Aπό ενδεχόμενη κλιμάκωση της αντιπαράθεσης μεταξύ Ισραήλ - Ιράν αλλά και τη συνέχιση των επιθέσεων των Χούθι της Υεμένης σε εμπορικά πλοία, θα εξαρτηθούν σημαντικά το επόμενο διάστημα οι αγορές πετρελαίου που προς το παρόν διαθέτουν πλεονάζουσα παραγωγή η οποία συμβάλλει ενα μέρει σε σταθεροποίηση των τιμών.
Το Ιράν μπορεί και παράγει σήμερα περίπου 4 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως (Mb/d), εκ των οποίων τα 2 Mb/d εξάγονται, κυρίως στην Κίνα. Παράλληλα μέρος του διακινείται σε μεγάλο βαθμό από το σκοτεινό στόλο, που μπορεί είναι εκτός αγοράς, αλλά επηρεάζει τις τιμές.
Επίσης ο αριθμός της παραγωγής μειώθηκε χάρη στη Λιβύη που την διέκοψε για ένα μήνα τον Σεπτέμβριο. Η Λιβύη παρήγαγε 1,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως, με 460.000 βαρέλια ημερησίως προς εξαγωγή, σύμφωνα με στοιχεία της Kpler.
Τιμές και ναύλοι
Η τιμή του αργού πετρελαίου διαμορφωνόταν το βράδυ της περασμένης Πέμπτης 10 Οκτωβρίου στα 79,65 δολ. το βαρέλι. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αργού τύπου Brent αυξήθηκαν κατά 37 σεντς (0,5%) στα 76,95 δολάρια ανά βαρέλι. Επίσης τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του West Texas Intermediate (WTI) αυξήθηκαν κατά 35 σεντς (επίσης 0,5%) στα 73,59 δολάρια ανά βαρέλι.
Σύμφωνα με ναυλομεσίτες, οι τιμές των VLCC έχουν σε μεγάλο βαθμό αυξηθεί εδώ και αρκετές εβδομάδες, καθώς από το χαμηλό του 2024 των 26.257 δολαρίων ανά ημέρα στις 30 Αυγούστου έφτασαν τα 41.226 δολάρια, καθώς η αγορά βγαίνει από την καλοκαιρινή ύφεση και οι εντάσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ δημιουργούν αβεβαιότητα στην αγορά.
Εξάλλου και οι επιθέσεις των Χούθι εναντίον δεξαμενοπλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα καλλιεργούν και αυτές την έντονη ανησυχία της αγοράς.
Η Κοινή Ομάδα Ασφάλειας JISG (Joint International Security Group) του ναυτιλιακού κλάδου (BIMCO, Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο, CLIA, INTERCARGO, INTERTANKO, OCIMF και IMCA) εξέδωσε νέες επικαιροποιημένες οδηγίες σχετικά με τη νότια Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του ’Αντεν.
″Ο περιορισμός των πληροφοριών στα πεδία δεδομένων του Αυτόματου Συστήματος Αναγνώρισης AIS ή η απενεργοποίηση του μπορεί να καταστήσει δυσκολότερο τον εντοπισμό ενός πλοίου, αλλά είναι απίθανο να αποτρέψει μια επίθεση», αναφέρουν οι κατευθυντήριες γραμμές.
″Είναι, ωστόσο, πιθανό τα πλοία να παρακολουθούνται από πολλαπλές πηγές και η απενεργοποίηση του AIS από μόνη της δεν θα αποτρέψει τον εντοπισμό τους από τους Χούθι” τονίζεται .
Η JSIG επισημαίνει επίσης ότι θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί ο περιορισμός των δεδομένων AIS στα υποχρεωτικά πεδία και η παράλειψη του επόμενου λιμένα προσέγγισης . Ωστόσο, έχοντας ενεργοποιημένο το AIS, οι Χούθι μπορούν να αποκτήσουν την οριστική θέση του πλοίου σε πραγματικό χρόνο.
Η ομάδα συμβουλεύει εξάλλου τα πλοία με απενεργοποιημένο AIS να εξετάσουν το ενδεχόμενο αλλαγής της πορείας και της ταχύτητας για να καταστήσουν τη διαδρομή τους λιγότερο προβλέψιμη με «νεκρό υπολογισμό».
«Ο νεκρός υπολογισμός χρησιμοποιείται από τους Χούθι ιδίως όταν αναπτύσσουν βαλλιστικούς πυραύλους κατά πλοίων, οι οποίοι έχουν κακή τελική καθοδήγηση και στοχεύουν σε μεγάλο βαθμό σε μια γεωγραφική συντεταγμένη.
Η ένωση ασφάλειας προειδοποίησε επίσης ότι οι Χούθι μπορεί να αποφασίσουν ότι ένα πλοίο ταιριάζει στο προφίλ στόχευσης που έχουν επιλέξει με βάση ξεπερασμένες πληροφορίες ιδιοκτησίας και διαχείρισης, ενώ ο συχνά λανθασμένος στόχος των μαχητών έχει οδηγήσει σε αποτυχία των πυραύλων να χάσουν τον προβλεπόμενο στόχο τους και να χτυπήσουν ένα κοντινό πλοίο, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διατήρησης της απόστασης από άλλα πλοία. ”Η απόσταση μεταξύ των πλοίων χρειάζεται προσεκτική εξέταση” τονίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές.
Σημειώνεται ότι τέσσερις εβδομάδες μέσα στον Σεπτέμβριο, οι διελεύσεις μέσω του στενού Μπαμπ ελ Μαντέμπ Bab el Mandeb, ήταν 851, μειωμένες από 871 κατά την προηγούμενη περίοδο τεσσάρων εβδομάδων. Τα στοιχεία για ολόκληρο τον μήνα θα δείξουν αν η καταστροφική επίθεση στο πλοίο Σούνιο είχε ουσιαστικό αντίκτυπο στις διελεύσεις.
Στενά του Ορμούζ και οι κρίσεις στο Σουέζ
Στο μεταξύ αναλυτές της Poten & Partners αναφερόμενοι στις εξελίξεις στην αγορά μαύρου χρυσού επισημαίνουν ότι η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει δυσκολότερη, στην περίπτωση που το Ιράν έκλεινε τα στενά του Ορμούζ, το πιο σημαντικότερο σημείο διέλευσης πετρελαίου στο κόσμο.
Μια τέτοια απόφαση θα διέκοπτε τις ροές πετρελαίου και από άλλους παραγωγούς της Μέσης Ανατολής ενώ θα ήταν επιζήμια και για την αγορά των δεξαμενοπλοίων. Επίσης κάτι τέτοιο θα προκαλούσε αύξηση τιμών και εμπλοκή και άλλων υπερδυνάμεων στη σύγκρουση.
Υπενθυμίζεται το προηγούμενο της κρίσης του Σουέζ το 1956-1957 οπότε ο τότε Αιγύπτιος πρόεδρος, Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ, εθνικοποίησε τη διώρυγα του Σουέζ και την έκλεισε για πέντε μήνες αναγκάζοντας τα δεξαμενόπλοια για πρώτη φορά να ταξιδεύουν γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Επίσης η Διώρυγα του Σουέζ έκλεισε και πάλι μετά τον πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967 για οκτώ χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι επιχειρήσεις δεξαμενόπλοιων ανέπτυξαν εναλλακτικές διαδρομές και οι πλοιοκτήτες κατασκεύαζαν όλο και μεγαλύτερα πλοία για να μεγιστοποιήσουν τις οικονομίες κλίμακας. Αυτό προκάλεσε τη στροφή προς τα VLCC (Very Large Crude Carriers) και ULCC (Ultra Large Crude Carriers).
Όταν η διώρυγα του Σουέζ άνοιξε επιτέλους, τα μεγάλα αυτά πλοία δεν μπορούσαν να περάσουν λόγω της περιορισμούς μεγέθους της διώρυγας, καθιστώντας πολλές από τις αλλαγές στο εμπορικών διαδρομών μόνιμες.