Η κατάσταση, όπως εξελίχθηκε τις τελευταίες μέρες στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο, δεν έχει προηγούμενο στην Ευρωπαϊκή ιστορία. Για άλλη μία φορά, η Ελλάδα καλείται μόνη της να αντιμετωπίσει μία ακόμη έξαρση του μεταναστευτικού, η οποία αυτή τη φορά υποκινείται και υποδαυλίζεται από τη γείτονα χώρα απροκάλυπτα και χωρίς προσχήματα. Απώτερος στόχος της προκλητικής αυτής υποκίνησης και καθοδήγησης των χιλιάδων παράνομων μεταναστών, είναι η δημιουργία κλίματος κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας στην Ελλάδα και κατ´ επέκταση σε ολόκληρη την Ευρώπη και μάλιστα συνοδεία Τουρκικών απειλών! Μόνο που η Ευρώπη είναι και πάλι απούσα, παρά το γεγονός ότι οι απειλές από τη γείτονα χώρα έχουν ως τελικό αποδέκτη την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μια Ευρωπαϊκή Ένωση που τα τελευταία χρόνια παρακολουθεί αδύναμη και απαθής τις επικίνδυνες εξελίξεις του μεταναστευτικού για την εσωτερική της ασφάλεια, χωρίς να είναι σε θέση να εφαρμόσει και να επιβάλλει μία ισχυρή κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της συνεχώς επιδεινούμενης μεταναστευτικής κρίσης. Αντιθέτως, προβάλλει διχασμένη από τις διαφορετικές θέσεις και τα διαφορετικά πολιτικό-οικονομικά συμφέροντα των κρατών μελών της, με αποτέλεσμα να αναλώνεται σε θλιβερές και ανούσιες δηλώσεις για το μεταναστευτικό, οι οποίες καταδεικνύουν περίτρανα την πολιτική της αδυναμία για την επίλυση του προβλήματος.
Από τη μία πλευρά, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί τα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της ως δικά της εξωτερικά σύνορα, θεσπίζοντας μάλιστα ευρωπαϊκή νομοθεσία (Κανονισμός της ΕΕ 2016/399) για την ελεύθερη και απρόσκοπτη διακίνηση των ευρωπαίων πολιτών, και από την άλλη πλευρά αφήνει μία μικρή χώρα, η οποία αποτελεί τα νοτιοανατολικά εξωτερικά σύνορα της, να αντιμετωπίσει μόνη της μία μεταναστευτική κρίση που αφορά την ίδια την εσωτερική της ασφάλεια και συνάμα την ασφάλεια 500 εκατομμυρίων πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, μετά από πέντε ολόκληρα χρόνια συνεχών και εντατικών μεταναστευτικών ροών, τίθενται πολλά και εύλογα ερωτήματα για την πολιτική αδυναμία και αδράνεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αντιμετωπίσει το μεταναστευτικό και κυρίως να επιβάλλει τις θέσεις της στην γείτονα χώρα, με την οποία έχει μάλιστα υπογράψει και σχετική διμερή συμφωνία που ποτέ βεβαίως δεν τηρήθηκε από την Τουρκία.
Είναι λυπηρό το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να εδραιώσει την ασφάλεια στα εξωτερικά της σύνορα, ίδρυσε, το 2004, μία ειδική προς τούτο υπηρεσία, τον οργανισμό Frontex, ο ρόλος του οποίου αμφισβητείται ευρέως. Μάλιστα, προσφάτως, το 2016, ο Frontex επανιδρύθηκε με νέο νομοθετικό πλαίσιο (Κανονισμός ΕΕ 2016/1624) ως «Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή» με ενισχυμένες αρμοδιότητες και καθήκοντα.
Το νέο αυτό νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει την ίδρυση ενός μόνιμου σώματος 1500 συνοριοφυλάκων που τίθενται στη διάθεση του Frontex από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μόνιμη αυτή δύναμη ονομάζεται «Εφεδρεία Ταχείας Αντίδρασης» και υφίσταται ως μόνιμο σώμα ακριβώς για να αναπτύσσεται άμεσα σε οποιοδήποτε σημείο των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρξει επείγουσα ανάγκη. Σε συνδυασμό με την Εφεδρεία Ταχείας Αντίδρασης, ο Frontex είναι υποχρεωμένος να εκπονεί μελέτες τρωτότητας και εκτίμησης απειλών από αθρόες μετακινήσεις μεταναστευτικών ροών, που ενδέχεται να πλήξουν την ασφάλεια των κρατών μελών, και να καταρτίζει εκ των προτέρων επιχειρησιακά σχέδια, τα οποία να τίθεται σε ισχύ ευθύς αμέσως ανακύψει μια έκτακτη ανάγκη, όπως αυτή που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τις τελευταίες μέρες.
Δυστυχώς, αυτές οι ρυθμίσεις, που υποτίθεται ότι αποτελούν μέρος του Ευρωπαϊκού Δικαίου, αποδείχθηκαν για μια ακόμη φορά γράμμα κενό περιεχομένου. Από το 2015, που η Ελλάδα αντιμετώπισε και πάλι μόνη της την μετακίνηση πλέον του 1.3000.000 μεταναστών προς τον Ευρωπαϊκό χώρο, καμία μελέτη τρωτότητας, καμία πρόληψη και κανένα απολύτως επιχειρησιακό σχέδιο αποτροπής δεν καταρτίσθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και η Ελλάδα συνεχίζει να αγωνίζεται να προστατέψει τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης… με την εκκωφαντική απουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γεγονός που σηματοδοτεί απρόβλεπτες μελλοντικές συνέπειες και εξελίξεις.
* Ο κ. Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και ε.α. Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας. Υπηρέτησε στην έδρα της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας-Europol, στη Χάγη, ως υπεύθυνος εξωτερικών και δημοσίων σχέσεων και διετέλεσε προϊστάμενος των Εθνικών Γραφείων Interpol και Europol. Έχει διδάξει στις Αστυνομικές Ακαδημίες της Ελληνικής και Κυπριακής Αστυνομίας, καθώς και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.