Η εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου από τη δεκαετία του ’60 είχε πολλές επιπτώσεις. Οικονομικές, κοινωνικές, ψυχολογικές και βεβαίως και πολιτισμικές. Η ραγδαία αστικοποίηση του πληθυσμού προκάλεσε ριζικές αλλαγές και προβλήματα διαχείρισης και συνετέλεσε σε μια μη βιομηχανική χώρα, αφενός στην συγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας στην Πρωτεύουσα και αφετέρου στην πλήρη κοινωνική απαξίωση του αγροτικού λειτουργήματος. Ναι. Για λειτούργημα πρόκειται, αφού η τροφή μας προέρχεται από τους παραγωγούς, τους δημιουργούς κατά Πλάτωνα.
Η σκληρή χειρωνακτική εργασία και η φτώχεια ώθησαν τους αγρότες διώξουν τα παιδιά τους από τα χωράφια και να μεταναστεύσουν στη συνέχεια και οι ίδιοι στις πόλεις ή στο εξωτερικό. Τα στερεότυπα είναι γνωστά, τα οφέλη των εμβασμάτων επίσης, όπως γνωστή είναι επίσης και η βαθιά ιδεολογική απέχθεια μαρξιστών και φιλελεύθερων προς την αγροτική τάξη και το χωριό.
Τα δεδομένα άλλαξαν τώρα, αλλά η δύναμη της συνήθειας, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η απαξίωση και η συνειδητή απώθηση του χωριού, από το οποίο κατάγονται δύο στους τρεις νεοέλληνες, αποτελούν βασικές κοινωνικές σταθερές. Και ιδού η αντίφαση:
-Ο αγρότης παράγει, σε δύσκολες και σκληρές συνθήκες χωρίς κοινωνική αναγνώριση. Τροφοδοτεί με πρώτη ύλη τις πόλεις, την μεταποίηση, τις εξαγωγές.
-Ο αγρότης-παραγωγός φροντίζει το περιβάλλον, ο ρόλος του έχει πλέον διευρυνθεί, αφού η κλιματική αλλαγή εξαρτάται σημαντικά από την ανθρώπινη δραστηριότητα και ειδικά τη γεωργία.
-Ο αγρότης-παραγωγός-περιβαλλοντιστής είναι το νέο πρότυπο για όσους βλέπουν μπροστά και θέλουν υγιεινή διατροφή, προστασία της αειφορίας και της βιοποικιλότητας.
Πέρα λοιπόν από τη σύνθεση του ΑΕΠ (ο πρωτογενής τομέας συμμετέχει σε αυτό μόνο μόνο με το 3,5% του ΑΕΠ , αλλά διασφαλίζει το 15% της απασχόλησης) πρέπει να αναλυθούν οι παραπάνω και άλλες αντιφάσεις όπως:
-Πιο ανθρώπινο δυναμικό θα διασφαλίσει την ελληνική παραγωγή σε πέντε, δέκα ή είκοσι χρόνια; Η μεγάλη πλειοψηφία των αγροτών σήμερα είναι ηλικιωμένοι και παρά την κρίση δεν υπάρχει στροφή των νέων στην αγροτική παραγωγή.
-Η κοινωνική απαξίωση του αγρότη και του κτηνοτρόφου συνεχίζεται, οι νέες κοπέλες δεν θέλουν να ζήσουν σε χωριό, δεν θέλουν να παντρευτούν αγρότη. Προτιμούν τις πόλεις, τις κωμοπόλεις, με πενιχρό εισόδημα, αλλά όχι το χωριό. Η παραδοσιακή αγροτική εκεμτάλλευση δεν έχει διάδοχο. Οδεύουμε προς δημιουργία ΑΕ για την ενοικίαση και αγορά της γης, με ξένο φτηνό εργατικό δυναμικό, εγκαταλείποντας το μοντέλο της αγροτικής οικογενειακής εκμετάλλευσης. Αυτό θέλουμε;
-Η δημόσια πολιτική (φόροι και εισφορές) διώχνει τους αγρότες από τα κτήματα, το εμπόριο πιέζει τις τιμές, ακόμα και το κύριο εθνικό και προστατευμένο από την κοινοτική νομοθεσία προϊόν, η φέτα, κατήντησε παίγνιο μεταξύ των πολιτικών και συντεχνιών του χώρου, σε βάρος των κτηονοτρόφων.
Η ευκολία και ο απαξιωτικός τρόπος με τον οποίο μιλούν και γράφουν περί τα αγροτικά πολλοί οικονομολόγοι, άσχετοι με την ελληνική επαρχία, είναι ενδεικτική της κυρίαρχης αντίληψης περί επενδύσεων, παραγωγής και εργασίας. Ενδεικτική επίσης της άγνοιας που υπάρχει σχετικά με τις δυνατότητες βιώσιμης αγροτικής ανάπτυξης. Μπορεί αυτή να σταθεί χωρίς ισχυρό κοινωνικό υπόβαθρο, χωρίς ζωντανά χωριά και κωμοπόλεις, χωρίς τοπικές υπηρεσίες, χωρίς αποκέντρωση; Το ΥΠΑΑΤ κρατά γι αυτό όλες τις αρμοδιότητες, αποφάσεις και χειρισμούς, ωσάν η χώρα να βρίσκεται ακόμα στη δεκαετία του ’60. Οι παλαιότεροι ξέρουν ότι τότε παρά τις δύσκολες συνθήκες επικοινωνίας, έβγαινε ο γεωπόνος για συμβουλές στο χωριό, στο χωράφι, στο μαντρί. Σήμερα στην εποχή των νέων τεχνολογιών, όλα έγιναν απρόσωπες υπηρεσίες, έλεγχοι, φάκελλοι, δηλώσεις, πρόστιμα, προθεσμίες, επανέλεγχοι....
Μπορεί να ανατραπεί η απογοητευτική αυτή κατάσταση; Μπορεί ο παραγωγός να είναι στο κέντρο του συστήματος κι όλα να γίνονται με μέτρο τις ανάγκες του για ποιοτική παραγωγή; Μπορεί η Περιφέρεια και ο Δήμος να ασκήσουν σε τοπικό επίπεδο δημιουργικό ρόλο; Υπάρχει η βούληση για μια νέα πολιτική, παραγωγική και ουσιαστική ή θα περνά ο καιρός με ανούσιες δηλώσεις και συσκέψεις; Θέλουμε να δώσουμε ένα δημιουργικό ρόλο (με γη, κίνητρα, συμβουλές) στους νέους και στις νέες ή θα συνεχίσουμε με «ιστορικά δικαιώματα», εξαγγελίες περί καταβολής επιδοτήσεων (ωσάν να επρόκειτο για ...επίτευγμα η καταβολή κοινοτικών ποσών στους παραγωγούς), αδιαφορία για την αγορά και υποτίμηση των τεράστιων δυνατοτήτων της αγροτικής Ελλάδας;
Η ερημοποίηση της ελληνικής υπαίθρου συνεχίζεται, με πολλούς τρόπους και για πολλούς λόγους.