Η σοσιαλδημοκρατία αποτελεί το πολιτικό ρεύμα που αρχικά υποστήριζε τη δημιουργία (με τη στενή έννοια του όρου) μιας σοσιαλιστικής οικονομίας μέσα από πολιτικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες επρόκειτο να επιτευχθούν με την ταξική πάλη.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, ωστόσο, μια σειρά σοσιαλιστικών κομμάτων απέρριψαν την επαναστατική μετάβαση και άλλες παραδοσιακές ιδέες του μαρξισμού και ακολούθησαν πιο μετριοπαθείς πολιτικές θέσεις και στρατηγικές, η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία είναι η ρεαλιστική μεταρρυθμιστική στρατηγική και κοινωνική ανάπτυξη του καπιταλισμού και η ευθυγράμμισή του με τα ηθικά ιδεώδη της σοσιαλδημοκρατίας.
Η σοσιαλδημοκρατική αντίληψη για το σοσιαλισμό είναι ένα σύνολο πολιτικών και ηθικών αξιών, όπως η αλληλεγγύη, η ισότητα και η άνευ όρων υποστήριξη για τη φιλελεύθερη κοινοβουλευτική δημοκρατία, και όχι μια προκαθορισμένη a priori, συγκεκριμένη μορφή κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης.
Η σοσιαλδημοκρατία υποστηρίζει την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας δημιουργώντας, όμως, θεσμούς ελέγχου της αγοράς, εξομαλύνει τις ανισότητες που δημιουργούνται από τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς και ταυτόχρονα απορρίπτει τον κρατισμό καθώς και το κράτος παραγωγό και βιομήχανο και τούτο διότι υπάρχει ένα σημείο πέρα από το οποίο η διόγκωση του κράτους συμπιέζει την ελεύθερη οικονομία σε βαθμό που αποβαίνει εναντίον των συμφερόντων των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και υπέρ μιας προνομιούχας τάξης γραφειοκρατών και κρατικών υπαλλήλων.
Τον 21ο αιώνα η αμφισβήτηση των παραδοσιακών προτύπων έκφρασης και άσκησης της πολιτικής συμπίπτει με την αμφισβήτηση της ικανότητας της σοσιαλδημοκρατίας να εμπνεύσει μαζικά τα χαμηλότερα και μεσαία κοινωνικά στρώματα, τα οποία αποτέλεσαν διαχρονικά την κοινωνική βάση της και να προσαρμόσει τα πολιτικά της προτάγματα στις παρούσες κοινωνικές συνθήκες.
Η σημερινή κρίση των κομμάτων της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, είτε μεταφράζεται σε αποσύνθεση και πολυδιάσπαση, είτε σε απώλεια της λαϊκής τους απήχησης. Κύρια αιτία αποτέλεσε και αποτελεί η επιβεβλημένη συνεργασία με τα συντηρητικά κόμματα σε εθνικό επίπεδο για την ορθολογικότερη αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, η οποία οδήγησε στην λανθασμένη υιοθέτηση της άποψης ότι η σοσιαλδημοκρατία σύρεται πίσω από τη συντηρητική παράταξη. Ενώ η εφαρμογή σκληρών και κατά βάση αναγκαίων οικονομικών μέτρων, μερικά από αυτά συχνά αντίθετα με την οικονομική θεωρία της σοσιαλδημοκρατίας και το ιστορικό διασφάλισης του κοινωνικού κράτους, αποτέλεσαν βασική αιτία μετατόπισης πολιτών λόγω της μη επαρκούς και αναλυτικής στρατηγικής ανάταξης και αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης προς νέα ριζοσπαστικά αριστερά κινήματα με λαϊκιστικό πολιτικό λόγο, που ευαγγελίζονταν το τέλος της λιτότητας με κάθε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο.
Παρά τη δυναμική του κινήματος Μακρόν και το νέο όραμα για την Ευρώπη που προς το παρόν δεν μπορεί να δημιουργήσει ανάχωμα στις λαϊκιστικές ακροδεξιές δυνάμεις που διατηρούν τα ποσοστά τους και σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν φαινομενικά ένα είδος «ρυθμιστή» του πολιτικού σκηνικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στην Ελλάδα η προοδευτική δημοκρατική παράταξη είναι ο φυσικός πολιτικός χώρος και η προστιθέμενη αξία της σοσιαλδημοκρατίας, παρά τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες της χώρας. Συγκριτικό πλεονέκτημα αποτελεί η δημοκρατική και κοινωνική στρατηγική, το αίσθημα δικαιοσύνης, η πολιτική αλλά και οικονομική αποτελεσματικότητα, ο αγωνιστικός ρεαλισμός και η εθνική υπευθυνότητα.
Όλα όμως αυτά βασίζονται στο θάρρος που απαιτείται προκειμένου να λέγονται δύσκολες και ρεαλιστικές αλήθειες και στον εαυτό μας και κατ ’επέκταση στους πολίτες.
Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν μπορεί να ανταπεξέλθει με παλιές συνταγές, χρειάζεται να επινοήσει ξανά τον εαυτό της ως δύναμη κοινωνικής προόδου, δικαιοσύνης και δημοκρατίας και να ανανεώσει τις επαγγελίες της ενόψει νέων καταλυτικών απειλών και θεμελιωδών προβλημάτων.
Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία θα ανακτήσει το χαμένο κύρος της τη στιγμή που η Ευρώπη θα συναντηθεί με το πολιτικό της πεπρωμένο, όπως το οραματίστηκαν οι ιδρυτές της.