Οι πρόσφατες συνομιλίες στο Ανόι κατέληξαν σε αδιέξοδο. Και οι δύο πλευρές – εκπροσωπούμενες από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον αρχηγό της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν – αρνήθηκαν να σφίξουν τα χέρια. Αναλυτές και μέσα μαζικής ενημέρωσης χαρακτήρισαν τις συνομιλίες ως αποτυχημένες. Όσοι όμως γνωρίζουν από διπλωματία και συνομιλίες ξέρουν πως η συγκεκριμένη εικόνα αποτελεί μέρος όλης της διαδικασίας διαπραγματεύσεων. Η κατάληξη μιας διαπραγμάτευσης, ιδιαίτερα με την εμφάνιση θυμού εκ μέρους των δυο πλευρών, συχνά είναι ζήτημα ρουτίνας. Ενώ ταυτόχρονα, η αμοιβαία απόρριψη, ενδεχομένως να δώσει τον χρόνο στα δυο μέρη να κατανοήσουν την σοβαρότητα της κατάστασης και τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς.
Όταν οι συζητήσεις βαλτώνουν
Στις μέρες μας είναι πλέον κατανοητό πως η πολεμική ένταση με την Β. Κορέα δεν βρίσκεται στις επιλογές των ΗΠΑ. Αυτό συμβαίνει λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με τη θέση των πυρηνικών όπλων του Κιμ αλλά και επειδή οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν να εμπλακούν σ΄έναν ακόμη πόλεμο, την στιγμή που απομακρύνονται ή τουλάχιστον προσπαθούν να απομακρυνθούν, από Συρία και Αφγανιστάν. Η Βόρεια Κορέα, από την άλλη πλευρά, γνωρίζει ότι ένα πράγμα θα μπορούσε να προκαλέσει ένα προληπτικό πυρηνικό χτύπημα από τις ΗΠΑ, το να αναπτύξει όπλα εναντίον των Η.Π.Α., τα οποία θα μπορούσαν να φτάσουν στις αμερικάνικες ακτογραμμές. Έτσι, η αποτυχημένη, όπως ονομάστηκε, διαπραγμάτευση στο Ανόι, αφήνει ουσιαστικά μια πραγματικότητα στην οποία η πολεμική αντιπαράθεση δεν αποτελεί επιλογή, αλλά δίνει και στις δύο πλευρές (ΗΠΑ- Β.Κορέα) έστω ένα περιθώριο να δείξουν ότι δεν υποχωρούν η μια προς την άλλη.
Την ίδια ώρα, στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν κι άλλοι ισχυροί παίκτες της σκακιέρας, οι οποίοι θα πρέπει να ελέγξουν τις κινήσεις τους. Κίνα και Ρωσία παρακολουθούν με προσοχή τις επαφές Τραμπ και Κιμ, καθώς γνωρίζουν ότι όσο οι ΗΠΑ είναι απασχολημένες με την Β. Κορέα τόσο πιο δύσκολο θα είναι να επικεντρωθούν στα υπόλοιπα γεωπολιτικά παιχνίδια. Όμως, αυτή τη στιγμή, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στο Ανόι, δεν είναι ξεκάθαρο αν Κίνα και Ρωσία μπορούν να ευνοηθούν. Διότι, αν παγιωθεί η παγωμένη σχέση ΗΠΑ Β. Κορέας, οι ΗΠΑ θα έχουν τη δυνατότητα να δώσουν προσοχή και στους άλλους παίκτες της σκακιέρας.
Η λογική λέει ότι η Κίνα και η Ρωσία θα ωθήσουν τη Β. Κορέα σε πιο ανοιχτές κινήσεις για να προσελκύσει την προσοχή της Ουάσινγκτον. Αλλά, η Β. Κορέα γνωρίζει ότι μια ψυχρή απόσταση από τις Ηνωμένες Πολιτείες την εξυπηρετεί πολύ καλά.
Την ίδια στιγμή εξετάζοντας την αμερικανική πλευρά, θα μπορούσαμε να πούμε πως οι ΗΠΑ επιθυμούν να εξέλθουν του πολεμικού κορεσμού που χαρακτήρισε τις κινήσεις τους το προηγούμενο διάστημα. Από την 11η Σεπτεμβρίου κι έπειτα, οι ΗΠΑ έφτασαν στα όρια την στρατιωτική προσπάθεια τους έχοντας ως στόχο να επιβληθούν σε άλλες χώρες. Στο Ιράκ, για παράδειγμα, περίμεναν ότι οι Ιρακινοί θα καλωσορίσουν τους Αμερικανούς. Όμως δε συνέβη κάτι τέτοιο, καθώς όσοι αντιστάθηκαν επέφεραν στην αμερικάνικη κατοχή ουσιαστικά χτυπήματα. Ας μην λησμονούμε πως στη Βαγδάτη αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν μια κλειστή περιοχή για τις ξένες πρεσβείες και τους διπλωμάτες, την γνωστή σε όλους πράσινη ζώνη, όπου οι ντόπιοι δεν είχαν πρόσβαση.
Σήμερα, όπου η μορφή των πολεμικών αντιπαραθέσων έχει αλλάξει, η στρατηγική, η οποία είχε υιοθετηθεί στο Β΄ΠΠ και βασιζόταν στην υπόθεση ότι οι συμβατικές δυνάμεις των ΗΠΑ μπορούν να νικήσουν οποιοδήποτε εχθρό και να ειρηνεύσουν τη χώρα, εγκαταλείπεται. Φαίνεται στην περίπτωση των συνομιλιών στο Ανόι πως οι Η.Π.Α. ακολουθούν μια νέα στρατηγική διπλωματικού διεξόδου χωρίς προσφυγή στην εισαγωγή δύναμης.
Στο μεταξύ, οι υπόλοιποι παίκτες της περιοχής (Κίνα, Ρωσία και Νότια Κορέα) έχοντας την δική τους σταθερή στρατηγική, αναμένουν με προσοχή τις κινήσεις των ΗΠΑ. Η χώρα της οποίας, όμως, η στρατηγική μοιάζει αβέβαιη τη δεδομένη στιγμή και ενδεχομένως να νιώθει εκτεθειμένη είναι η Ιαπωνία.
Η επόμενη κίνηση της Ιαπωνίας
Το κυριότερο ερώτημα που προκύπτει λοιπόν είναι πως θα αντιδράσει η Ιαπωνία. Η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Είναι, επίσης, ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας αλλά και ο τέταρτος μεγαλύτερος εισαγωγέας. Έχει έναν σταθερό και ομοιογενή πληθυσμό, μια σημαντική στρατιωτική δύναμη και μια τεράστια ικανότητα να αυξήσει αυτή τη δύναμη. Παρόλο που η Ιαπωνία έχει επισήμως παραιτηθεί του δικαιώματός της να κηρύξει πόλεμο, διατηρεί σύγχρονο και εκτεταμένο στρατό που απασχολείται με την αυτοάμυνα και τη διατήρηση της ειρήνης.
Οι Η.Π.Α. έχουν αποφασίσει να δεχτούν ότι η Βόρεια Κορέα είναι ένα πυρηνικό κράτος, εφόσον κανένα από τα πυρηνικά της όπλα δεν μπορούν να φτάσουν στην αμερικάνικη ηπειρωτική χώρα. Αυτό, όμως, αποσταθεροποιεί πλήρως την στρατηγική της Ιαπωνίας, η οποία ζει σε μια δύσκολη γειτονιά με Κίνα και Ρωσία δίπλα της και με την ένταση στη Σινική Θάλασσα να υφίσταται από το 1895. Εδώ να τονίσουμε πως Ιαπωνία και ΗΠΑ από πρώην αντίπαλοι στον Β΄ΠΠ κατέληξαν σύμμαχοι εναντίον του κουμμουνισμού κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, σε αντάλλαγμα, μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν την Ιαπωνία ως βάση για να σχεδιάσουν τη δύναμη τους σε ολόκληρη την κορεατική χερσόνησο, να απειλήσουν την Κίνα και να αποκλείσουν τον ρωσικό στόλο, που βρισκόνταν στο Βλαδιβοστόκ, από την πρόσβαση του στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Το πιο σημαντικό είναι ότι η αμερικανική πυρηνική ομπρέλα είχε εγγυηθεί ότι οποιοδήποτε έθνος επιτεθεί στην Ιαπωνία με πυρηνικά όπλα, θα αντιμετώπιζε αντίποινα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην πραγματικότητα, η βούληση των Ηνωμένων Πολιτειών να ξεκινήσουν μαζική πυρηνική επίθεση, εάν η Κίνα ή η Ρωσία έπλητταν την Ιαπωνία, ήταν πάντα αβέβαιη. Αλλά εξυπηρετούσε τον σκοπό της, που ήταν περισσότερο ψυχολογικός παρά στρατιωτικός
Μετά όμως τις συνομιλίες στο Ανόι, ουδείς μπορεί να ισχυριστεί με βεβαιότητα σε ποιο σημείο βρίσκονται οι αμερικανο-ιαπωνικές σχέσεις. Γι΄αυτό και ο πρωθυπουργός της χώρας Σίνζο Άμπε επιδιώκει άμεσα συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο Τrump στα τέλη Απριλίου με στόχο να μιλήσουν για τις τελευταίες εξελίξεις και να ξεκαθαριστεί η κατάσταση στην περιοχή.
Nα θυμίσουμε επίσης πως στην πρόσφατη συνάντηση στη Σιγκαπούρη (τον Νοέμβριο του 2018) ανάμεσα σε Πούτιν και Άμπε, οι δυο ηγέτες συμφώνησαν να προχωρήσουν στη διαπραγματευτική διαδικασία «με βάση την κοινή δήλωση της Σοβιετικής Ένωσης και της Ιαπωνίας του 1956, η οποία προπαντός προβλέπει τη σύναψη Συνθήκης Ειρήνης» γεγονός που ενδεχομένως να αλλάξει τις ισορροπίες στην περιοχή.
Φαίνεται πως η επόμενη διπλωματική μάχη ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία θα κριθεί και για το ποια από τις δυο, θα έχει ως σύμμαχο την Ιαπωνία, μια συμμαχία για την οποία ο Ιάπωνας πρωθυπουργός θα ζητήσει και τα ανάλογα ανταλλάγματα.
Πρώτη δημοσίευση στο Geopolitics and Daily News