Το δημοψήφισμα για το Brexit έφερε την Ευρώπη αντιμέτωπη με ένα κύμα από fake news τα οποία ήταν, επί της ουσίας, ανέτοιμη να αντιμετωπίσει. Ακολούθησε μία εκτεταμένη συζήτηση στους κόλπους των Βρυξελλών για την καταπολέμηση των παραπλανητικών ειδήσεων και το φαινόμενο του Echo Chamber, ενώ ξεκίνησε ένας παράλληλος διάλογος για το πώς η ευρωπαϊκή ηγεσία θα επικοινωνήσει πειστικά και ουσιαστικά με τους πολίτες των κρατών μελών. Ο διάλογος αυτός μετατράπηκε σε επικοινωνιακές αλλά και πολιτικές δράσεις. Σε αυτό το πλαίσιο η Κομισιόν ζήτησε από τους πολίτες να αποφανθούν για την αλλαγή ώρας: ένα ζήτημα φαινομενικά δευτερεύον - δεν είναι δα και η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης όπου εκεί προτιμήθηκε η… θέση της Γερμανίας και της Μέρκελ - ουσιαστικό, όμως, για την καθημερινότητά τους.
Μετά από online διαβούλευση με τους Ευρωπαίους πολίτες, ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ ανακοίνωσε την πρόταση κατάργησης της εποχικής αλλαγής ώρας στα κράτη-μέλη, ανταποκρινόμενος στην ετυμηγορία των πολιτών. «Εκατομμύρια άνθρωποι απάντησαν και είναι της γνώμης ότι στο μέλλον, η θερινή ώρα θα πρέπει να ισχύει όλη τη χρονιά και θα το πραγματοποιήσουμε αυτό», δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στο γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF.
Περίπου 4,6 εκατομμύρια απαντήσεις, προερχόμενες από πολίτες των 28 κρατών-μελών, καταγράφηκαν στη διάρκεια της διαβούλευσης, η οποία διεξήχθη από τις 4 Ιουλίου έως τις 16 Αυγούστου.
Η συνέχεια, ίσως είναι λίγο περίπλοκη, ενδεικτικό της δομής της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (που εκπροσωπεί τα κράτη μέλη) θα συναποφασίσουν για το τι μέλει γενέσθαι, αν και οι χώρες της Ε.Ε. είναι αυτές που θα έχουν τον τελευταίο λόγο. Όπως και να έχει, όμως, η Ευρώπη είναι σε κρίσιμο σταυροδρόμι και η προσπάθεια ενδυνάμωσης της κοινής ταυτότητας μέσα από τη διαδικασία συμμετοχής είναι μονόδρομος και ένα σημαντικό ανάχωμα στην επέλαση του εξτρεμισμού, του λαϊκισμού και των εύκολων υποσχέσεων.