Το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που συμφωνήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι εύκολο να αποφευχθεί και είναι απίθανο να πετύχει τον στόχο του μπλοκ για μείωση των τιμών της ενέργειας, υποστηρίζουν αναλυτές και παράγοντες των αγορών.
Μετά από μήνες διαμάχης για το πλαφόν, οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν τη Δευτέρα για το ανώτατο όριο τιμής φυσικού αερίου που θα ενεργοποιηθεί εάν η τιμή αναφοράς του φυσικού αερίου στην Ευρώπη υπερβεί τα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα και είναι 35 ευρώ/MWh υψηλότερη από τις τιμές του υγροποιημένου φυσικού αερίου για τρεις ημέρες.
«Καταφέραμε να βρούμε μια σημαντική συμφωνία που θα προστατεύσει τους πολίτες από την άνοδο των τιμών της ενέργειας», δήλωσε ο υπουργός Βιομηχανίας της Τσεχίας Γιόζεφ Σικέλα μετά τη σύναψη της συμφωνίας.
Αναλυτές και συμμετέχοντες στις διεθνείς αγορές, ωστόσο, αμφισβητούν εάν το ανώτατο όριο θα πετύχει αυτόν τον στόχο.
″Η άποψή μου είναι ότι το πλαφόν πιθανότατα δεν θα συμβάλει στην εξοικονόμηση πόρων για τους καταναλωτές... σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές”, δήλωσε ο Jacob Mandel, ανώτερος συνεργάτης της Aurora Energy Research, εξηγώντας διάφορους τρόπους με τους οποίους οι εταιρείες θα είναι σε θέση να συνεχίσουν να εμπορεύονται φυσικό αέριο σε τιμές πάνω από το ανώτατο όριο.
«Για πολιτικούς λόγους η απόφαση για το πλαφόν»
Μια τέτοια πιθανή παράκαμψη θα ήταν για τους εμπόρους να αλλάξουν συμβόλαια.
Το ανώτατο όριο τιμής της ΕΕ ισχύει για συμβάσεις του προηγούμενου μήνα, τριμήνου και μελλοντικής εκπλήρωσης στη Διευκόλυνση Μεταφοράς Τίτλων (TTF), τον κύριο ολλανδικό κόμβο εμπορίας φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αλλά οι εταιρείες θα μπορούσαν να στραφούν στην αγορά φυσικού αερίου σε συναλλαγές εντός της ημέρας ή σε συμβάσεις αερίου της επόμενης ημέρας, οι οποίες δεν θα αντιμετωπίσουν το πλαφόν της ΕΕ.
Οι εταιρείες θα μπορούσαν επίσης να μετακινήσουν τις συναλλαγές τους με φυσικό αέριο εκτός των χρηματιστηρίων ενέργειας, όπου θα ισχύει το ανώτατο όριο τιμών της ΕΕ, και αντ′ αυτού να πραγματοποιούν ιδιωτικές συναλλαγές. Το ανώτατο όριο της ΕΕ δεν θα καλύπτει αρχικά αυτές τις «εξωχρηματιστηριακές» συναλλαγές (OTC), αν και το μπλοκ θα εξετάσει το επόμενο έτος εάν θα πρέπει να συμπεριληφθούν.
Οι περισσότερες συναλλαγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) των μεγάλων ευρωπαίων καταναλωτών γίνονται ήδη εξωχρηματιστηριακά, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα επηρεαστούν από το ανώτατο όριο της ΕΕ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της SEB Markets.
«Το ανώτατο όριο τιμών είναι καθαρά πολιτικό και σήμερα θα λέγαμε ότι είναι λίγο πολύ άσχετο», δήλωσε ο αναλυτής της SEB, Ole Hvalbye.
Η Κομισιόν πρότεινε το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου τον περασμένο μήνα, μετά από εκκλήσεις από περίπου 15 χώρες αλλά και αντίσταση από μερικές άλλες. Οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου εκτινάχθηκαν σε υψηλά ρεκόρ άνω των 340 eur/MWh τον Αύγουστο, όταν η Ρωσία διέκοψε το μεγαλύτερο μέρος των ροών φυσικού αερίου προς την Ηπειρο.
Ορισμένοι αναλυτές είπαν ότι οι συνθήκες που προκάλεσαν αυτή την άνοδο - η κατακόρυφη μείωση στην παροχή ρωσικού φυσικού αερίου και η μικρή ικανότητα γρήγορης αντικατάστασής του - είναι απίθανο να επαναληφθούν, δεδομένης της ταχείας επέκτασης της υποδομής εισαγωγής LNG της Ευρώπης έκτοτε.
Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος καταναλωτής φυσικού αερίου της Ευρώπης, άνοιξε τον πρώτο πλωτό τερματικό σταθμό φυσικού αερίου το Σάββατο, με περισσότερους να ακολουθούν το επόμενο έτος. Χώρες όπως η Ολλανδία και η Πολωνία επεκτείνουν επίσης τις υποδομές LNG.
«Είναι λιγότερο πιθανό να δούμε μια κατάσταση όπου το TTF διαπραγματεύεται με εξαιρετικά υψηλό premium πάνω από την τιμή του LNG. Ως εκ τούτου, καθιστά επίσης λιγότερο πιθανό να δείτε το πραγματικό ανώτατο όριο να ενεργοποιείται», δήλωσε ο Sindre Knutsson, επικεφαλής των ενεργειακών αγορών στη Rystad Energy.
Μεγαλύτερο κόστος
Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί εάν το ανώτατο όριο θα αποτρέψει τις αυξήσεις των τιμών φέτος.
Οι τιμές TTF του προηγούμενοου μήνα κάλυπταν το επίπεδο τιμών που απαιτείται για να ενεργοποιηθεί το πλαφόν της ΕΕ σε περίπου 40 ημέρες φέτος. Ωστόσο, η ενεργοποίηση απαιτεί επίσης οι τιμές να είναι 35 ευρώ/MWh πάνω από μια τιμή αναφοράς LNG που περιλαμβάνει έναν μέσο όρο διαφόρων εκτιμήσεων τιμών LNG.
Η ΕΕ έχει αναθέσει στις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας να υπολογίσουν αυτήν την τιμή, αλλά μόνο από τον Φεβρουάριο.
«Δεδομένης της συσσώρευσης υποδομής LNG, είναι δύσκολο να δούμε άλλες 40 ημέρες ανώτατου ορίου», δήλωσε ο Ben Wetherall, διευθυντής ανάπτυξης αγοράς στο ICIS.
Η Aurora Energy Research είπε ότι η ύπαρξη του ανώτατου ορίου από μόνη της θα μπορούσε να οδηγήσει σε υψηλότερο ενεργειακό κόστος, καθώς προσθέτοντας ρίσκο στις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου, θα μπορούσε το κόστος να μετακυλήσει στους καταναλωτές.
Η άνοδος των τιμών της ενέργειας έχει ήδη αναγκάσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κοινής ωφελείας και τους εμπόρους να εξασφαλίσουν επιπλέον κεφάλαια από κυβερνήσεις και τράπεζες για να καλύψουν τις απαιτήσεις κλήσεων περιθωρίου.
Η ΕΕ συμφώνησε να αναστείλει το ανώτατο όριο τιμής της εάν αυτό προκαλέσει αρνητικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένης μιας «σημαντικής αύξησης» των μηχανισμών κάλυψης διαφορών αποτίμησης.
Ο Simone Tagliapietra, ανώτερος συνεργάτης στο think tank Bruegel, είπε ότι ο μόνος τρόπος για να μειωθούν διαρθρωτικά οι ευρωπαϊκές τιμές ενέργειας θα ήταν να μειωθεί η ενεργειακή ζήτηση των χωρών ή να ελαφρυνθεί η περιορισμένη προσφορά αερίου που εκτόξευσε τις τιμές φέτος στα ύψη. «Αυτό δεν έχει να κάνει με το πλαφόν», είπε.
Οι τιμές του φυσικού αερίου μειώθηκαν από την κορύφωσή τους τον Αύγουστο, καθώς η ΕΕ συμφώνησε με άλλα έκτακτα μέτρα για τον περιορισμό της ζήτησης και την πλήρωση της αποθήκευσης ενόψει του χειμώνα. Η ζήτηση φυσικού αερίου στην ΕΕ μειώθηκε κατά 20% τον Αύγουστο-Νοέμβριο του τρέχοντος έτους, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας για την ίδια περίοδο, ανακοίνωσε την Τρίτη η Eurostat.
Η προμηνιαία σύμβαση φυσικού αερίου TTF διαπραγματευόταν περίπου στα 105 ευρώ/MWh την Τρίτη.