Η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης, που προκλήθηκε λόγω της μείωσης των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία εν μέσω του πολέμου εναντίον της Ουκρανίας, έχει αναγκάσει πολλούς ανθρώπους να στραφούν σε φθηνότερες πηγές θέρμανσης, όπως καυσόξυλα, καθώς ο καιρός γίνεται πιο κρύος.
Από τη στιγμή, όμως, που όλο και περισσότεροι άνθρωποι προμηθεύονται και καίνε ξύλα, οι τιμές έχουν εκτοξευθεί ενώ καταγράφονται ήδη οι πρώτες ελλείψεις. Την ίδια ώρα κλοπές και απάτες κάνουν την εμφάνισή τους. Οι δασολόγοι τοποθετούν συσκευές GPS σε κούτσουρα για να παρακολουθούν τα πολύτιμα αποθέματα ενώ αυξάνονται οι φόβοι για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της αυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της αθρόας κοπής δέντρων.
Στην πρώην σοβιετική δημοκρατία της Μολδαβίας, οι αρχές ανησυχούν ότι αυτός ο χειμώνας θα μπορούσε να είναι καταστροφικός για πολλούς από τους κατοίκους της λόγω του υψηλού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, με τις ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου να τριπλασιάζονται σε σχέση με τις αρχές του 2021, παρά την πτώση από τα δυσθεώρητα ρεκόρ του περασμένου Αυγούστου .
Η φτωχότερη χώρα της Ευρώπης, με φιλοδυτικές φιλοδοξίες αλλά μέρος της επικράτειάς της να ελέγχεται από ρωσικά στρατεύματα, έχει δει τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό Gazprom να μειώνει τις προμήθειες φυσικού αερίου κατά 30% πρόσφατα και να απειλεί με περισσότερες περικοπές.
Η τεράστια ζήτηση για καυσόξυλα δεν περιορίζεται σε φτωχότερες χώρες όπως η Μολδαβία, αλλά έχει αυξηθεί και σε πλουσιότερες περιοχές της Ευρώπης. Τα κρατικά δάση της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Τσεχίας βλέπουν πολύ μεγαλύτερη ζήτηση για τις περιορισμένες ποσότητες καυσόξυλων που πωλούν ως μέρος της βιώσιμης διαχείρισης των δασών τους.
Συχνά πρόκειται για άτομα που δεν έχουν παραγγείλει ποτέ ξανά καυσόξυλα και δεν φαίνεται να γνωρίζουν ότι πρέπει να αγοραστούν δύο χρόνια νωρίτερα, ώστε να στεγνώσουν αρκετά για να καούν σε ξυλόσομπες, σύμφωνα με τη δασική υπηρεσία στο κρατίδιο της Εσσης της νοτιοδυτικής Γερμανίας. Οι Γερμανοί δασοφύλακες βλέπουν, επίσης, περισσότερους ανθρώπους να μαζεύουν πεσμένα ξύλα στα δάση, συχνά χωρίς να γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο είναι παράνομο.
Τα κρατικά δάση της Τσεχίας, που πωλούν ξύλα μόνο για οικιακή κατανάλωση, χρειάστηκε να περιορίσουν την ποσότητα καυσόξυλων που πωλούνται σε ιδιώτες για να αποτρέψουν κερδοσκοπικές αγορές. Στην Πολωνία, η ζήτηση για μικρά καυσόξυλα από τα κρατικά δάση αυξήθηκε κατά 46% και στα μεγαλύτερα καυσόξυλα κατά 42% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αυτό συνέβη ακόμη και πριν από το φθινόπωρο, όταν η ζήτηση αυξάνεται περισσότερο.
Κλοπές και απάτες
Συνεπακόλουθα, η κλοπή καυσόξυλων, που πάντα υπήρχε σε κάποιο βαθμό, αυξάνεται κι αυτή. Για να αποτρέψει τέτοιου είδους φαινόμενα, το τμήμα δασοκομίας στο γερμανικό κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας πειραματίζεται με την τοποθέτηση κρυφών συσκευών εντοπισμού GPS σε κορμούς. Οι δασολόγοι στη γειτονική περιοχή της Εσσης χρησιμοποιούν GPS από το 2013 και λένε ότι έχουν καταφέρει να εξιχνιάσουν αρκετές κλοπές με αυτόν τον τρόπο.
Η αυστριακή αστυνομία προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα για σημαντική αύξηση των απατεώνων που ισχυρίζονται ότι πωλούν καυσόξυλα και πέλλετ στο διαδίκτυο, ενώ αρκετές εταιρείες σε όλη τη χώρα μπήκαν στο μικροσκόπιο των αρχών με την υποψία ότι είχαν εμπλακεί σε «μαγείρεμα» των τιμών.
Το Γερμανικό Ινστιτούτο Πέλλετ προειδοποιεί επίσης τους αγοραστές να προσέχουν τους δήθεν πωλητές που απαιτούν πληρωμή εκ των προτέρων και στη συνέχεια εξαφανίζονται.
Εκτόξευση τιμών
Στην Ελλάδα οι τιμές στα καυσόξυλα είναι 60%-70% πάνω σε σύγκριση με πέρσι. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων με τροπολογία έβαλε πλαφόν στο περιθώριο κέρδους για τα στερεά καύσιμα θέρμανσης, ορίζοντας για τους παραβάτες πρόστιμα από 5.000 έως 1.000.000 ευρώ.
Η στατιστική υπηρεσία της Γερμανίας αναφέρει ότι οι τιμές για καυσόξυλα και πέλλετ ξύλου από πριονίδι, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κεντρική θέρμανση των σπιτιών, αυξήθηκαν πάνω από 85% τον Αύγουστο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Οι τιμές στα πέλλετ ανά τόνο μειώθηκαν κατά 2,6% τον Οκτώβριο, αλλά παραμένουν σχεδόν 200% υψηλότερες από ό,τι πριν από ένα χρόνο, αναφέρει το ινστιτούτο πέλλετ. Ακόμα κι έτσι, η θέρμανση με πέλλετ είναι φθηνότερη από το φυσικό αέριο. Το φυσικό αέριο κοστίζει 20,9 λεπτά ανά κιλοβατώρα θερμότητας, ενώ τα πέλλετ κοστίζουν 14,88 λεπτά.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι τιμές των καυσόξυλων επίσης ανεβαίνουν. Ο διευθύνων σύμβουλος της Certainly Wood, η οποία αυτοαποκαλείται ως ο μεγαλύτερος προμηθευτής καυσόξυλων στο Ηνωμένο Βασίλειο με πωλήσεις περίπου 20.000 τόνων ξύλου ετησίως, εκτιμά ότι το αποξηραμένο σε κλίβανο σκληρό ξύλο της εταιρείας του είναι 15% έως 20% πιο ακριβό από πέρυσι και «θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο ακριβό καθώς ο καιρός κρυώνει».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ζήτηση για καυσόξυλα εγχώριας προέλευσης ενισχύθηκε από την ακριβότερη εισαγόμενη ξυλεία από χώρες όπως η Λετονία και η Λιθουανία. Το κόστος μεταφοράς, κυρίως για καύσιμα, έχει ανεβάσει τις τιμές των εισαγωγών, οι οποίες ήταν φθηνότερες από το βρετανικό ξύλο αλλά τώρα είναι πιο ακριβές.
Στη Δανία, η ζήτηση για ξυλόσομπες αυξάνεται μαζί με τα ίδια τα καυσόξυλα. Ο τοπικός ιστότοπος πωλήσεων DBA ανέφερε ότι οι αναζητήσεις για πέλλετ ξύλου έχουν εκτοξευτεί πάνω από 1.300% σε σχέση με τον περασμένο χρόνο. Η κυβέρνηση και οι περιβαλλοντολόγοι έχουν προειδοποιήσει τους Δανούς, που σχεδιάζουν να κάψουν καυσόξυλα, να εξετάσουν τους κινδύνους: η φωτιά μπορεί να είναι επικίνδυνη για την υγεία, ενώ ο καπνός συμβάλλει στη ρύπανση από σωματίδια.
Περιβαλλοντική καταστροφή
Υπάρχει, εξάλλου, και ο καταστροφικός περιβαλλοντικός αντίκτυπος της κοπής περισσότερων δέντρων. Η Εγζόνα Σάλα, επικεφαλής περιβαλλοντικής οργάνωσης στο Κόσοβο, όπου οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν εκτοξευθεί, λέει ότι η κοπή δασικών δέντρων εκεί έχει αυξηθεί σημαντικά. Η ομάδα της, EcoZ, παρακολουθεί τα δάση σε ορεινές περιοχές και βρήκε ανθρώπους να κόβουν παράνομα δέντρα στις 5 το πρωί σε ορισμένες περιπτώσεις. Στη συνέχεια τα καυσόξυλα πωλούνται γύρω από την πρωτεύουσα.
Συχνά αυτά που κόβονται είναι νεαρά δέντρα. Τα δάση, είπε, υπόκεινται σε «χυδαία αποψίλωση χωρίς κανένα κριτήριο και έλεγχο».