Στις 28.02.2025, στην επέτειο της τραγωδίας των Τεμπών, την ώρα που η Αθήνα ήταν πλημμυρισμένη από κόσμο, βρισκόμουν σε μια μικρή συγκέντρωση σε μια πλατεία. Κάποια έφηβα κορίτσια διάβαζαν τα ονόματα των νεκρών λέγοντας «παρών» και «παρούσα» κι αυτό μπορούσε να σου φέρει δάκρυα στα μάτια. Στη συγκέντρωση αυτή, που διοργάνωσε ένας Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, έβλεπες και μικρά παιδιά.
Κάποια στιγμή την προσοχή μου τράβηξε μια μητέρα, που ήταν μπροστά μου. Κρατούσε στην αγκαλιά της ένα μικρό αγόρι, το σώμα του αγοριού καταλάμβανε σχεδόν το μισό της σώμα. Θα ήταν τριών ή τρεισήμισι χρόνων. Το αγόρι κρατούσε στο χέρι του ένα κινητό, θα ήταν πολύ δύσκολο να μπορεί να μείνει ακίνητο αλλιώς τόση ώρα σε αυτήν την ηλικία. Κάποια στιγμή το παιδί άρχισε να χαμογελάει στη μητέρα του κι εκείνη του ανταπέδωσε ένα βλέμμα αγάπης. Τα ονόματα των νεκρών συνέχιζαν να διαβάζονται από τα κορίτσια που κρατούσαν το πανό.
Η επανάσταση των Τεμπών είναι η επανάσταση των γονιών, σκέφτηκα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι ο άνθρωπος, που ηγείται αυτής, είναι μια μητέρα- δίπλα φυσικά σε πατέρες που εκπληρώνουν κι εκείνοι τον δικό τους ρόλο και δίνουν το δικό τους μήνυμα.
«Ως μανάδες έχουμε χρέος να διαφυλάξουμε ό,τι απέμεινε από τα παιδιά μας, τη μνήμη τους», είπε η Μαρία Καρυστιανού στην ομιλία της στο μεγάλο συλλαλητήριο στο Σύνταγμα. «Ως μανάδες έχουμε χρέος να επιφέρουμε την ασφάλεια για τα παιδιά που είναι στη ζωή και για αυτά που θα έρθουν στη ζωή».
Θεωρώ ότι αυτά τα λόγια είναι τρομερά σημαντικά σε μια εποχή που γονεϊκότητα κατέληξε να σημαίνει να είσαι αποκλειστικά φροντιστής του δικού σου παιδιού. Κι όμως οι άνθρωποι επί χιλιάδες χρόνια ζούσαν σε κοινότητες. Όσοι προλάβαμε τη ζωή στα χωριά, έχουμε μια μικρή αίσθηση του πώς μια γειτόνισσα μπορούσε να φροντίσει παιδιά που δεν ήταν δικά της. Τα παιδιά μπαινόβγαιναν σε διάφορα σπίτια και άκουγαν συμβουλές από πολλούς ενηλίκους. Αν παραφερόταν κανένα στον δρόμο όλο, και κάποιος συγγενής ή γείτονας θα βρισκόταν να το συνετίσει.
Μια υποστηρικτική κοινότητα είναι ό,τι χρειάζεται ένας εξαντλημένος γονιός, που ολομόναχος είναι απολύτως σίγουρο ότι σε κάποιους τομείς θα σταθεί ανεπαρκής εν μέσω τόσων καθηκόντων.
Ποια είναι όμως η κατάσταση σήμερα; Βλέπουμε τους γονείς να εξοντώνονται από κούραση και να δουλεύουν ακατάπαυστα έχοντας στο μυαλό τους πώς θα προσφέρουν στο παιδί τους όσο το δυνατόν περισσότερα υλικά αγαθά, διασκεδάσεις και προσόντα. Τα παιδιά των άλλων δεν μας αφορούν. Τελικά όλοι καίγονται σαν τις λαμπάδες και η κοινωνία παραπαίει μέσα σε σοβαρότατα προβλήματα, όπως είναι αυτό της νεανικής παραβατικότητας.
Τα λόγια της Μαρίας Καρυστιανού, όμως, φέρνουν στο προσκήνιο το καθήκον που έχουμε ως γονείς και ως άνθρωποι απέναντι όχι μόνο στα παιδιά μας, αλλά γενικά απέναντι στις επόμενες γενιές.
Αν κάποιοι άνθρωποι έχουν την τύχη να έχουν κάποια προνόμια στη ζωή τους, μάλλον ξεγελιούνται νομίζοντας ότι ένα καλό ιδιωτικό σχολείο και οι καλές σπουδές αρκούν για να είναι το παιδί τους καλά. Σε μια κοινωνία παρακμής, η παρακμή αγγίζει τους πάντες, έστω και με διαφορετικούς τρόπους. Οι ζωές που δεν έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη συμπόνια και το ενδιαφέρον για τον άλλον άνθρωπο κινδυνεύουν να γίνουν κλειστοφοβικές, εγωιστικές ζωές, υπερβολικά καταναλωτικές ή βασανιστικά ναρκισσιστικές. Είμαστε κοινωνικά όντα και η αληθινή μας πραγμάτωση μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα στα πλαίσια ομάδων, στις οποίες νιώθουμε ασφαλείς.
Αν λοιπόν, σε μια σύγκρουση τρένων χαθούν τα παιδιά άλλων επειδή η εξουσία αδιαφόρησε για αυτές τις ζωές, πρέπει να μας ενδιαφέρει. Ακόμη κι αν εκείνη την ώρα το παιδί μας κοιμόταν ήσυχα στο δωμάτιό του. Αν σε ένα σχολείο, στο οποίο δεν φοιτά το παιδί μας, πέσει ένα ταβάνι πρέπει να μας ενδιαφέρει. Κι ακόμη κι αν έχουμε ιδιωτική ασφάλιση, πρέπει να μας ενδιαφέρει αν στα δημόσια παιδιατρικά νοσοκομεία δεν υπάρχουν αρκετοί γιατροί. Πρέπει να μας ενδιαφέρει αν δεν στέλνονται δάσκαλοι για την παράλληλη στήριξη που χρειάζονται τα παιδιά άλλων γονιών ή αν δεν υπάρχουν δομές για τα εγκαταλελειμμένα μωρά. Πρέπει να μας ενδιαφέρει αν καίγεται ένα δάσος και χάνεται μαζί με αυτό το οξυγόνο των παιδιών ενός νομού στην άλλη άκρη της χώρας.
«Δεν έχω οξυγόνο», έγραφαν τα πλακάτ στις αμέτρητες διαδηλώσεις την ημέρα της φοβερής αυτής επετείου.
Πρέπει να μας ενδιαφέρει αν σε αυτή τη χώρα το πολιτικό σύστημα επί δεκαετίες σκοτώνει το μέλλον των παιδιών της.
Γιατί αυτό χρειάζονται τα παιδιά, να μας ενδιαφέρει.
Δεν χρειάζονται τόσο τα θεματικά πάρκα, τα πάρτι κάθε σαββατοκύριακο, τα μετάλλια και τους επαίνους, τα δεκάδες παιχνίδια, πολυήμερες σχολικές εκδρομές από την πρώτη γυμνασίου, ακριβά κινητά τηλέφωνα και στιλάτα ρούχα.
Εκείνο που πιο πολύ χρειάζονται είναι η δυνατότητα ενός μέλλοντος.