Το πρώτο μέλημα για την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα μέσα του του περασμένου αιώνα ήταν να αποφευχθεί ένας πόλεμος ή μια κρίση μεταξύ των μελών της, στόχος που έχει επιτευχθεί. Με την πάροδο του χρόνου, η συνεργασία μεταξύ των χωρών της Ένωσης στον τομέα της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής επεκτάθηκε. Με την ηγεσία των ΗΠΑ στο πηδάλιο του διεθνούς συστήματος, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατευθύνθηκε προς την στρατιωτική συνεργασία μαζί τους έως την δημιουργία του ΝΑΤΟ. Έτσι, σταδιακά η Ουάσιγκτον έγινε η μηχανή για όλες τις στρατιωτικές, οικονομικές και διεθνείς αποφάσεις της Ένωσης όπως η ασφάλεια και η αντιμετώπιση της ρωσικής απειλής. Στις αρχές του αιώνα μας, η Ουάσιγκτον οδήγησε την Ευρώπη προς έναν πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, ενώ στη συνέχεια κάποιες ευρωπαΪκές χώρες αντιμετώπισαν ισχυρή οικονομική κρίση που οδήγησε στην οικονομική τους κατάρρευση. Καθόσον η Ένωση επιδιδόταν στην προσπάθεια να τακτοποιήσει τα εσωτερικά της μέσω της στήριξης αυτών των χωρών, ήρθε το πρώτο χτύπημα: η απόφαση του Λονδίνου για τo Brexit. Το δεύτερο χτύπημα για την Ε.Ε. ήταν η άφιξη του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Έτσι τώρα η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μια επικίνδυνη συγκυρία μεταξύ της διατήρησης της παρούσας μορφής της και της επιστροφής στην προ του Β΄ Παγκσμίου Πολέμου κατάσταση.
Κατά την προσωπική μου άποψη, ο σημαντικότερος κίνδυνος προέρχεται από την ολοένα αυξανόμενη πολιτική και στρατιωτική απειλή της ρωσικής διοίκησης. Σημαντικούς κινδύνους, επίσης, αποτελούν η μετανάστευση και η προσφυγική κρίση, οι ενεργειακές πηγές, η άνοδος του φασισμού και του ναζισμού, αλλά κυρίως η τρέχουσα πολιτική της κυβέρνησης των ΗΠΑ.
Ρωσική απειλή
Η Μόσχα, μετά την ανάληψη της ηγεσίας του Λευκού Οίκου από τον Μπαράκ Ομπάμα, εγκαινίασε μια νέα εξωτερική πολιτική βασισμένη στην αντιπαράθεση και την ανάδειξη του σκληρού της προσώπου. Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκε στην Ουκρανία και τη Συρία. Καθώς οι ΗΠΑ έδειξαν ότι αποσύρονται σιγά-σιγά από τη Μέση Ανατολή, η Μόσχα επέστρεψε στην περιοχή δημιουργώντας ένα δίκτυο διπλωματικών και στρατιωτικών σχέσεων που θα της επέτρεπε να επιβληθεί στη διεθνή κοινότητα ως μια δύναμη που η γνώμη της δεν μπορεί να αγνοηθεί, κατάσταση που δεν υφίστατο μετά την κατάρρευση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Όσο η Ε.Ε. ήταν απασχολημένη με την οικονομική ένωση και τις εσωτερικές της κρίσεις της και χωνόταν πιο βαθιά στον βάλτο του πολέμου κατά της τρομοκρατίας στο πλευρό της Ουάσιγκτον, η Μόσχα αναπτυσσόταν στους τομείς της αμυντικής βιομηχανίας, της τεχνολογίας και της επικοινωνίας μέσω των κοινωνικών δικτύων. Πολλά δημοσιεύματα του τύπου επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του μακριού χεριού της Μόσχας στην καθοδήγηση της βρετανικής γνώμης υπέρ του Brexit. Οι αμερικανικές έρευνες επιβεβαιώνουν, επίσης, τον ρόλο της Μόσχας στην εκλογή Τραμπ μέσα από την εκμετάλλευση των social media. H Ρωσία, ως μία από τους κορυφαίους προμηθευτές πετρελαίου και φυσικού αερίου σε παγκόσμιο επίπεδο καθίσταται σημαντικός παίκτης στον έλεγχο των τιμών τους διεθνώς, κάτι που γίνεται σαφές μέρα με τη μέρα. Όμως, το πιο επικίνδυνο εργαλείο στα χέρια της Μόσχας προσδιορίζεται σε τρία μέτωπα: το πρώτο είναι η εκ νέου ενεργοποίηση της επιρροής της στην Ανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα στην πΓΔΜ, την Βοσνία και τη Σερβία, το δεύτερο ο εκβιασμός μέσω των πηγών ενέργειας και το τρίτο η προσπάθεια χειραγώγησης της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης με την ενίσχυση του ρατσισμού και του εθνικισμού μέσω της χρήσης των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Η ανάγκη για ενέργεια
Με την βιομηχανική ανάπτυξη και την ανύψωση του βιοτικού επιπέδου στην ΕΕ είναι ανάλογη και η αύξηση των ενεργειακών αναγκών της. Αυτή δεν περιορίζεται στα πιο ισχυρά κράτη της Ένωσης, αλλά περιλαμβάνει όλες τις χώρες. Αυτή η ανάγκη κατά κύριο λόγο έσπρωξε την Γερμανία να υπογράψει με την Μόσχα την κατασκευή των αγωγών φυσικού αερίου ΝorthStream και SouthStream που αργότερα ο Αμερικανός Πρόεδρος Τραμπ ζήτησε την ακύρωσή τους και την κάλυψη των ευρωπαϊκών αναγκών από την αμερικανική αγορά. Όμως, πάντα πλανάται το ερώτημα γιατί η Γερμανία επιμένει στην αγορά ρωσικού φυσικού αερίου αποκλειστικά, ενώ υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Όλοι γνωρίζουν ότι η ενέργεια είναι το πιο ισχυρό όπλο στα χέρια της Μόσχας και μπορεί να την καταστήσει στο άμεσο μέλλον τον ρυθμιστή της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε. και να της δώσει την δυνατότητα να καταστρέψει την ευημερία των λαών της με το πάτημα ενός κουμπιού.
Η μεταναστευτική κρίση και η άνοδος του φασισμού
Αυτές οι δύο κρίσεις συνδέονται στενά. Το πρόσφατο προσφυγικό κύμα που έπληξε την Ε.Ε. το 2015 έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τα ακραία κόμματα που αναδιάρθωσαν τις τάξεις τους και άρχισαν να ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Οι τελευταίες εκλογές στη Γαλλία, την Γερμανία, την Αυστρία και την Σουηδία απεικονίζουν αυτό το σκηνικό. Παρά το γεγονός ότι οι μετριοπαθείς δυνάμεις εξακολουθούν να ελέγχουν την ηγεσία της Ε.Ε., δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η ικανότητα εξτρεμιστικών κομμάτων να επικρατήσουν στο εγγύς μέλλον, εκτός εάν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες προβούν σε δραστικές ενέργειες. Ναι, η Μόσχα έχει άμεση σχέση με αυτήν την κατάσταση. Η υποστήριξή της στο καθεστώς Άσαντ στη Συρία ήταν ο κύριος λόγος για το προφυγικό κύμα προς την Ευρώπη. Επίσης, η οικονομική υποστήριξη που παρέχει η Μόσχα στα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης και μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα ενδυναμώνει συνεχώς.
Η συντηρητική διοίκηση Τραμπ
Το σύνθημα ”Πρώτα η Αμερική” κατά την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ παρέμεινε το επίκεντρο της πολιτικής του από την άφιξή του στον Λευκό Οίκο. Για πρώτη φορά η Ουάσιγκτον επέβαλε δασμούς στις εισαγωγές από την Ε.Ε. Η σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας αντανακλάται αρνητικά στην Ένωση. Η διατήρηση της αμερικανικής πολιτικής στο Αφγανιστάν, τη Συρία και το Ιράκ επηρεάζει αρνητικά την Ένωση απομυζώντας την οικονομικά, ειδικά στο Αφγανιστάν που μπορεί να λήξει μόνο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Στη Συρία, η επικέντρωση της δράσης των ΗΠΑ στα ανατολικά, αφήνοντας τον Άσαντ να αναδιοργανωθεί, θα είναι η αρχή της εμφάνισης αντιποίνων από νέες εξτρεμιστικές ομάδες και οι χώρες της Ε.Ε. θα είναι στην κορυφή των στόχων. Η πρόσφατη κίνηση του Τραμπ να τερματίσει την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και να του επιβάλει οικονομικές κυρώσεις είναι μια δυνατή μαχαιριά στην ευρωπαϊκή οικονομία που είναι ήδη κουρασμένη. Οι πολλαπλές επισκέψεις των ηγετών της Ε.Ε. κατά τις οποίες προσπάθησαν να αποσωβήσουν αυτήν την κρίση απέβησαν άκαρπες και την έθεσαν σε ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι, είτε να ακολουθήσει την αμερικανική απόφαση και να αντιμετωπίσει οικονομικές απώλειες ή να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις, κάτι που θα σημάνει το τέλος του ΝΑΤΟ και της αμερικανικής οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης της Ένωσης.
Οι διαμαρτυρίες που σαρώνουν τελευταία αρκετές γαλλικές πόλεις είναι μια σαφής ένδειξη της αστάθειας που αντιμετωπίζει η Ένωση αυτήν την εποχή. Όμως, εν μέσω θυέλλης, η Ε.Ε. έχει διεξόδους. Η ρωσική απειλή μπορεί να σταματήσει πιέζοντας την Ουάσιγκτον να κινηθεί περισσότερο στην Ουκρανία και τη Συρία. Ο τερματισμός του πολέμου στο Αφγανιστάν και η πίεση για μια πολιτική λύση στη Συρία θα δώσει τέλος στην προσφυγική κρίση και θα οδηγήσει στην επιστροφή στην πατρίδα τους εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων, εξαλείφοντας το πιο σημαντικό εργαλείο για τα κόμματα της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς. Τέλος, η Ε.Ε. μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της σε φυσικό αέριο μέσω άλλων χωρών όπως το Κατάρ, η Λιβύη, η Αλγερία και το Αζερμπαϊτζάν και ως εκ τούτου να απελευθερωθεί από τον ρωσικό εκβιασμό. Οι παραπάνω λύσεις είναι εφικτές αυτή τη στιγμή, αλλά η καθυστέρηση να εφαρμοσθούν οδηγεί μέρα με τη μέρα την Ευρωπαϊκή Ένωση προς τη συνολική κατάρρευση.