Τον Στράτο Καλαφάτη τον γνώρισα πριν από πέντε χρόνια στο πλαίσιο μιας συνέντευξης που είχε τόση απήχηση ώστε μεταφράστηκε στην αμερικανική έκδοση της Huffpost. Είχε ολοκληρώσει έναν κύκλο μιας μακράς φωτογραφικής περιήγησης στον Άθω και το αποτέλεσμα αυτού του οδοιπορικού είχε παρουσιαστεί με επιτυχία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δεν ήταν μόνο το φυσικό κάλλος και τα μνημεία που απαθανάτισε στο φακό του, αλλά το γεγονός ότι «έζησε» το Όρος, το περπάτησε σαν περιηγητής – όχι σαν τουρίστας - και μας έδωσε ιστορίες μέσα από τις σκήτες και τα κελιά των μοναχών. Δείχνοντας τα πρόσωπα των αγιορειτών, συχνά εστιάζοντας εκεί που πέφτει το βλέμμα τους, ο Καλαφάτης ανέδειξε ένα βαθύ ανθρώπινο στοιχείο. Και τα πορτρέτα του είναι σημαντικά όχι απλώς για τη μαστοριά του, αλλά για το «κατ’ εικόνα», γι’ αυτό που αποκαλύπτουν πέρα από το προφανές∙ για το υψηλό και το «αθέατο».
Γι’ αυτό τον κάλεσα πάλι, προκειμένου να μοιραστεί εικόνες του σήμερα. Είναι ίσως πρώιμο να μιλά κανείς για την συνθήκη του εγκλεισμού όσο ακόμη τελούμε υπό την απειλή της πανδημίας, ωστόσο αυτές οι «οικιακές» φωτογραφίες ημερολογίου θα καταγραφούν στη συλλογική μνήμη ως στιγμιότυπα μιας κρίσης πιο προσωπικής κι από αυτήν που ζήσαμε τον καιρό των μνημονίων. Ως τέτοιες μάλιστα συνθέτουν μια ψηφιακή έκθεση φωτογραφίας, δίνοντας ρόλο άτυπου «επιμελητή» στον Στράτο Καλαφάτη. Γράφει ο ίδιος στο σημείωμα που μας έστειλε:
«Τον Χειμώνα του 2019 μέσα από την διαδικασία των φωτογραφικών σεμιναρίων που οργανώνω στη Θεσσαλονίκη, προέκυψε η ομάδα MOMAS4 αποτελούμενη από ένα μείγμα 12 νέων αλλά και πιο έμπειρων φωτογράφων. Η τελευταία «δια ζώσης» συνάντηση πραγματοποιήθηκε στα τέλη Φλεβάρη του 2020 έχοντας δρομολογήσει την παραγωγή μιας έκδοσης την οποία σχεδίασε ο φίλος και συνοδοιπόρος Γιώργος Τριανταφυλλάκος.
Οι λόγοι που ανέβαλαν τα σχέδιά μας είναι γνωστοί, όπως και η απόφασή μας να συνεχίσουμε την επαφή αλλά και την δημιουργική διαδικασία με ότι δυνατότητα μας παρέχει η τεχνολογία. Συνεχίζοντας να έχω τον ρόλο του εισηγητή, αναθέτω εργασίες βάζοντας πλαίσια και χρονοδιαγράμματα που ακολουθεί η ομάδα για να μπορεί όπως τους είπα “να δουλεύει το μαγαζί”. Ο κύριος στόχος είναι η υγιής και δημιουργική αντιμετώπιση του εγκλεισμού, ωστόσο μέσα από αυτή τη διαδικασία έχουν προκύψει εξαιρετικές εικόνες που κάποιες από αυτές με χαρά μοιραζόμαστε μαζί σας. Στη τελευταία “άσκηση” ζήτησα από τον καθένα την περιγραφή, με γραπτό λόγο, μιας εικόνας που επιθυμεί η φαντάζεται και θα ήθελε να φωτογραφήσει με τις επιτρεπόμενες συνθήκες. Η περιγραφή έπρεπε να δοθεί με όλες τις απαραίτητες λεπτομέρειες ώστε ″να βλέπουμε″ τις εικόνες μπροστά μας όσο πιο ζωντανές γίνεται.
Ακολουθεί μία φωτογραφία από κάθε φωτογράφο και στο τέλος, παραθέτω μαζί με την εικόνα της κι ένα από το ωραία κείμενα, που έγραψε η Ελένη Παπαϊωάννου. Κλείνω με την ευχή να αγκαλιαστούμε σύντομα στις πόλεις και τα λιβάδια, επανεκτιμώντας τις μικρές χαρές και χειρονομίες που θεωρούσαμε αυτονόητες».
Γράφει η Ελένη Παπαϊωάννου: «Βαρέθηκα να με βλέπω με τις πιτζάμες όσο βολικές και όμορφες κι αν είναι, τη ρόμπα όσο απαλή και χουχουλιάρικη κι αν είναι, τις αγαπημένες μου ριγέ κάλτσες από το πανεπιστήμιο με τη μισή τρύπα στο μικρό δεξί δαχτυλάκι, το πιασμένο μαλλί σε κότσο για ευκολία, το κακόμοιρο ύφος της ολικής και απόλυτης καταστροφής.
Θέλω να βάλω τα καλά μου ρούχα, αυτά που ούτως η άλλως αραχνιάζουν στη ντουλάπα, τα ψηλοτάκουνα και καθόλου βολικά παπούτσια από τότε που έγινα κουμπάρα, το υπέροχο κίτρινο μαντώ, το μαργαριταρένιο κολιέ -δώρο του πατέρα μου στο γάμο μου-, κολλητό στο λαιμό που δεν είναι πια όσο σφριγηλός και λείος ήταν τότε, πολύχρωμη ή μαύρη στέκα στα μαλλιά, μαύρο μολύβι και κόκκινο κραγιόν. Και να ταξιδέψω...
Θέλω να βάλω το ζακάρ κολλάν μου, ολόμαλλο με σχέδια, το γκρι φλις που αγόρασα από το dekathlon σε ένα ταξίδι στην Ιταλία με το κάμπερ, τα αθλητικά παπούτσια σχεδόν φαγωμένα και ίσως με λίγη λάσπη από το τελευταίο περπάτημα, το πράσινο μπουφάν αντιανεμικό και τον πολύχρωμο σκούφο, δώρο από φίλη που πήγε στο Περού. Και να ταξιδέψω....
Θέλω να βάλω ένα από τα πολλά μαγιό μου, -αγαπημένη περιβολή- στην πλάτη την πορτοκαλί πετσέτα μου, στο χέρι τα γυαλάκια μου, στο κεφάλι το τεράστιο ψάθινο πορτοκαλί καπέλο, το γαλάζιο παρεό νωχελικά δεμένο και να ξεχυθώ στην παραλία, απόγευμα με το ωραίο φως, όταν όλοι παίζουν παιχνίδια στη θάλασσα, στην άμμο, οι ομπρέλες σιγά σιγά κλείνουν.
Και πάντα με ένα τρανταχτό γέλιο, γάργαρο, αυτό που βγαίνει από μέσα σου όταν είσαι χαρούμενος, όταν βλέπεις μια ξεκαρδιστική έξυπνη κωμωδία, όταν είσαι διακοπές με τους φίλους σου και περνάς νύχτες με αστέρια περιγράφοντας ιστορίες, όταν χορεύεις, όταν είσαι πάνω σε μηχανή που τρέχει καλοκαίρι στο νησί».
