκηθεί με βάση αυτή η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία. Για τη καθυστέρηση αυτή έχουν κατατεθεί από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δύο κοινοβουλευτικές ερωτήσεις. Στο σημείο αυτό παρατηρώ, ότι όποτε εκδοθεί ο εκτελεστικός της παραπάνω διάταξης νόμος πρέπει να διευκρινιστούν περιοριστικά σε αυτόν, ποια είναι τα δημοσιονομικά θέματα που δεν μπορεί να αφορά η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία.
Στο διαδίκτυο έχει αναρτηθεί από τα θύματα του δυστυχήματος των Τεμπών κείμενο ψηφίσματος το οποίο ψηφίζουν διαδικτυακά οι πολίτες και με το οποίο ζητείται η αναθεώρηση του Συντάγματος, η ενεργοποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών και η κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας.
Το πρώτο και τρίτο αίτημα μόνο με την αναθεώρηση του Συντάγματος μπορούν να ικανοποιηθούν, το δε δεύτερο εξαρτάται από απόφαση της πλειοψηφίας της Βουλής, που είναι η μόνη αρμόδια να ασκήσει δίωξη κατά υπουργών.. Σύμφωνα με πληροφορίες των ΜΜΕ έχουν συγκεντρωθεί μέχρι τώρα με αύξοντα όμως ρυθμό πάνω από 1,3 εκατ. υπογραφές, που εκδηλώνουν με αυτό τα τρόπο τη συμπαράσταση τους στον αγώνα των θυμάτων για δικαίωση..
Σαφώς το παραπάνω ψήφισμα δεν μπορεί να θεωρηθεί, ότι συνιστά λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία σύμφωνα με το άρθρο 73 παρ 6 Σ, λόγω έλλειψης νομικού πλαισίου. Και, συνεπώς, δεν μπορεί να ακολουθήσει η προβλεπόμενη από το άρθρο αυτό διαδικασία.
Όμως, το ψήφισμα αποτελεί μοχλό ισχυρής πολιτικής πίεσης για την ταχεία απόδοση της δικαιοσύνης, τη μη παραπομπή του θέματος στις ελληνικές καλένδες και τη συνέχιση του ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης, καθώς και συνεχή υπενθύμιση, ως πολιτικό μήνυμα, ότι το ατύχημα οφείλεται εκτός από τις ατομικές πράξεις - που κάποτε θα αποδοθούν οι ευθύνες - και στις διαχρονικές παθογένειες του πολιτικού, δημοσίου, δικαστικού και συνδικαλιστικού συστήματος, που προκλήθηκαν κυρίως με την ανοχή αυτών από τις εκάστοτε πολιτικές εξουσίας.
Λέανδρος Τ.Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.