Για λίγο, φάνηκε ως σαν ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν να έκανε το απόγεμα του Σαββάτου την πιο βαρυσήμαντη δήλωση από την ημέρα έναρξης του πολέμου στην Ουκρανία.
Κατά την αρκετά παθιασμένη ομιλία του στην Βαρσοβία της Πολωνίας και απευθυνόμενος από το πόντιουμ για πρώτη φορά στον ρωσικό λαό αναφώνησε: ″Για όνομα του Θεού, αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία”.
Φυσικά εννοούσε τον ρώσο πρόεδρο, Βλάντιμιρ Πούτιν. Και φυσικά φαίνεται να προτρέπει σε ανατροπή του. Ή αλλιώς: ο αμερικανός πρόεδρος-ηγέτης μιας εκ των υπερδυνάμεων- φάνηκε να παροτρύνει σε απομάκρυνση του εκλεγμένου αρχηγού κράτους της Ρωσίας, που είναι μια από τις ισχυρότερες χώρες στον κόσμο.
Μέσα σε λίγα λεπτά, διεθνή ΜΜΕ έκαναν λόγο για μια ”τολμηρή” δήλωση που συνιστούσε απευθείας πρόκληση προς το Πούτιν (πχ οι New York Times) ενώ οι λογαριασμοί στο Twitter αμερικανών ρεπόρτερ του πολιτικού ρεπορτάζ πήραν φωτιά. Όλοι έκαναν λόγο για αιφνίδια αλλαγή πολιτικής της Ουάσιγκτον που για πρώτη φορά καλούσε σε αλλαγή καθεστώτος στη Μόσχα.
Ο εκπρόσωπος Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ προχώρησε αρχικά σε μια πολύ λακωνική δήλωση (που προδίδει άραγε και τον αιφνιδιασμό της Μόσχας;): ”Δεν εναπόκειται στον Μπάιντεν να αποφασίσει. Ο πρόεδρος της Ρωσίας εκλέγεται από τους Ρώσους”.
Φυσικά όλοι ανέμεναν μια εξήγηση από τον Λευκό Οίκο για αυτή την ρηξικέλευθη δήλωση του αμερικανού προέδρου. Αυτό που όλοι έλαβαν όμως λίγη ώρα αργότερα, ήταν, ούτε λίγο ούτε πολύ, ένα σχόλιο πως οι δηλώσεις του Μπάιντεν είχαν παρερμηνευθεί.
Όπως δήλωσε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου ”αυτό που ήθελε να πει ο πρόεδρος ήταν ότι δεν μπορεί να επιτραπεί στον Πούτιν να ασκεί εξουσία στους γείτονές του ή στην περιοχή. Δεν συζητούσε για την εξουσία του Πούτιν στη Ρωσία ούτε για αλλαγή καθεστώτος”.
Είναι όμως αυτή η διευκρίνιση επαρκής; Το ερώτημα παραμένει ανοιχτό.
Η δήλωση αυτή, που έκανε τον γύρω του κόσμου σε δευτερόλεπτα, προκαλώντας για ώρες αφωνία στους ηγέτες των χωρών-συμμάχων των ΗΠΑ, ήταν απλά μία παρόρμηση; Απλά ο Μπάιντεν κινήθηκε εκτός κειμένου της ομιλίας του; Ο Λευκός Οίκος ρωτήθηκε αλλά απάντηση δεν δόθηκε. Κάποιοι έσπευσαν να θυμίσουν πως είναι κάτι που το κάνει συχνά.
Αυτό όμως δεν στερεί τίποτε από την δυναμική της δήλωσης. Οι τίτλοι των μεγάλων ΜΜΕ παρέμειναν οι ίδιοι και η ”διόρθωση” από τον Λευκό Οίκο, πέρασε στα ”ψιλά”, στο κείμενο των ρεπορτάζ.
Και τα ερωτήματα παραμένουν και πληθαίνουν.
Μήπως ήταν μια προσπάθεια των ΗΠΑ να δοκιμάσουν τα νερά; Να δουν εάν οι κυρώσεις, το κόστος του πολέμου, η διεθνή κατακραυγή και η απομόνωση διαμορφώνουν ήδη επαρκώς τις συνθήκες για μια κίνηση ανατροπής του ρώσου προέδρου; Μήπως ακόμη ήταν ένα καμουφλαρισμένο μήνυμα πως οι ΗΠΑ μπορούν να να βοηθήσουν σε μια πιθανή τέτοια προσπάθεια;
Τι ακριβώς είπε ο Μπάιντεν;
Σε ένα μέρος της ομιλία του απευθύνθηκε για πρώτη φορά στον ρωσικό λαό.
″Πάντα μιλούσα άμεσα και ειλικρινά σε εσάς, τον ρωσικό λαό...Επιτρέψτε μου να το πω αυτό, αν μπορείτε να ακούσετε. Εσείς, ο ρωσικός λαός, δεν είστε εχθρός μας...Αρνούμαι να πιστέψω ότι αποδέχεστε τη δολοφονία αθώων παιδιών και παππούδων...Ή ότι δέχεστε νοσοκομεία, σχολεία, μαιευτήρια να σφυροκοπιούνται με ρωσικούς πυραύλους και βόμβες...Ή να περικυκλώνονται πόλεις έτσι ώστε οι άμαχοι να μην μπορούν να φύγουν, οι προμήθειες να τελειώνουν και να προσπαθούν να λιμοκτονήσουν τους Ουκρανούς μέχρι να υποταχθούν...Εκατομμύρια οικογένειες εκδιώκονται από τα σπίτια τους, συμπεριλαμβανομένων των μισών παιδιών της Ουκρανίας...Αυτές δεν είναι ενέργειες ενός μεγάλου έθνους”.
Και κλείνει την ομιλία του: ″Για όνομα του Θεού, αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία”.
Λίγο νωρίτερα, και αφού είχε συνάντηση με ουκρανούς πρόσφυγες και τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας της Ουκρανίας, ερωτηθείς από δημοσιογράφους για την κατάσταση στην Μαριούπολη, χαρακτήρισε τον Πόυτιν ”χασάπη”.
Κατά την ομιλία του είπε επίσης πως ”Σε αυτή τη μάχη, πρέπει να δούμε ξεκάθρα την αλήθεια. Δεν θα κερδηθεί ούτε σε μέρες, ούτε μήνες. Πρέπει να δυναμώσουμε για τον μακρύ αγώνα που έχουμε μπροστά μας... Οι σημερινές μάχες στο Κίεβο, τη Μαριούπολη και το Χάρκοβο είναι οι τελευταίες μάχες σε έναν μακρύ αγώνα”.
Έκανε δε λόγο για μια μάχη για τη Δημοκρατία που δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί και δεν ολοκληρώθηκε με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. ”Τα τελευταία 30 χρόνια οι δυνάμεις της απολυταρχίας έχουν αναβιώσει σε όλο τον κόσμο, τα χαρακτηριστικά της είναι γνωστά. Περιφρόνηση για το κράτος δικαίου, περιφρόνηση για τη δημοκρατική ελευθερία, περιφρόνηση για την ίδια την αλήθεια”.
″Η Ουγγαρία το 1956, η Πολωνία το 1956 και μετά ξανά το 1981, η Τσεχοσλοβακία το 1968. Τα σοβιετικά τανκς συνέτριψαν τις δημοκρατικές εξεγέρσεις, αλλά η αντίσταση συνεχίστηκε μέχρι που τελικά το 1989, το Τείχος του Βερολίνου και όλα τα τείχη της σοβιετικής κυριαρχίας, έπεσαν και ο λαός επικράτησε”.
Υποστήριξε δε πως ”Σήμερα, η Ρωσία έχει στραγγαλίσει τη δημοκρατία και έχει προσπαθήσει να το κάνει και αλλού” ενώ χαρακτήρισε άσεμνο και ψευδή τον ισχυρισμό του Πούτιν πως θέλει να αποναζιστικοποιήσει την Ουκρανία.
Απευθυνόμενος στο Κίεβο είπε: ¨Το μήνυμά μου προς τον λαό της Ουκρανίας... στεκόμαστε μαζί σας, τελεία» και τόνισε απευθυνόμενος στη Μόσχα: ”Μην διανοηθείτε να προχωρήσετε σε μια ίντσα του εδάφους του ΝΑΤΟ”.