Τα λάθη πάντοτε δίνουν την ευκαιρία για την ανάπτυξη νέων ιδεών με στόχο τα προβλήματα να μην επαναλαμβάνονται. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για ζητήματα δημόσιας υγείας που απαιτούν αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων! Στο πλαίσιο αυτό η κριτική είναι χρήσιμο να είναι δημιουργική και να συνοδεύεται από προτάσεις.
Η προηγούμενη αλλά και η υφιστάμενη διαχείριση των επιπτώσεων του COVID-19 σαφώς και δικαιολογεί αναφορές σε σημαντικές καθυστερήσεις στην ανάληψη αποτελεσματικών μέτρων παρά την ύπαρξη χρηματικών πόρων, στην άνιση τήρηση των πρωτοκόλλων, στην άνιση αντιμετώπιση επιχειρηματικών κλάδων και στις αντιφατικές επίσημες τοποθετήσεις που δεν συνέβαλλαν στην προετοιμασία της κοινωνίας και της αγοράς. Και αν το πρώτο κύμα μας βρήκε απροετοίμαστους τότε κατά το δεύτερο κύμα θα έπρεπε να περιμένουμε πιο ολοκληρωμένες παρεμβάσεις.
Το ελληνικό σύστημα υγείας διαχρονικά αδυνατεί να δημιουργήσει ένα αποτελεσματικό μοντέλο πρωτοβάθμιας υγείας. Σίγουρα, και αυτό δεν αποτελεί κάποιο νέο! Το πρόβλημα όμως είναι ότι ακόμα και σήμερα το ελληνικό σύστημα υγείας, ενώ υπάρχουν διεθνή συμπεράσματα αδυνατεί να προετοιμαστεί με σκοπό να αξιοποιήσει ευκαιρίες που παρουσιάζονται ακόμα και σε επείγουσες συνθήκες. Ποια όμως μπορεί να είναι η ευκαιρία που αναδεικνύει η σημερινή συγκυρία;
Διεθνείς πρακτικές έχουν ήδη δείξει πως είναι σαφώς αποτελεσματικότερο ως κράτος να «τρέχεις» πριν τον κορονωϊό παρά πίσω από τον κορονωϊό. Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, θα μπορούσαμε να αναμένουμε πολιτικές που προβλέπουν σε περιοδική και τακτική ιχνηλάτηση των κρουσμάτων σε τοπικό επίπεδο, σε επίπεδο δήμου και γειτονιάς. Με τρόπο οργανωμένο και όχι με δειγματοληπτικές ή αποσπασματικές παρεμβάσεις ανά την Ελλάδα. Από το καλοκαίρι λοιπόν υπήρχε χρόνος αλλά και οι πόροι (μιας και βρισκόμαστε στην προτελευταία θέση των δαπανών /κάτοικο για τον COVID-19, OECD 2020) για να αξιοποιηθούν υφιστάμενες δομές σε γειτονιές και δήμους όπου ο τοπικός πληθυσμός εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου θα συμμετείχε σε πρόγραμμα επαναλαμβανόμενων ελέγχων.
Τα οφέλη ξεκάθαρα. Πέραν του έγκαιρου εντοπισμού και της στοχευμένης απομόνωσης των κρουσμάτων, της αποσυμφόρησης της τριτοβάθμιας υγείας, της σαφέστερης αποτύπωσης του επιπέδου θνητότητας θα μπορούσε να δρομολογηθεί και η ενίσχυση της τεχνογνωσίας των τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών όπως και η ουσιαστική εκπαίδευση των τοπικών κοινωνιών σχετικά με το ρόλο και τη σημασία της πρωτοβάθμιας υγείας. Κατά αυτό τον τρόπο, θα υπήρχε και η κατάλληλη προετοιμασία για τη διαδικασία των επερχόμενων εμβολιασμών. Επομένως, η ενεργοποίηση και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της πρωτοβάθμιας υγείας ήταν και συνεχίζει να είναι προτεραιότητα, προβάλλει την ανάγκη για ολιστικό και αποτελεσματικό σχεδιασμό που απαιτεί και η κοινωνία.
Την ίδια στιγμή που η ατομική και η συλλογική ευθύνη παρουσιάζονται ως βασικοί άξονες πρόληψης έναντι του COVID-19, το ελληνικό σύστημα υγείας οφείλει επιτέλους να αξιοποιήσει δομές που έχουν δημιουργηθεί ακριβώς για την ενίσχυση των στοιχείων αυτών μέσω του τακτικού ελέγχου, της παρακολούθησης και της ενημέρωσης. Με τον τρόπο αυτό, θα υπάρξει και ένα σημαντικό βήμα ως προς την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και των υπερβολικών αντιδράσεων που σαφέστατα αποπροσανατολίζουν. Είναι ανάγκη λοιπόν, η δυσμενής αυτή συγκυρία να αποτελέσει μία αφορμή όπου θα ληφθούν ουσιαστικά μέτρα που θα θωρακίσουν το σύστημα υγείας και θα μας επιτρέψουν να νιώσουμε σιγουριά πως πολίτες και κράτος δεν βαδίζουν σε διαφορετικές κατευθύνσεις.