«Η επιστήμη είναι πολύ περισσότερο τρόπος σκέψης παρά πεδίο γνώσης», (Καρλ Σαγκάν)
Στην αναγκαιότητα και αποτελεσματικότητα του εμβολίου δεν αναμετράται μόνο η Επιστήμη με τον Covid 19, αλλά και η Γνώση με τις προκαταλήψεις και τις φοβίες των ανθρώπων.
Στα «μαρμαρένια αλώνια» της ζωής και του θανάτου η Επιστήμη ως γνώση είναι το αναμφισβήτητο όπλο του ανθρώπου απέναντι στη νομοτέλεια – πραγματικότητα του θανάτου. Έτσι συνέβαινε πάντοτε. Ο πρωτόγονος βελτίωσε τους όρους της υλικής του διαβίωσης με τη χρήση των εργαλείων που υπήρξαν τα πρώτα προϊόντα – επιτεύγματα της σκέψης – γνώσης του.
Έκτοτε ο άνθρωπος βαδίζει με πιο σταθερό βηματισμό, αφού σιγά – σιγά κερδίζει τις μάχες με το άγνωστο και αποκτά αυτοπεποίθηση. Κυριαρχεί απόλυτα με τη δύναμη της γνώσης έναντι όλων των άλλων έμβιων όντων και δημιουργεί πολιτισμό. Ένας πολιτισμός που αποτελεί τη δόξα της ανθρώπινης σκέψης. Κι αυτό γιατί πολιτισμός σημαίνει τη συσσωρευμένη γνώση που επιφέρει άλλοτε αργές κι άλλοτε βίαιες ανακατατάξεις στα στερεότυπα του παρελθόντος, καθώς συμβάλλει στο θρυμματισμό πολλών αυτονόητων.
Η δύναμη της Γνώσης
Ωστόσο πολλές φορές η ίδια η Γνώση – ως απόρροια ενός διαφορετικού τρόπου σκέψης – προκαλεί σε πολλούς φόβο, δυσπιστία και προβληματισμό τόσο για την ορθότητα όσο και την αποτελεσματικότητά της. Η εκτύπωση σε τρισδιάστατο (3D) εκτυπωτή μιας τέλειας ανθρώπινης καρδιάς, η αναδημιουργία σε υπερυπολογιστές της ιστορίας του σύμπαντος, το σωματίδιο του Θεού είναι μερικά από τα επιστημονικά επιτεύγματα που αναδεικνύουν το μεγαλείο και τη δύναμη του Homo Sapiens. Ο Harari μιλά πλέον για τον Homo deus, που τείνει να αποκτά μία θεϊκή δύναμη σε έναν ατελή κόσμο…
Αυτήν την φασματική, όμως, παντοδυναμία του ανθρώπου, λόγω της Επιστήμης, γκρέμισε ο κορονοϊός που υπενθύμισε στο ανθρώπινο γένος τα παραδοσιακά αυτονόητα, δηλαδή τη μικρότητα και την περατότητά του. Υπενθύμισε, επίσης, στην ανθρώπινη οίηση πως υπάρχουν και κάποια όρια που η υπέρβασή τους συνιστά Ύβρη με ό,τι αυτό συνεπάγεται σύμφωνα με τον συμπαντικό νόμο: Ύβρις – Άτη – Νέμεσις – Τίσις… συντριβή… κάθαρσις.
Και επειδή σήμερα ο άνθρωπος δεν γνωρίζει τα νερά της Στύγας (του ποταμού του Άδη) για να αποκτήσει την αθανασία με το βούτηγμα σε αυτά, προσπαθεί με την Επιστήμη να μείνει όρθιος απέναντι στην επέλαση του αόρατου εχθρού, του κορονοϊού. Το εμβόλιο φαίνεται να είναι μία πρώτη νίκη στον αγώνα του ανθρώπου και της Επιστήμης ενάντια σε έναν ιό που παρέλυσε την παγκόσμια οικονομία κι έσπειρε το φόβο σε όλον τον κόσμο.
Η Επιστήμη – ως συλλογικό προϊόν – κατόρθωσε σε σύντομο χρόνο (σε σύγκριση με το παρελθόν) να βρεί το αντίδοτο στα θανάσιμα πλήγματα του κορονοϊού. Κι αυτό γιατί σύμφωνα και με τον Γάλλο ψυχολόγο: «Η Τέχνη είναι εγώ. Η επιστήμη είναι εμείς», (Claude Bernard).
Οι αρνητές του εμβολίου
Ωστόσο, αυτό το επίτευγμα της επιστημονικής κοινότητας αμφισβητείται από τους αρνητές του εμβολίου και προκαλεί προβληματισμό τόσο στην πολιτική εξουσία όσο και σε πολλούς κύκλους των επιστημόνων. Οι παραδοσιακοί αρνητές των πάντων, οι θιασώτες του σκεπτικισμού, οι μηδενιστές, οι συνωμοσιολόγοι και οι εργολάβοι της καταστροφής ανθίστανται κι επικρίνουν σφοδρά τόσο τη σκοπιμότητα όσο και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Παντού διαβλέπουν οικονομικά συμφέροντα και υποχθόνια σχέδια για την ποδηγέτηση της ανθρώπινης σκέψης στο όνομα δήθεν της σωματικής του υγείας.
Οι ίδιοι κύκλοι επαναφέρουν στο προσκήνιο την άποψη πως το δίλημμα που τίθεται από τους πολιτικούς και τους σύγχρονους ένοικους της Οργουελικής κοινωνίας είναι ένας ηθικός εκβιασμός «Ασφάλεια ή Ελευθερία». Γι’ αυτούς το «Υπουργείο Αλήθειας» του «1984» εξακολουθεί μέχρι και σήμερα μέσω του φόβου να διαμορφώνει τις ανθρώπινες συνειδήσεις. Πιστεύουν, δηλαδή, πως ο σύγχρονος άνθρωπος στο όνομα της επιβίωσής του παραχωρεί την ελευθερία σκέψης και κατ’ ακολουθίας το αυτεξούσιό του στους ηγέτες του.
Κάποια επιχειρήματά τους έχουν μία λογική βάση. Δεν μπορούμε στο όνομα μιας ιδεολογικής διαφωνίας να απορρίπτουμε συλλήβδην τις θέσεις τους. Το πρόβλημα είναι πως οι αρνητές δεν αντιπροτείνουν τίποτα στον τρόπο αντιμετώπισης του κορονοϊού. Κατηγορούν τους άλλους πως επενδύουν στο φόβο των ανθρώπων για να θησαυρίσουν οι φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά και οι ίδιοι στον φόβο επενδύουν όταν διογκώνουν τις παρενέργειες του εμβολίου.
Το δίλημμα
Το πρόβλημα, λοιπόν, του εμβολίου από καθαρά ιατρικό και επιστημονικό αναδεικνύεται σε πρόβλημα πολιτικό, ιδεολογικό, κοινωνικό, ηθικό… Μία ιχνηλάτηση της ηλικίας, της πολιτικής ταυτότητας, της κοινωνικής καταγωγής και της μόρφωσης των αρνητών των εμβολίων θα βοηθούσε πολύ στην κατανόηση των επιχειρημάτων τους. Η αλήθεια είναι πάντα πολυεδρική και πρέπει να φωτίζονται όλες οι πλευρές της. Ο χρόνος – αδέκαστος κριτής – θα δικαιώσει τους υπέρμαχους ή τους αρνητές του εμβολίου.
Η ζωή μας, όμως, είναι μία και σύντομη. Σε ποιον να την εμπιστευτούμε; Να συμβιβαστούμε με την πραγματικότητα, όπως επιτάσσει ο Μένανδρος «Ζώμεν γαρ ου ως θέλομεν, αλλ’ ως δυνάμεθα» ή να διεκδικήσουμε κάτι καλύτερο σύμφωνα και με τη θέση του Πλούταρχου:
«Μέτρον βίου το καλόν, ου το του χρόνου μήκος»