Ο γεννημένος στην Πράγα συγγραφέας, Φραντς Κάφκα, ο οποίος απεβίωσε πριν από έναν αιώνα, στις 3 Ιουνίου 1924, σε ηλικία μόλις 40 ετών, είναι λιγότερο γνωστός για το χιούμορ του, σύμφωνα με τα μυθιστορήματα του, όπως η Μεταμόρφωση, η Δίκη και Ο Πύργος και περισσότερο ταυτισμένος με τις εφιαλτικές ιστορίες ανθρώπων που βρίσκονται παγιδευμένοι σε αδιέξοδους γραφειοκρατικούς λαβύρινθους.
Ωστόσο, έκθεση που εγκαινιάζεται στις 30 Μαΐου, στη Βιβλιοθήκη Bodleian της Οξφόρδης αποκαλύπτει, μέσα από σπάνια έγγραφα, χειρόγραφα και επιστολές, μια πιο φωτεινή, ανάλαφρη πλευρά.
Ανάμεσα στα αντικείμενα που θα παρουσιαστούν είναι μία καρτ ποστάλ του συγγραφέα προς τον κουνιάδο του, στην οποία αστειεύεται για τις εξαιρετικές ικανότητές του στο σκι (εκείνη την εποχή η υγεία του ήταν σε κακή κατάσταση), ισχυριζόμενος ότι η εικόνα του σκιέρ στην κάρτα ήταν ο ίδιος από τον αγώνα σκι που είχε λάβει μέρος στο βουνό Kriváň, της οροσειράς High Tatras, στη σημερινή Σλοβακία.
Ο στενός του φίλος Μαξ Μπροντ, τον οποίο ο Κάφκα γνώρισε στο πανεπιστήμιο όταν σπούδαζαν και οι δύο νομικά, αναφέρει σε έγγραφο ότι κατά τη διάρκεια των αναγνώσεων που έκανε ο ίδιος στους φίλους του, ο Κάφκα συχνά «γελούσε ασταμάτητα», κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τη μελαγχολική εικόνα του «καταραμένου συγγραφέα».
Στην έκθεση περιλαμβάνεται ακόμη, επιστολή την οποία ο Κάφκα είχε στείλει στο αφεντικό του στην ασφαλιστική εταιρεία όπου εργαζόταν γύρω στο 1912, στην οποία γράφει ότι είναι πολύ άρρωστος για να πάει στη δουλειά. Στην πραγματικότητα, ο Κάφκα «αρρώστησε» επειδή είχε ξενυχτήσει γράφοντας το διήγημα, Η κρίση (που ενίοτε μεταφράζεται από το πρωτότυπο γερμανικό Das Urteil ως Η ετυμηγορία).
Η έκθεση που διοργανώνεται με αφορμή την εκατονταετηρίδα από τον θάνατο του Κάφκα, θα περιλαμβάνει πρωτότυπα χειρόγραφα των πιο γνωστών έργων του συγγραφέα, τόσο από τη συλλογή της Bodleian, όσο και από άλλες, διεθνείς συλλογές.
Στο επίκεντρο της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει έως τον Οκτώβριο, θα είναι το πρωτότυπο χειρόγραφο του διηγήματος του «Η Μεταμόρφωση», στο οποίο ο ήρωας του Γκρέγκορ Σάμσα, ξυπνά και διαπιστώνει ότι έχει μεταμορφωθεί σε γιγάντιο έντομο.
Μαζί με το πρωτότυπο χειρόγραφο της νουβέλας, η οποία εκδόθηκε το 1915, η έκθεση παρουσιάζει εικονογραφήσεις εντόμων που διερευνούν τις δυνατότητες του πλάσματος που ήταν ο Σάμσα.
«Είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι για την επερχόμενη έκθεση, η οποία θα αφηγηθεί την ιστορία της ζωής, της εποχής και των έργων του Κάφκα, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο τα χειρόγραφά του κατέληξαν στη Βιβλιοθήκη Bodleian της Οξφόρδης», δήλωσε η καθηγήτρια Carolin Duttlinger, συν-επιμελήτρια της έκθεσης.
Ως γνωστόν, η τύχη των χειρόγραφων του, ήταν υπό μία έννοια «καφκική»: Ο συγγραφέας είχε ζητήσει να καταστραφούν όλα τα χειρόγραφά του μετά τον θάνατό του, ο οποίος επήλθε μετά από μια κρίση φυματίωσης, αλλά ο Μπροντ, στον οποίο τα κληροδότησε -και ο οποίος ήταν επίσης εκδότης του-, αγνόησε την επιθυμία του Κάφκα και τα χειρόγραφα πέρασαν στις τέσσερις ανιψιές του συγγραφέα.
Το αρχείο φυλασσόταν σε θησαυροφυλάκιο τράπεζας στη Ζυρίχη για πολλά χρόνια, μέχρι το 1961, όταν ο Sir Malcolm Pasley, υπότροφος στο Magdalen College της Οξφόρδης, διαπραγματεύτηκε με τους κληρονόμους του Κάφκα προκειμένου να δοθεί υπό τη μορφή μόνιμου δανείου στη Bodleian.
Το 2011, ωστόσο, οι απόγονοι της αδελφής του Κάφκα, Ότλα, θέλησαν να πουλήσουν τις επιστολές που της είχε γράψει ο Κάφκα. Γνωρίζοντας ότι δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τα αγοράσει σε δημοπρασία, η Bodleian μεσολάβησε σε μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής, σύμφωνα με την οποία οι βιβλιοθήκες της Οξφόρδης και το λογοτεχνικό αρχείο Deutsches Literaturarchiv στο Marbach κατάφεραν να τις αγόρασαν από κοινού και τις κρατήσουν στη Bodleian.
Άλλα έγγραφα του Κάφκα, συμπεριλαμβανομένου του χειρόγραφου της Δίκης, βρίσκονται στο Deutsches Literaturarchiv, ενώ ορισμένα από τα χειρόγραφα που αποτελούν μέρος του αρχείου του Μπροντ βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ. Οι επιστολές του Κάφκα προς την αρραβωνιαστικιά του, Φελίτσε Μπάουερ, την οποία δεν παντρεύτηκε ποτέ, αγοράστηκαν από ιδιώτη συλλέκτη έναντι περίπου 500.000 λιρών σε δημοπρασία του οίκου Sotheby’s το 1987 και έκτοτε δεν έχουν εμφανιστεί.
Με πληροφορίες από Guardian