Η παγκόσμια ελεύθερη οικονομία και των χωρών που συμμετέχουν σε αυτή, κινείται ανοδικά και καθοδικά κυκλικά με αποτέλεσμα μετά από επτά χρόνια ανόδου να προκύπτει μια μικρή οικονομική κρίση με άλλα επτά χρόνια καθόδου, μέσα σε ένα ευρύτερο οικονομικό κύκλο ο οποίος διαρκεί 35 χρόνια, οπότε συμβαίνει μια μείζον οικονομική κρίση.
Τα παραπάνω χρονικά διαστήματα και η έξοδος από τη κρίση είναι ενδεικτικά γιατί μπορεί να επηρεαστούν από άλλους εξωγενείς παράγοντες, όπως συνέβη στη χώρα μας, τη στιγμή που εξέρχονταν από τη κρίση του 2008, η οποία προκλήθηκε από την πτώχευση της τράπεζας Lehman Brothers έγιναν οι εκλογές του 2015 και όλα πήγαν πίσω, όπως συνέβη και πρόσφατα με την πανδημία του Covid 19.
Φαίνεται ότι με την έξοδο από την πανδημία και λόγω διεθνούς συγκυρίας οι προοπτικές είναι ευοίωνες για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας χωρίς αυτή τη φορά να υπάρχουν ανασταλτικοί παράγοντες.
Τη μαγική λέξη ανάπτυξη, που όλοι την επαναλαμβάνουν σαν πανάκεια, ο καθένας την αντιλαμβάνεται με το δικό του ιδιοτελή τρόπο αποβλέποντας μόνο στα θετικά σημεία και όχι στα αρνητικά.
Σε γενικές όμως γραμμές είναι η επωφελής πλήρης εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας, που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με επενδύσεις από ημεδαπά και αλλοδαπά κεφάλαια κυρίως από την Ε.Ε.( Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Ανάκαμψης.) και με την βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας. Όλα αυτά μπορούν να χρηματοδοτήσουν επιλεγμένα προγράμματα ανάπτυξης με προοπτικές επιτυχίας και όχι με κριτήρια πολιτικά, όπως έγινε στο παρελθόν με τα γνωστά αποτελέσματα.
Ήδη λόγω της σταθερής πολιτικής κατάστασης, των προγραμμάτων και νομοθετικών μεταρρυθμίσεων στους κρίσιμους τομείς που έγιναν, του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, βάσει του πορίσματος επιτροπής Πισσαρίδη και της επαρκούς χρηματοδότησης που έχει εξασφαλισθεί φαίνεται, ότι επιστρέφουμε γρήγορα στη κανονικότητα και στην οικονομική ανάπτυξη με θετικό πρόσημο υπό τον όρο rebus sic standibus δηλαδή εφόσον δεν έχομε απρόβλεπτη αλλαγή των συνθηκών.
Για να επιτευχθεί η οικονομική ανάπτυξη υπό τις συνθήκες που βρίσκεται αυτή τη στιγμή η χώρα, με τις αυξημένες οικονομικές υποχρεώσεις για τον εξοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων και των διεθνών γεωπολιτικών συγκυριών, απαιτείται η λήψη συνολικών μέτρων και όχι αποσπασματικά.
Μέτρα τα οποία για να επιτύχουν πρέπει να ληφθούν συνολικά την κατάλληλη στιγμή και όχι ετεροχρονισμένα και με οικονομικά και όχι πολιτικά κριτήρια και εφόσον συντρέξουν βεβαίως και άλλες συνθήκες, όπως εργασιακή και κοινωνική ειρήνη, ασφάλεια δικαίου, σε βάθος χρόνου, σταθερή φορολογική πολιτική, περιορισμός των συνδικάτων μόνο στα συνδικαλιστικά τους καθήκοντα, αναπτυξιακά κίνητρα με συνταγματικές εγγυήσεις και κυρίως πάταξη της γραφειοκρατίας.
Οι τομείς που πρέπει και γίνονται μεταρρυθμίσεις, ανάγονται στη δημόσια διοίκηση, όπου ολοκληρώνεται η μετατροπή της σε ηλεκτρονική –ψηφιακή, και που κανονικά θα έπρεπε να επιφέρει μείωση και όχι διόγκωση του αριθμού των απασχολουμένων στο δημόσιο τομέα, καθώς και αλλαγή της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας, η οποία όχι μόνο συνεχίζεται, αλλά στον ΕΦΚΑ όπως μου καταγγέλθηκε δεν σηκώνουν ούτε τα τηλέφωνα.
Επίσης, απαιτείται ενεργειακός μετασχηματισμός με την ανάπτυξη των ΑΠΕ, αλλαγές στον εργασιακό, ασφαλιστικό και συνδικαλιστικό τομέα, που και αν ακόμα θεσπισθούν, η εφαρμογή τους θα αντιμετωπίσει δυσχέρειες για λόγους πολιτικούς. Πρώτο δείγμα γραφής με την έναρξη της τουριστικής περιόδου η ΠΕΝΕΝ προκήρυξε απεργία στην ακτοπλοΐα.
Μεταρρυθμίσεις, λοιπόν απαιτούνται στη δικαιοσύνη και στην εκπαίδευση, που είναι κατ’ εξοχή πλουτοπαραγωγικός κλάδος, όχι μόνο για την περιφερειακή ανάπτυξη. Στόχος της εκπαίδευσης είναι να επιτύχει την παραγωγή μόρφωσης και όχι τυπικών πτυχίων χωρίς περιεχόμενο, γιατί τότε δημιουργείται επιστημονικό προλεταριάτο με μόνη διέξοδο τον διορισμό στο Δημόσιο και έτσι εκτρέφεται το πελατειακό κράτος.
Σαφώς υπάρχουν παράγοντες, που μπορεί να επιδράσουν αρνητικά την ανάπτυξη, όπως το τεράστιο δημόσιο χρέος, που για την σε βάθος χρόνου αποπληρωμή του απαιτείται η δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος, η διατήρηση, για λόγους πολιτικούς, των ζημιογόνων ΔΕΚΟ και η κατά το πλείστον τοποθέτηση διοικήσεων με πολιτικά και όχι αξιοκρατικά κριτήρια, ενώ όπου είχαμε τοποθέτηση επαγγελματιών managers με μεγάλες αμοιβές είχαμε θετικά αποτελέσματα, η με δικαστικές αποφάσεις καταβολή αναδρομικών για μισθούς και συντάξεις, όπως και η ρύθμιση για την καταβολή των φόρων, ασφαλιστικών εισφορών και κόκκινων δανείων δια μακροχρονίων δόσεων, που είναι βέβαιο ότι δεν θα πληρωθούν, γιατί όλοι θα περιμένουν τη νέα ρύθμιση, με κίνδυνο ανατροπής των προϋπολογισμών του κράτους και των τραπεζών.
Αλλά και ζητήματα καθημερινότητας, όπως η έλλειψη δημόσιας ασφάλειας και ή έξαρσης της βαριάς εγκληματικότητας με δημόσιες δολοφονίες μεταξύ του υπόκοσμου, που αν δεν περισταλούν δίνουν την εικόνα χώρας της Νότιας Αμερικής.
Μία άλλη μαγική λέξη, που όλοι επαναλαμβάνουν σαν ελιξίριο για την θεραπεία όλων των κακών, είναι η αλλαγή της νοοτροπίας των Ελλήνων και εννοούν αόριστα οι Έλληνες να αποκτήσουν την νοοτροπία π.χ. των Γερμανών στην εργατικότητα, συνέπεια, νομιμότητα κλπ διατηρώντας ταυτόχρονα και την ελληνικότητα μας, όπως έχει διαμορφωθεί στο σύγχρονο πελατειακό κράτος και τον καταναλωτισμό, όπερ ακατόρθωτο.
Οποιαδήποτε προσπάθεια διορθώσεως των κακώς κειμένων θα προσκρούσει στο λαϊκισμό και την κομματική πλειοδοσία και ως τούτου είναι ζήτημα κατ’ εξοχή πολιτικό.
Για την οικονομική ανάπτυξη απαιτούνται επενδύσεις, ο δε υποψήφιος σοβαρός επενδυτής πριν την υλοποίηση της εξετάζει πλήθος προϋποθέσεων, τις κυριότερες αναφέραμε παραπάνω, μεταξύ των οποίων και την ασφάλεια δικαίου δηλαδή την ταχεία λειτουργία της δικαιοσύνης με αποφάσεις, που εμπνέουν εμπιστοσύνη για το αμερόληπτο και την ορθότητα τους και ένα πλήρες και σταθερό νομικό πλαίσιο, που να μη τον εμπλέκει σε μακροχρόνιες δικαστικές περιπέτειες, όπως συνέβη στο παρελθόν για σχεδόν όλες τις μεγάλες επενδύσεις στη χώρα μας.
Είναι γνωστά τα προβλήματα της δικαιοσύνης με κυριότερα την βραδύτητα εκδίκασης των υποθέσεων και της έκδοσης αποφάσεων, που φθάνει σχεδόν στα όρια της αρνησιδικίας, την ποιότητα των αποφάσεων, που πολλές φορές δεν πείθουν για την ορθότητα τους και προκαλεί δυσμενή σχόλια σε βάρος της δικαιοσύνης, ως και την αμφισβήτηση του βαθμού της ανεξαρτησίας της από διεθνείς εκθέσεις.
Τα προβλήματα αυτά μαζί με την πολυνομία και την έλλειψη κωδικοποιήσεως δημιουργούν έλλειμμα ασφαλείας δικαίου, το οποίο επισήμανε ιδιαίτερα το πόρισμα της επιτροπής Πισσαρίδη και πρότεινε συγκεκριμένα μέτρα αντιμετωπίσεως του.
Με το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προβλέπεται στον άξονα 4.3 με τίτλο «Βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος δικαιοσύνης», σειρά δράσεων που αναφέρονται στη βελτίωση των υποστηρικτικών υπηρεσιών και της απόδοσης των δικαστικών λειτουργών, που είναι ο κυριότερος και ουκ άνευ παράγοντας του συστήματος.
Κατά τη γνώμη μου οι σημαντικότερες από τις δράσεις είναι:
α) ο επανασχεδιασμός της αξιολόγησης των δικαστών με τη βελτίωση του συστήματος επιθεωρήσεως τους, μέτρο το οποίο είναι τελείως απαραίτητο, γιατί το υπάρχον δεν αποδίδει
β) η επιμόρφωση των δικαστικών λειτουργών σε οικονομικά και τεχνικά πεδία για να στελεχώσουν ειδικούς δικαστικούς σχηματισμούς και να μην εξαρτάται η δικαστική κρίση από την επισφαλή γνώμη των πραγματογνωμόνων
γ) η μεταρρύθμιση του προγράμματος σπουδών της Εθνικής Σχολής Δικαστών. Είναι γεγονός ,ότι πολλοί νέοι δικαστές στερούνται επαγγελματικής και κοινωνικής πείρας, που τους δυσχεραίνει στην εκτίμηση των αποδείξεων για τον σχηματισμό δικανικής πεποίθησης
δ) η επικαιροποίηση των νόμων με την κωδικοποίηση τους, που είναι πραγματικός άθλος λόγω των διάσπαρτων σε διάφορα νομοθετήματα τροπολογιών, με δεδομένο ότι οι προηγούμενες προσπάθειες είχαν αποτύχει
ε) ο χωροταξικός ανασχεδιασμός των δικαστηρίων με δεδομένο, ότι υπάρχουν δικαστήρια με μειωμένη κίνηση, που διατηρούνται για λόγους πολιτικούς και ότι το πρωτοδικείο Αθηνών εξελίχθηκε σε υδροκέφαλο και ταλαιπωρεί πολλούς πολίτες και έπρεπε να είχε ήδη διασπαστεί σε άλλα δύο περιφερειακά, αλλά κατόπιν των αντιδράσεων των δικηγόρων οι προηγούμενες προσπάθειες δεν τελεσφόρησαν.
Πιστεύω, ότι όταν το παραπάνω πρόγραμμα ολοκληρωθεί, χωρίς τις συνηθισμένες υποχωρήσεις σε πολιτικές, συντεχνιακές και τοπικές και εντεύθεν με διαφοροποιήσεις, εξαιρέσεις, αστερίσκους, μεταβατικές διατάξεις και παρατάσεις, η Δικαιοσύνη θα καταστεί πιο λειτουργική και αποτελεσματική και έτσι θα διασφαλίσει την απαιτούμενη για την οικονομική ανάπτυξη ασφάλεια δικαίου.
Λέανδρος Τ. Ρακιντζής - Αρεοπαγίτης ε.τ.