Μια από τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών είναι και η ίδρυση της Δελφικής Ακαδημίας Ευρωπαϊκών Σπουδών, τον Ιούνιο του 2017.
Με την υποστήριξη της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και υπό την επίβλεψη μιας διεθνούς επιτροπής, η Ακαδημία διοργανώνει διεπιστημονικά σεμινάρια στην αγγλική γλώσσα και διάρκειας δυο εβδομάδων, που απευθύνονται σε μεταπτυχιακούς φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες αλλά και προχωρημένους προπτυχιακούς φοιτητές.
Φέτος, από τις 11 έως τις 22 Ιουνίου, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα αφορούσε την πολιτιστική πολιτική στην Ευρώπη σε ποικίλες ιστορικές περιόδους, με έμφαση στη διαμορφωτική επίδραση του πολιτιστικού και ιστορικού παρελθόντος στο πολιτικό και πολιτιστικό παρόν.
Στην παρακάτω συνέντευξη, ο ιδρυτής της Δελφικής Ακαδημίας και καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, κ. Παναγιώτης Ροϊλός, μιλά στη HuffPost Greece για την ίδρυση της Ακαδημίας, τα εκπαιδευτικά πεδία και τις δράσεις.
Η Δελφική Ακαδημία Ευρωπαϊκών Σπουδών μετρά ήδη ένα χρόνο λειτουργίας. Σε τι βαθμό επηρέασαν οι συντελούμενες εξελίξεις της παγκοσμιοποίησης, την πρωτοβουλία σας για την ίδρυση της Ακαδημίας και ποιοι οι βασικοί συντελεστές της;
Η δημιουργία της Δελφικής Ακαδημίας Ευρωπαϊκών Σπουδών ήταν ένα όραμα που είχα εδώ και αρκετά χρόνια. Η όξυνση της τρέχουσας, λεγόμενης «κρίσης» στην Ευρώπη, η οποία, κατ′ουσίαν, συνιστά την εδραίωση οικονομικοκοινωνικών και πολιτικών κυρίως ανακατατάξεων, και η ενδυνάμωση των σύνθετων μηχανισμών πολιτισμικής παγκοσμιοποίησης κατέστησαν την ερευνητική και εκπαιδευτική αυτή πρωτοβουλία ακόμη πιο καίρια και επείγουσα. Ένας από τους βασικούς στόχους, ως εκ τούτου, της Δελφικής Ακαδημίας Ευρωπαϊκών Σπουδών είναι ο δημιουργικός αναστοχασμός της θέσης την οποία κατέχει η Ευρώπη μέσα στο ευρύτερο αυτό πλαίσιο δραματικού, συχνά, αναθεωρητισμού, που μεταλλάσσει, θέτει υπό αμφισβήτησιν, ή υπονομεύει: α) τις κοινωνικοοικονομικές «σταθερές» και κατακτήσεις και τις (γεω)πολιτικές ισορροπίες της μεταψυχροπολεμικής περιόδου, καθώς και β) τις αξιακές προτεραιότητες του μεταπολεμικού, πρωτίστως, Ευρωπαϊκού «ανθρωπισμού» (π.χ. ατομικές ελευθερίες, ισονομία, δικαιοσύνη, συμμετοχή στην λήψη πολιτικών αποφάσεων) και τις δυνατότητες εκπλήρωσής τους ή τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν στον σύγχρονο, τεχνολογικά παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
Ταυτόχρονα με τον διαγνωστικό, τρόπον τινά, αυτόν ρόλο της, η Δελφική Ακαδημία αποσκοπεί στην διερεύνηση και των δυνατοτήτων που η παρούσα φάση της παγκοσμιοποίησης (με τις αντιφάσεις, τις εντάσεις και τις όποιες υποσχέσεις της) δημιουργεί για την Ευρώπη, μία Ευρώπη που αφενός δοκιμάζεται από τις δομικές δυσλειτουργίες της, την έξαρση του εθνικισμού και ακραίων πολιτικών τάσεων, και, αφετέρου, καλείται να μάθει από την τραυματική ιστορία της και την μακραίωνη, συχνά τραγικά προδομένη, ανθρωπιστική της παράδοση.
Η εκπαιδευτική/ερευνητική λειτουργία της Δελφικής Ακαδημίας συντονίζεται από μία διεθνή επιτροπή, αποτελούμενη από τους Καθηγητές Homi Bhabha (Harvard, Anne F. Rothenberg Professor of the Humanities, Director of the Mahindra Humanities Center), Georges Dertilis, (École des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Paris, Directeur d’études), Peter Frankopan (Oxford, Professor of World History, Oxford; Director of the Oxford Centre for Byzantine Research), Michéle Lamont (Harvard, Robert I. Goldman Professor of European Studies; Professor of Sociology and African and African-American Studies at Harvard University; Director of the Weatherhead Center for International Affairs), Spiros Pollalis (Harvard, Professor of Design, Technology and Management, Harvard School of Design), Panagiotis Roilos (Harvard, George Seferis Professor of Modern Greek Studies and Professor of Comparative Literature; Faculty Associate of the Weatherhead Center for International Affairs, Ιδρυτής της Δελφικής Ακαδημίας και Πρόεδρος της Διεθνούς της Επιτροπής).
Πώς ορίζετε τα κύρια εκπαιδευτικά και ερευνητικά πεδία στα οποία εστιάζεται το έργο της Ακαδημίας; Ποιες οι επιμέρους δραστηριότητες της Ακαδημίας για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί;
Η πολιτική, ο πολιτισμός, οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, αποτελούν τα ερευνητικά πεδία στα οποία εστιάζονται οι δραστηριότητες της Δελφικής Ακαδημίας Ευρωπαϊκών Σπουδών. Ο βασικός κορμός της είναι το θερινό Πρόγραμμα Σεμιναρίων ανωτάτου επιπέδου, το οποίο απευθύνεται, εντελώς δωρεάν, κυρίως σε υποψήφιους διδάκτορες από όλον τον κόσμο και λαμβάνει χώρα στους Δελφούς, στις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Πολιτισικού Κέντρου Δελφών, στις δραστηριότητες του οποίου έχω εντάξει την Δελφική Ακαδημία, χάρη στην αμέριστη στήριξη της κ. Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ και του κ. Παύλου Καλλιγά (Προέδρου και Διευθυντή, αντιστοίχως, του εν λόγω Κέντρου) και στην αφειδώλευτη και εμπνευσμένη ενίσχυση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και βεβαίως προσωπικά του Περιφερειάρχη κ. Κώστα Μπακογιάννη. Εκτός του Προγράμματος Σεμιναρίων, η Δελφική Ακαδημία προτίθεται να έχει και συναφείς επιστημονικές δραστηριότητες (π.χ. διαλέξεις, ημερίδες).
Η ερευνητική/εκπαιδευτική εστίαση της Ακαδημίας αλλάζει κάθε χρόνο. Πέρυσι έμφαση δόθηκε στην τρέχουσα πολύπλευρη κρίση (κοινωνικοοικονομική, [γεω]πολιτική, πολιτισμική). Φέτος, το Πρόγραμμα Σεμιναρίων διερεύνησε το εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα των τρόπων με τους οποίους ιστορικά και πολιτισμικά παρελθόντα διαμορφώνουν πτυχές κοινωνικοπολιτικών και πολιτισμικών παρόντων, σε διάφορες φάσεις της Ευρωπαϊκής ιστορίας. Πρόκειται, όπως καταλαβαίνετε, για θέμα ιδιάζουσας σημασίας για την ”γηραιά ήπειρο”, όπου πολλά από αυτά που χωρίζουν και ενώνουν τους λαούς της και καθορίζουν τις σχέσεις τους με άλλες ηπείρους υπαγορεύονται ή δικαιολογούνται από την ερμηνεία του ιστορικού παρελθόντος και της πολιτισμικής παράδοσης, είναι δηλαδή ζητήματα που άπτονται άμεσα αυτού που αποκαλώ «πολιτισμική πολιτική». Στο Πρόγραμμα Σεμιναρίων εφέτος δίδαξαν συνάδελφοι το έργο των οποίων στον ευρύτερο χώρο της «πολιτισμικής πολιτικής» είναι παγκόσμιας εμβέλειας. Πρόκειται για τον Καθηγητή Johann Chapoutot (Πανεπιστήμιο Σορβόννης), την Καθηγήτρια Maria Gough (Πανεπιστήμιο Harvard), τον Καθηγητή Jeffrey Schnapp (Πανεπιστήμιο Harvard) και τον Καθηγητή Δημήτριο Γιατρομανωλάκη (Πανεπιστήμιο Johns Hopkins).
Πώς αποτιμάτε το έργο που έχει παραχθεί έως σήμερα και πώς πιστεύετε ότι η λειτουργία της Ακαδημίας θα συνεισφέρει ευρύτερα στο κοινωνικοοικονομικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι της Ελλάδας; Τι δράσεις σχεδιάζει η Ακαδημία για το άμεσο μέλλον;
Η Δελφική Ακαδημία είναι ένας θεσμός που μέχρι τώρα έχει στεφθεί με απόλυτη επιτυχία και έχει πράγματι υπερβεί τις προσδοκίες μου, χάρη και στην συμβολή όλων των συνεργατών και υποστηρικτών της που σας έχω ήδη αναφέρει. Είναι πράγματι άκρως φιλοφρονητικά και ενθαρρυντικά τα σχόλια των συναδέλφων και των φοιτητών τόσο του περυσινού όσο και του φετεινού Προγράμματος Σεμιναρίων, το οποίο ολοκληρώθηκε πριν δύο εβδομάδες. Προάγοντας διεπιστημονικές συζητήσεις ανάμεσα σε συναδέλφους και φοιτητές από όλον τον κόσμο για φλέγοντα ερευνητικά θέματα και τρέχοντα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα στο πλαίσιο υψηλού επιπέδου Σεμιναρίων, η Δελφική Ακαδημία συμβάλλει, στο μέτρο του δικού της δυνατού, στην ενίσχυση και προβολή της ιδέας ότι οι Δελφοί, η Ελλάδα, εν γένει, μπορεί να είναι πράγματι «ομφαλός» στους χώρους των κοινωνικών και ανθρωπιστικών σπουδών.
Αυτό που θέλω να τονίσω ιδιατέρως είναι ότι οι δραστηριότητες αυτές της Δελφικής Ακαδημίας υπόσχονται μακρά ερευνητική, εκπαιδευτική και πνευματική συνέχεια στο μέλλον, υπό την έννοια της μεταλαμπάδευσης, τρόπον τινά, των εμπειριών των φοιτητών της, που είναι υποψήφιοι διδάκτορες (δηλαδή μέλλοντες Πανεπιστημιακοί και σκεπτόμενοι φορείς κοινωνικοπολιτικής δράσης στις χώρες τους) στους δικούς τους φοιτητές και συνεργάτες.