Ο ανακοίνωση του Γιαχία Σινουάρ του ως ανώτατου ηγέτη της Χαμάς επισημοποιεί έναν ρόλο που ανέλαβε τις πρώτες πρωινές ώρες της 7ης Οκτωβρίου, όταν η αιφνιδιαστική επίθεση στο Ισραήλ, της οποίας θεωρείται «αρχιτέκτονας», εγκαινίασε το πιο αιματηρό κεφάλαιο της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης.
Θεωρείται ως σκληροπυρηνικός με στενότερους δεσμούς με την ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς από τον προκάτοχό του, Ισμαήλ Χανίγιε, ο οποίος σκοτώθηκε σε έκρηξη στην πρωτεύουσα του Ιράν τον περασμένο μήνα, για την οποία έχει κατηγορηθεί ευρέως το Ισραήλ και θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν εκτεταμένο περιφερειακό πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
Ο Σινουάρ θεωρείτο ήδη ότι είχε τον τελικό λόγο για οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για τη Γάζα και την απελευθέρωση δεκάδων Ισραηλινών ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς.
Όμως κρύβεται βαθιά μέσα στη Γάζα και οι μεσολαβητές λένε ότι χρειάζονται αρκετές ημέρες για να ανταλλάξουν μηνύματα μαζί του. Αυτό εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πώς θα διαχειριζόταν μια εκτεταμένη οργάνωση με στελέχη σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Η Χαμάς έχει επιβιώσει παρά τη δολοφονία αρκετών κορυφαίων ηγετών για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, διατηρώντας παράλληλα υψηλό βαθμό εσωτερικής συνοχής - και η επιλογή του Σινουάρ, που βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τους πιο καταζητούμενους του Ισραήλ, ήταν μια επίδειξη περιφρόνησης.
Αλλά η Χαμάς δεν αντιμετώπισε ποτέ μια κρίση αυτού του μεγέθους - και ο άνθρωπος που την προκάλεσε τώρα είναι επιφορτισμένος με τη διαχείριση των επιπτώσεων.
Ακόμα πιο σκληρή στάση απέναντι στο Ισραήλ
Ο Χανίγιε ήταν βετεράνος της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς, ο οποίος είχε διατελέσει κάποτε πρωθυπουργός της Παλαιστίνης και τα πιο πρόσφατα χρόνια διαχειριζόταν τις υποθέσεις της από τη βάση του στο Κατάρ.
Ενώ η Χαμάς πάντα υποστήριζε τον ένοπλο αγώνα, ο Χανίγιε και άλλοι εξόριστοι ηγέτες είχαν περιστασιακά υιοθετήσει έναν πιο μετριοπαθή τόνο, κάνοντας ακόμη και άνοιγμα σε μια πιθανή λύση δύο κρατών, αν και αρνούνταν επίσημα να αναγνωρίσουν το Ισραήλ.
Ο Σινουάρ, αντίθετα, πέρασε περισσότερες από δύο δεκαετίες στις ισραηλινές φυλακές και είπε στους ανακριτές ότι είχε σκοτώσει 12 ύποπτους Παλαιστίνιους συνεργάτες, αποκτώντας φήμη για τη βαρβαρότητά του μεταξύ των ανθρώπων και στις δύο πλευρές της σύγκρουσης.
Αυτός και ο Μοχάμεντ Ντέιφ, ο σκιώδης επικεφαλής της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς που το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι σκότωσε σε πρόσφατο χτύπημα, πέρασαν χρόνια οικοδομώντας τη στρατιωτική δύναμη της ομάδας και πιστεύεται ότι επινόησαν την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Μαχητές εισέβαλαν στο Ισραήλ εκείνη την ημέρα, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους και απήγαγαν περίπου 250.
Στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις, «ο Χανίγιε είχε παίξει μεγάλο ρόλο στην προσπάθεια να πείσει τον Σινουάρ να αποδεχθεί μια πρόταση κατάπαυσης του πυρός με το Ισραήλ», δήλωσε ο Χιού Λόβατ, ειδικός στην Ισραηλινο-Παλαιστινιακή σύγκρουση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Ο Σινουάρ έχει επιμείνει στα αιτήματα για την απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων αιχμαλώτων, την πλήρη απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και μια διαρκή κατάπαυση του πυρός - παρόλο που σχεδόν 40.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο, ο οποίος έχει ισοπεδώσει μεγάλο μέρος της Γάζας.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επιμένει ότι θα συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι να καταστραφεί πλήρως η Χαμάς και όλοι οι όμηροι να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
«Η δολοφονία Χανίγιε έφερε ήδη τις διαπραγματεύσεις πίσω στο μηδέν», εκτιμά η Λίνα Κατίμπ, ειδικός στη σύγκρουση από το Chatham House, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα το Λονδίνο. «Αυτή η επόμενη σκακιστική κίνηση της Χαμάς κάνει τις διαπραγματεύσεις ακόμη πιο δύσκολες».
Ο Σαντέκ Αμπού Αμέρ, επικεφαλής της Ομάδας Palestinian Dialogue, μιας δεξαμενής σκέψης που εδρεύει στην Τουρκία, είπε ότι ενώ η ανάδειξη του Σινουάρ μπορεί να φαίνεται ότι είναι μια «πρόκληση για το Ισραήλ», μια συμφωνία παραμένει δυνατή, προσθέτοντας ότι στο νέο του ρόλο, «μπορεί να κάνει ένα βήμα που θα εκπλήξει τους πάντες».
Εξουσιάζοντας στη σκιά
Η πρόβλεψη του τρόπου με τον οποίο ο Σινουάρ θα οδηγήσει τη Χαμάς είναι δύσκολη λόγω της μυστικότητας γύρω από το πρόσωπο και τις κινήσεις του. Δεν έχει εμφανιστεί από την αρχή του πολέμου και ακόμη και πριν από τις 7 Οκτωβρίου έκανε μόνο σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις. Είναι πιθανό να κρύβεται βαθιά μέσα στο δίκτυο σήραγγας της Χαμάς καθώς είναι σε μεγάλο βαθμό αποκομμένος από τον έξω κόσμο.
Ενώ αναμένεται ότι θα καθορίσει τη συνολική πολιτική και θα λάβει την τελική απόφαση για οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, οι καθημερινές επιχειρήσεις της Χαμάς στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη και αλλού είναι πιθανό να οργανώνονται από εξόριστους ηγέτες της στο Κατάρ,. στον Λίβανο, την Τουρκία και το Ιράν.
«Υπάρχουν ζητήματα για τα οποία μπορεί να πάρει μια απόφαση και υπάρχουν θέματα που μπορούν να διαχειριστούν οι αναπληρωτές του και τα υπόλοιπα μέλη του πολιτικού γραφείου», εξηγεί ο Χάνι αλ-Μάσρι, ένας βετεράνος παλαιστίνιος αναλυτής που έχει συναντήσει το μεγαλύτερο μέρος των ηγετών της Χαμάς όλα αυτά τα χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των Χανίγιε και Σινουάρ.
Μια σειρά από στοχευμένες δολοφονίες, εξάλλου, πιθανότατα οδήγησε άλλους ηγέτες της Χαμάς να περιορίσουν τις κινήσεις και τις επαφές τους. Αυτό θα μπορούσε τελικά να υποβαθμίσει την οργάνωση, παρόλο που απολαμβάνει την υποστήριξη πολλών -αλλά όχι των περισσότερων- Παλαιστινίων.
«Η εξάλειψη από το Ισραήλ ανώτερων ηγετών της Χαμάς που δεν μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν πιθανότατα είχε ποιοτικό αντίκτυπο στο κίνημα», τονίζει ο Λόβατ. «Επί της ουσίας, ωστόσο, η δολοφονία ανώτερων στελεχών όπως ο Αρούρι και η Χανίγιε φαίνεται να οδήγησε το κίνημα σε πιο σκληρή κατεύθυνση».