Οι αυξημένοι λογαριασμοί στην ενέργεια και οι απλησίαστες τιμές σε τρόφιμα και ποτά, έχουν δημιουργήσει έναν επικίνδυνα εύφλεκτο συνδυασμό που όλοι φοβούνται ότι σύντομα θα εκραγεί.
Οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, έχουν εκτοξεύσει το κόστος των τροφίμων στην ΕΕ κατά 11,57% τον Ιούλιο του 2022 σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat.
Το ανησυχητικό ωστόσο είναι, οτι παρότι παρατηρείται μια εξομάλυνση στις τιμές του πετρελαίου οι τιμές των τροφίμων παραμένουν στα ύψη στα ράφια των καταστημάτων, χωρίς ενδείξεις υποχώρησης.
Ο υψηλός πληθωρισμός και η έλλειψη τροφής - υπολογίζεται οτι εκατ. τόνοι σιτηρών έχουν καταστραφεί ή είναι παγιδευμένα στην Ουκρανία και τη Ρωσία - επηρεάζει πλέον την καθημερινότητα πολλών νοικοκυριών και τις τσέπες όλων.
Σύμφωνα με το Bloomberg, στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Τράπεζα της Αγγλίας αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα ξεπεράσει το 13% φέτος, με το ένα τρίτο των βρετανικών νοικοκυριών να ξοδεύει ήδη περισσότερο από το 10% των εισοδημάτων του στην ενέργεια και τα τόφιμα, γεγονός που αυξάνει τους φόβους για επισιτιστική φτώχεια σε μια εύρωστη οικονομία της Ευρώπης.
Αυξήσεις ρεκόρ στα τρόφιμα
Οι τιμές των τροφίμων σημείωσαν ρεκόρ μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το Φεβρουάριο, προκαλώντας ελλείψεις σε βασικά τρόφιμα όπως το σιτάρι και τα φυτικά έλαια.
Και ενώ το κόστος τους στη χονδρική έχει αρχίσει να υποχωρεί για τέταρτο συνεχόμενο μήνα τον Ιούλιο, οι καταναλωτές δεν βλέπουν μειώσεις στα ράφια των καταστημάτων.
Κι αυτό γιατί από την παραγωγή έως τη συσκευασία τροφίμων στην Ευρώπη, η βιομηχανία αντιμετωπίζει ακόμη υψηλές τιμές ενέργειας, με το φυσικό αέριο, τον άνθρακα και την ηλεκτρική ενέργεια να εμπορεύονται σε πολλαπλάσια επίπεδα απ ότι πέρυσι.
«Η αύξηση των πρώτων υλών παγκοσμίως επηρεάζει ακόμη και τις πιο απλές καθημερινές μας συνήθειες όπως την κατανάλωση ενός καφέ σε μια γωνιά της Ευρώπης.
Και τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμη καθώς, οι ακριβές τιμές της ενέργειας το χειμώνα θα αλλάξουν το παιχνίδι και θα εκτοξεύσουν το κόστος των προϊόντων παγκοσμίως» δήλωσε ο Kona Haque, επικεφαλής της έρευνας για τον έμπορο εμπορευμάτων ED&F Man.
Η Suedzucker AG, ο μεγαλύτερος παραγωγός ζάχαρης στην Ευρώπη, δήλωσε στις αρχές του 2022 ότι η «σημαντική αύξηση» του κόστους πρώτων υλών, ενέργειας και συσκευασίας αντιστάθμισε τα αυξημένα έσοδα το πρώτο τρίμηνο.
Η Allied Bakeries, κατασκευαστής του ψωμιού Kingsmill και Allinson, δήλωσε τον Ιούνιο ότι το υψηλότερο κόστος εισροών συνέχισε να επηρεάζει αρνητικά τα περιθώρια κέρδους, παρά το γεγονός ότι οι πωλήσεις είχαν αυξηθεί το τρίτο τρίμηνο του 2022.
Οι εταιρείες που μετατρέπουν τη σόγια, το φοινικέλαιο και το ηλιέλαιο σε μαγειρικά έλαια, κλείνουν παραγωγικές μονάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη και μεταφέρουν την παραγωγή σε άλλες περιοχές με χαμηλότερες τιμές ενέργειας.
Αυτό οδήγησε σε μείωση της παραγωγής κατά 3,2% τον Ιούνιο στο χαμηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από το 2019, σύμφωνα με στοιχεία του βιομηχανικού ομίλου Fediol.
Κυβερνητικά μέτρα και αδιέξοδο
Οι προοπτικές είναι τόσο δυσοίωνες, που οι κυβέρνησης στην ΕΕ αναγκάστηκαν να λάβουν έκτακτα μέτρα ώστε να μειωθεί ο αντίκτυπος των μεγάλων αυξήσεων σε ενέργεια και τρόφιμα, στο τραπέζι των καταναλωτών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα ένα πακέτο βοήθειας 110 εκατομμυρίων ευρώ, για τη στήριξη εταιρειών στον αγροτικό τομέα, που έχουν πληγεί από την αύξηση της ενέργειας, των λιπασμάτων και άλλων πρώτες ύλες λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Η Επίτροπος Αντιμονοπωλιακών Υποθέσεων της ΕΕ Μάργκρετ Βερστάγκερ δήλωσε ότι «θα συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσουμε ότι τα εθνικά μέτρα στήριξης μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή έγκαιρα, συντονισμένα και αποτελεσματικά».
Τα ενεργοβόρα εργοστάσια τροφίμων σε όλη την Ευρώπη όμως, θα μπορούσαν να αναγκαστούν να κλείσουν τους επόμενους μήνες εάν η Ρωσία μειώσει περαιτέρο ή και κλείσει τις ροές φυσικού αερίου προς τη Γερμανία.
Η κυβέρνηση Σολτς, έχει ήδη θεσπίσει ένα δεύτερο σχέδιο έκτακτης ανάγκης τριών σταδίων που περιλαμβάνει τη διακοπή λειτουργίας σε όλες τις βιομηχανίες ενώ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ανακοινώσει σχέδιο για μείωση ή και περιορισμό των προμηθειών στα εργοστάσια.
Στην περίπτωση ενός τέτοιου σεναρίου οι τιμές των προϊόντων στην Ευρώπη θα φτάσουν σε απρόσμενα υψηλά επίπεδα που θα κάνει την τροφή είδος πολυτελείας.
Στη Βρετανία, το κόστος των τροφίμων είχε τη μεγαλύτερη αύξηση από το 2009 ενώ σύμφωνα με έκθεση της Allianz, τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά αφιερώνουν το 12% έως το 25% της καταναλωτικής τους δαπάνης σε τρόφιμα και ποτά.
Ο ευρωπαίος πληρώνει 243 ευρώ επιπλέον
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της εταιρείας, αυτό σημαίνει ότι ο πληθωρισμός των τροφίμων κοστίζει στον μέσο Ευρωπαίο καταναλωτή επιπλέον 243 ευρώ για το ίδιο καλάθι προϊόντων διατροφής, σε σχέση με το 2021.
Εκτός από μια γενικότερη αύξηση του κόστους ζωής σε καύσιμα, ηλεκτρικό ρεύμα, ενοίκια, τρόφιμα εκτός σπιτιού κ.λπ., η άνοδος στις τιμές των τροφίμων είναι πιθανό να αναγκάσει τις κυβερνήσεις να στραφούν σε μια πιο μόνιμη ισχυρή επιδοματικής πολιτική, για να ανακουφίσει το κόστος που καλούνται να σηκώσουν τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.