Πρόσφατα, η Greenpeace παρουσίασε την πρότασή της για ένα “πράσινο κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο”. Έναν τρόπο, δηλαδή, ώστε να βοηθήσουμε 340.000 ευάλωτα νοικοκυριά να αφήσουν οριστικά πίσω τους την εξάρτηση από το κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο, παράγοντας τα ίδια την ηλιακή ενέργεια που χρειάζονται. Ακούγεται περίπλοκο; Ας τα πάρουμε από την αρχή, γιατί είναι απλούστερο από όσο ακούγεται!
Τι είναι το πράσινο κοινωνικό τιμολόγιο;
Σίγουρα δεν είναι ένα πρόγραμμα όπως το σημερινό Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ), το οποίο παρέχει μεν μία μικρή στήριξη στα νοικοκυριά, όμως δεν τα βοηθάει πραγματικά να βγουν οριστικά από το καθεστώς ενεργειακής φτώχειας και τα κρατά εξαρτημένα από αυτό, δηλαδή από τις επιδοτήσεις κατανάλωσης. Αντίθετα, το Πράσινο Κοινωνικό Τιμολόγιο δίνει σε 340.000 ευάλωτα νοικοκυριά τη δυνατότητα να παραγάγουν μόνα τους τη δική τους καθαρή ενέργεια που χρειάζονται και να γίνουν ανεξάρτητα. Πώς; Είτε αποκτώντας δωρεάν το δικό τους οικιακό φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος 2kW, είτε αποκτώντας δωρεάν μέρισμα αντίστοιχης ισχύος από ενεργειακή κοινότητα (ΕΚΟΙΝ) που λειτουργεί φωτοβολταϊκό πάρκο για εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό.
Όμως τα χρήματα πού θα βρεθούν;
Η πρόταση για το Πράσινο Κοινωνικό Τιμολόγιο δεν επιβαρύνει τους καταναλωτές ή τους φορολογουμένους, αλλά βασίζεται στην αξιοποίηση πόρων που ήδη υπάρχουν. Επιπλέον έχουμε προτείνει ευέλικτες πηγές χρηματοδότησης, που τα κεφάλαιά τους μπορούν εύκολα να ανακατανεμηθούν για την άσκηση ηλιακής κοινωνικής πολιτικής: το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ), τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) και την ίδια την ΔΕΗ.
Τι θα σήμαινε πραγματική ενεργειακή κοινωνική πολιτική;
Πραγματική κοινωνική πολιτική σημαίνει ότι μετατρέπουμε το πρόβλημα σε λύση! Φεύγουμε από τη λογική των επιδοτήσεων κατανάλωσης και στρεφόμαστε στην ενίσχυση του ίδιου του νοικοκυριού, βοηθάμε δηλαδή τα νοικοκυριά με παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας ή με ηλιακή κοινωνική πολιτική. Έτσι τα νοικοκυριά μπορούν να στηριχθούν στις δικές τους δυνάμεις: παράγουν τη δική τους ηλιακή ενέργεια, αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά την ενεργειακή φτώχεια και δεν εξαρτώνται από τα επιδόματα. Όλοι κερδίζουν: το κράτος εξοικονομεί χρήματα, προστατεύεται το περιβάλλον και η δημόσια υγεία, δημιουργούνται επενδύσεις και τα νοικοκυριά έχουν ενεργό ρόλο στη μετάβασης της χώρας στην καθαρή ενέργεια.
Τι οφέλη θα έχει το κάθε νοικοκυριό που θα είναι στο πρόγραμμα;
Κάθε νοικοκυριό θα αποκτά 2kW φωτοβολταϊκής ισχύος (είτε ως οικιακό σύστημα, είτε ως μέρισμα σε ΕΚΟΙΝ) και θα παράγει περίπου 2.750 - 3.100 κιλοβατώρες (kWh) ετησίως. Αυτό σημαίνει κάλυψη του 70-80% των αναγκών του σε ηλεκτρικό ρεύμα, με ένα καθαρό μέσο ετήσιο όφελος 345-425€ από τους λογαριασμούς ενέργειας!
Δεν είναι όμως ένα πολύ φιλόδοξο και ακριβό πρόγραμμα;
Κι όμως, όχι! Το κόστος των φωτοβολταϊκών συνεχώς μειώνεται και η χώρα μας έχει ηλιοφάνεια σχεδόν όλο τον χρόνο. Έτσι, η χρηματοδότηση ενός τέτοιου φιλόδοξου προγράμματος μπορεί να είναι φθηνότερη ακόμα και από τη συνέχιση του σημερινού ΚΟΤ!
Το πρόγραμμα που προτείνουμε αφορά τη σταδιακή ένταξη 340.000 ευάλωτων νοικοκυριών σε αυτό σε βάθος δεκαετίας. Το μέσο ετήσιο κόστος υλοποίησης εκτιμάται σε λιγότερο από 45 εκατ. € ετησίως, δηλαδή ίσο ή και χαμηλότερο συγκριτικά με το σημερινό ΚΟΤ (80 εκατ. €). Όμως, όσο περνάει η δεκαετία και όσο το ηλεκτρικό ρεύμα θα ακριβαίνει συνεχώς, το Πράσινο Οικιακό Τιμολόγιο είναι μία αρκετά φθηνότερη επιλογή. Το πιο σημαντικό όμως από όλα είναι ότι δεν επιδοτούμε την κατανάλωση βρώμικων ορυκτών καυσίμων, αλλά επιδοτούμε την επένδυση σε έργα καθαρής ενέργειας!
Θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας;
Στο πρόγραμμα που προτείνουμε, θα εγκατασταθούν σταδιακά 680 MW στη χώρα, κάτι που σημαίνει ότι θα δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας σε όλη την επικράτεια. Κατά τη δεκαετία υλοποίησής του, θα δημιουργούνται ετησίως 440-6.580 ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης (28.610 εργατοέτη, άμεσα, έμμεσα και συνεπαγόμενα), ενώ θα συντηρούνται 440 ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης για μία ακόμη 25ετία (δηλαδή άλλα 7.200 εργατοέτη). Οι θέσεις εργασίας φυσικά συνεπάγονται και αυξημένα έσοδα για τα δημόσια ταμεία (φόροι, ασφαλιστικές εισφορές κτλ).
Πώς βιώνουμε την ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα;
Στις μέρες μας, 1 στα 3 νοικοκυριά δεν έχουν ικανοποιητική θέρμανση στα σπίτια τους και 4 στα 10 δηλώνουν ότι δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Πολλά από αυτά εντάσσονται στο σημερινό Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο, αλλά παρόλα αυτά σχεδόν τα μισά (340.000 δικαιούχοι) εξακολουθούν να αδυνατούν να πληρώσουν την ΔΕΗ, παρά τη βοήθεια, δηλαδή την επιδότηση κιλοβατώρας. Η ίδια η ΔΕΗ έχει περισσότερα από 1,7 δις € αρρύθμιστες οφειλές. Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι σχεδόν όλοι μας έχουμε ζήσει ή ζούμε σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας. Δεν είναι κάτι μακρινό που δεν μας αγγίζει.
Γιατί είναι πλέον αναγκαίο ένα τέτοιο πρόγραμμα;
- Γιατί η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει τον μεγαλύτερό της πόρο, τον ήλιο, ώστε να καταπολεμήσει οριστικά την ενεργειακή φτώχεια, ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα.
- Γιατί η αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών και η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα επιβάλλουν ραγδαίες αλλαγές στον τρόπο που λειτουργούν οι οικονομίες και στροφή προς ένα μέλλον με 100% καθαρή ενέργεια όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
- Γιατί σύντομα η ηλιακή κοινωνική πολιτική θα αποτελέσει “business as usual” για πολλές χώρες στο πλαίσιο άσκησης κοινωνικής πολιτικής. Ήδη αρκετές περιοχές και χώρες έχουν ξεκινήσει αντίστοιχα προγράμματα. Δες εδώ τι γίνεται σε ΗΠΑ και εδώ σε Αυστραλία.
- Γιατί το κόστος ενός τέτοιου προγράμματος ηλιακής κοινωνικής πολιτικής είναι μικρό και υπάρχουν διαθέσιμες και ευέλικτες πηγές χρηματοδότησης.
- Γιατί η παγκόσμια οικονομία μπαίνει στην περίοδο της απανθρακοποίησης: όλο και περισσότερες χώρες παίρνουν μέτρα απεξάρτησης από το πετρέλαιο και τον άνθρακα και ο εκδημοκρατισμός του ενεργειακού τομέα δεν θα αργήσει. Μόνο με τέτοια προγράμματα θα διασφαλίσουμε ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω και όλοι θα μπορούν να έχουν το δικαίωμα να παράγουν τη δική τους, καθαρή ενέργεια.
Διαβάστε και κατεβάστε την έκθεση και την περίληψη της έκθεσης της Greenpeace για την ηλιακή κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα εδώ
Της Σμαράγδας Σκούλου, τμήμα επικοινωνίας, ελληνικό γραφείο Greenpeace