Με διαρροές περί περιορισμών στις εισαγωγές ουκρανικών γεωργικών προϊόντων στην ΕΕ ή στην επιβολή δασμών στα εισαγόμενα σιτηρά από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, η Ευρωπαϊκή Ενωση ψάχνει να βρει τρόπους για να κατευνάσει τους αγρότες που ετοιμάζονται να κατέβουν εκ νέου με τα τρακτέρ τους στις Βρυξέλλες κατά τη Σύνοδο Κορυφής στις 21 και 22 Μαρτίου.
Είχε προηγηθεί την Παρασκευή 15 Μαρτίου η παρουσίαση από την Κομισιόν των νέων νομοθετικών προτάσεων για τις αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Οι προτάσεις μεταξύ άλλων μειώνουν τις υποχρεωτικές πρακτικές πράσινης γεωργίας που απαιτούνται για τη λήψη κεφαλαίων καθώς και κατάργηση των τιμωρητικών μέτρων προς τους αγρότες, αλλά προβλέπουν και μείωση των ελέγχων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, όπως και παρεκλίσεις από υποχρεώσεις βάσει των καιρικών συνθηκών.
Ωστόσο οι αγρότες ζητούν και το τέλος των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών (συμφωνία Mercosur, με τις χώρες της Νότιας Αμερικής) ενώ αντιδρούν στην ευελιξία που υπάρχει όσον αφορά τις εισαγωγές από την Ουκρανία.
Τα δύο σενάρια
1. Δασμούς στις εισαγωγές σιτηρών από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία
Στο πρώτο σενάριο σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times η Κομισιόν αναμένεται να ανακοινώσει τις προσεχείς ημέρες την επιβολή δασμού 95 ευρώ ανά τόνο δημητριακών από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία και προσθέτει πως σχεδιάζεται να επιβληθούν επίσης δασμοί 50% σε ελαιούχους σπόρους και προϊόντα που παράγονται με την επεξεργασία τους.
Όπως επισημαίνει και η βρετανική εφημερίδα οι αγρότες σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση αξιώνουν να αμβλυνθούν περιορισμοί που τους επιβάλλονται στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και να επιβληθούν ξανά οι δασμοί στα εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα της Ουκρανίας. Οι δασμοί αυτοί είχαν αρθεί όταν εισέβαλε ο ρωσικός στρατός στην ουκρανική επικράτεια, τον Φεβρουάριο του 2022.
Την ίδια ώρα οι αγρότες σε γειτονικές χώρες, την Πολωνία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία αντιδρούν λέγοντας ότι η απόφαση για κατάρηση των δασμών τους κατάφερε βαρύ πλήγμα, καθώς ώθησε τις τιμές των προϊόντων τους προς τα κάτω.
Για τους λόγους αυτούς οι αγρότες στην Πολωνία έχουν προβεί σε πολύ ισχυρές κινητοποιήσεις με αποκλεισμούς συνόρων φέρνοντας σε δύσκολη θέση τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ ο οποίος έχει εισηγηθεί να απαγορευθούν οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία.
Επιπλέον οι διαμαρτυρίες και οι αποκλεισμοί των συνόρων με την Ουκρανία, έχουν διαταράξει τις σχέσεις μεταξύ του Πολωνού πρωθυπουργούκαι του Ουκρανού προέδρου Ζελένσκι.
Σύμφωνα με τους FT οι εισαγωγές των προϊόντων που θα στοχοποιηθούν ανήλθαν σε 4 εκατ. τόνους το 2023, ή περί το 1% της συνολικής κατανάλωσης στην ΕΕ, ποσότητα που αποτελούσε ρεκόρ.
2. Περιορισμοί στις εισαγωγές ουκρανικών γεωργικών προϊόντων
Το δεύτερο σενάριο που κυκλοφορεί τις τελευταίες ώρες είναι αυτό που θέλει τη Γαλλία να έχει συμφωνήσει με την Πολωνία απαιτώντας περιορισμούς στις εισαγωγές ουκρανικών γεωργικών προϊόντων κάτι που σύμφωνα με το POLITICO φέρεται να έχει συμφωνηθεί.
Εάν το σενάριο αυτό αποδειχθεί αληθές τότε οι διαπραγματεύσεις για την παράταση της ελεύθερης εμπορικής πρόσβασης της Ουκρανίας στην ΕΕ για ένα ακόμη έτος απειλείται με εκτροχιασμό.
Σημειώνεται ότι οι μαζικές διαμαρτυρίες των αγροτών στην Πολωνία απειλούν τον εύθραυστο κυβερνητικό συνασπισμό, ενώ και οι διαμαρτυρίες των αγροτών στη Γαλλία ασκούν μεγάλη πίεση στον Μακρόν.
Είναι αλήθεια ότι οι αγρότες δε μπορούν να ανταγωνιστούν τις φτηνές εισαγωγές γεγονός που αποδέχθηκε και ο Επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεκόφσκι στη Σύνοδο Κορυφής του Φεβρουαρίου όταν δήλωσε ότι η ρωσική επιθετικότητα εναντίον της Ουκρανίας ήταν ο λόγος που οδήγησε στην αύξηση των εισαγωγών στην ΕΕ, δεδομένου ότι η Ουκρανία έχασε τις χώρες εξαγωγής των προϊόντων της που ήταν η Ασία και η Αφρική.
Επικαλέστηκε μάλιστα στατιστικά δεδομένα που δείχνουν πως τα δύο χρόνια του πολέμου (2022 - 2023), ενώ οι γενικότερες εξαγωγές από την ΕΕ στην Ουκρανία βρίσκονταν στα 69 δισ. ευρώ και οι εισαγωγές στα 50 δισ ευρώ, που αποτελεί εμπορικό πλεόνασμα για την ΕΕ, στον αγροδιατροφικό τομέα οι εξαγωγές βρίσκονταν στα 6 δισ ευρώ και οι εισαγωγές στα 25 δισ ευρώ. Όπως σημείωσε, οι αγρότες πλήρωσαν το κόστος του πολέμου.
Εάν εντέλει η ΕΕ έχει συμφωνήσει σε αυτού του είδους την υποχώρηση που φέρεται να προβλέπει περιορισμό των εισαγωγών πουλερικών, αυγών, ζάχαρης και σιτηρών από την Ουκρανία ενόψει της συνόδου κορυφής των ηγετών της ΕΕ ενδέχεται να οδηγήσει σε απώλεια εσόδων άνω του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ ετησίως για την εμπόλεμη χώρα.
Οι διαπραγματεύσεις σύμφωνα με το δημοσίευμα συνεχίζονται και σήμερα Τρίτη όπου η βελγική προεδρία του Συμβουλίου και οι ευρωβουλευτές θα συναντηθούν απόψε για διαπραγματεύσεις σχετικά με τους νέους περιορισμούς. Το Κοινοβούλιο, σύμφωνα με το Politico ζήτησε επίσης ένα χαμηλότερο ανώτατο όριο στο οποίο θα αρχίσουν να ισχύουν οι περιορισμοί.
Εάν επαληθευτεί το συγκεκριμένο σενάριο αναλυτές υποστηρίζουν ότι δεν επίκειται μόνο απώλεια εισοδήματος για την Ουκρανία αλλά θα μπορούσε να οδηγήσει και πάλι σε άνοδο τις τιμές των τροφίμων. Ακόμη πιο σημαντικό για κάποιους είναι ότι μια τέτοια απόφαση θα σήμαινε ότι η ΕΕ αποσύρει μέρος της υποστήριξής της προς το Κίεβο.