Η ανακοίνωση της απόφασης του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, για απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων που επιχειρούν στη Συρία εφόσον το ISIS «έχει ηττηθεί», προκάλεσε «σεισμό» στο διεθνές σκηνικό, προκαλώντας αντιδράσεις από συμμάχους των ΗΠΑ, που θεωρούν ότι μια τέτοια κίνηση δημιουργεί κινδύνους αναζωπύρωσης της τζιχαντιστικής απειλής, αλλά και στο εσωτερικό των ΗΠΑ, με ουκ ολίγους πολιτικούς (μεταξύ των οποίων Ρεπουμπλικανοί) να προειδοποιούν πως κάτι τέτοιο ενισχύει τη Ρωσία και το Ιράν, συμμάχους του Σύριου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ- αλλά και Αμερικανούς στρατιωτικούς να εκφράζουν προβληματισμούς για τις επιπτώσεις μιας τέτοιας απόφασης. Τις ανησυχίες αυτές εντείνουν και αναφορές περί πιθανού τερματισμού και των αμερικανικών αεροπορικών πληγμάτων κατά του ISIS- κάτι που θα «σφράγιζε» οριστικά την αιφνιδιαστική αντιστροφή της μέχρι τώρα πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή.
Στη Συρία αυτή τη στιγμή βρίσκονται περίπου 2.000 Αμερικανοί στρατιωτικοί, πολλοί εκ των οποίων μέλη των Ειδικών Δυνάμεων, οι οποίοι συνδράμουν στις επιχειρήσεις κατά του ISIS- αλλά παράλληλα λειτουργούν και αποτρεπτικά κατά επιχειρήσεων από πλευράς του Άσαντ και των συμμάχων του εναντίον των Κούρδων μαχητών- συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή, ενώ επίσης αποτελούν και ανασχετικό παράγοντα ως προς πιθανές μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας κατά των Κούρδων στη βόρεια Συρία.
Αντιδράσεις από τους Κούρδους
Μεταξύ των πιο ισχυρών φωνών ως προς τις επιπτώσεις μιας τέτοιας απόφασης είναι αυτές των «Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων» (SDF), στις οποίες πρωτοστατούν Κούρδοι μαχητές και αποτελούν τον βασικότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή. Σε σχετική ανακοίνωση των SDF γίνεται λόγος για ενδεχόμενη δημιουργία ενός «κενού ισχύος», που θα άφηνε τις δυνάμεις τους εγκλωβισμένες μεταξύ εχθρών και θα επέτρεπε στους τζιχαντιστές να «αναπνεύσουν» και να αναδιοργανωθούν, τη στιγμή που χάνουν έδαφος σε όλα τα μέτωπα. Σύμφωνα με τις SDF, η μάχη κατά του ISIS βρίσκεται σε μια αποφασιστική φάση, στην οποία απαιτείται μεγαλύτερη στήριξη από τις ΗΠΑ, όχι απόσυρσή τους. Σημειώνεται επίσης πως, σύμφωνα με στέλεχος του συνασπισμού κατά του ISIS και το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κορυφαία στελέχη των SDF εξετάζουν το ενδεχόμενο απελευθέρωσης 1.100 αιχμαλώτων μαχητών του ISIS και 2.080 συγγενείς μελών του (αν και εκπρόσωπος των SDF διέψευσε πως γίνονται τέτοιες συζητήσεις).
Προβληματισμοί στις ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ διαβεβαίωσαν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πως εξακολουθούν να έχουν σκοπό την «τελική καταστροφή» του ISIS στη Συρία, και ότι θα συνεχίσουν να πιέζουν για την απόσυρση των υποστηριζόμενων από το Ιράν δυνάμεων στη χώρα. Ωστόσο, Αμερικανοί αξιωματούχοι, μιλώντας στο Reuters, ανέφεραν πως η απόφαση Τραμπ ενδεχομένως να σημάνει το τέλος και των αεροπορικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ στη Συρία και στο Ιράκ, που έπαιξαν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο ως προς την αντιμετώπιση και απώθηση των τζιχαντιστών. Αν και δεν φαίνεται να έχει ληφθεί τελική απόφαση ως προς το συγκεκριμένο θέμα, αξιωματούχοι, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας, είπαν στο Reuters πως Αμερικανοί διοικητές επί του πεδίου επιχειρήσεων ανησυχούν πολύ για τις επιπτώσεις μιας ταχείας απόσυρσης και αιφνιδιάστηκαν από την απόφαση αυτή.
Στο μεταξύ, έντονες είναι οι αντιδράσεις και στο αμερικανικό πολιτικό σκηνικό: Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Ρεπουμπλικανού γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκρέιαμ, που κατά κανόνα τάσσεται υπέρ του προέδρου Τραμπ, ο οποίος σχολίασε πως η απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία θα ήταν λάθος, καθώς θα αποτελούσε νίκη για το ISIS, τον Άσαντ και τη Ρωσία. Άλλοι Ρεπουμπλικανοί επίσης επέκριναν την απόφαση, λέγοντας πως δεν είχαν ενημερωθεί εκ των προτέρων, και ότι μια τέτοια κίνηση ενισχύει τη θέση της Ρωσίας και του Ιράν. Ο ίδιος ο Τραμπ πάντως υπεραμύνθηκε της απόφασής του την Πέμπτη, υποστηρίζοντας σε μια σειρά από tweets που εκπληρώνει τις υποσχέσεις της προεκλογικής του εκστρατείας το 2016 για απόσυρση από τη Συρία.
«Θέλουν οι ΗΠΑ να είναι ο αστυνόμος της Μέσης Ανατολής, μη κερδίζοντας τίποτα μα δαπανώντας πολύτιμες ζωές και τρισεκατομμύρια δολάρια προστατεύοντας άλλους, που, κατά κανόνα, δεν εκτιμούν αυτά που κάνουμε; Θέλουμε να είμαστε πάντα σε αυτή τη θέση; Ώρα να πολεμήσουν επιτέλους άλλοι» έγραψε σχετικά.
Η Γαλλία παραμένει- προειδοποιήσεις από Γερμανία και Βρετανία
Από πλευράς της, η Γαλλία, βασικός σύμμαχος των ΗΠΑ στον συνασπισμό εναντίον του ISIS, ανακοίνωσε πως θα διατηρήσει δυνάμεις στη βόρεια Συρία, καθώς οι μαχητές του ISIS δεν έχουν εξουδετερωθεί. «Ούτε το Ισλαμικό Κράτος ούτε οι ρίζες του έχουν σβηστεί από τον χάρτη. Οι τελευταίοι θύλακες αυτής της τρομοκρατικής οργάνωσης πρέπει να ηττηθούν στρατιωτικά μια και καλή» έγραψε στο Twitter η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας, Φλοράνς Παρλί. Σημειώνεται πως η Γαλλία έχει περίπου 1.100 στρατιωτικούς στο Ιράκ και στη Συρία, σε ρόλους επιμελητείας, εκπαίδευσης και υποστήριξης πυροβολικού, ενώ αεροσκάφη της συμμετέχουν σε επιχειρήσεις. Στη Συρία επίσης δρουν καταδρομείς της και στρατιωτικοί σύμβουλοι.
Σε παρεμφερές ύφος κινείται και η γραμμή της Γερμανίας πάνω στο θέμα, με τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών, Χέικο Μάας, να δηλώνει πως η απότομη μεταστροφή των ΗΠΑ στο θέμα προκαλεί έκπληξη και εγκυμονεί προβλήματα για τις επιχειρήσεις κατά του ISIS. «Το Ισλαμικό Κράτος έχει απωθηθεί, αλλά η απειλή δεν έχει τελειώσει ακόμα. Υπάρχει κίνδυνος οι συνέπειες αυτής της απόφασης να βλάψουν τη μάχη κατά του ISIS και να θέσουν σε κίνδυνο τις επιτυχίες που έχουν σημειωθεί ως τώρα» είπε σχετικά, ενώ η υπουργός Άμυνας της χώρας, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε την αμερικανική απόφαση «λόγο προβληματισμού», προσθέτοντας πως δεν διευκολύνονται έτσι οι προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών για επίτευξη μιας καλής λύσης στη Συρία.
Ως προς τη Μ. Βρετανία, φάνηκε να κρατά αποστάσεις: Σε σχετική ανακοίνωση του Φόρεϊν Όφις υπογραμμίζεται πως «μένουν ακόμα πολλά να γίνουν, και δεν πρέπει να χάσουμε την εικόνα της απειλής που αποτελεί (το ISIS)».
Ισραήλ: Κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με το Ιράν
Όσον αφορά στο Ισραήλ, ανέφερε πως ενημερώθηκε από την αμερικανική πλευρά πως οι ΗΠΑ έχουν «άλλους τρόπους να έχουν επιρροή στην περιοχή», τονίζοντας ωστόσο πως θα μελετήσει το χρονοδιάγραμμα της απόσυρσης, το πώς θα γίνει αυτή, και τις επιπτώσεις της.
Παράλληλα, ο πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, υπογράμμισε πως το Ισραήλ θα κλιμακώσει τη μάχη του κατά των υποστηριζόμενων από το Ιράν δυνάμεων στη Συρία μετά την απόσυρση των ΗΠΑ. Σημειώνεται ότι Ισραηλινοί αξιωματούχοι προβληματίζονται πως η κίνηση αυτή θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για μεγαλύτερη κίνηση ιρανικών δυνάμεων και οπλισμού στη Συρία από το Ιράκ.
Επιδοκιμασίες και αμφιβολίες από Πούτιν
Από πλευράς του, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, επιδοκίμασε την απόφαση Τραμπ, εκφράζοντας ωστόσο αμφιβολίες ως προς το αν θα λάβει όντως χώρα απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων. Όπως είπε, οι ΗΠΑ «βρίσκονται στο Αφγανιστάν 17 χρόνια, και πάντα λένε πως αποσύρονται».
Τουρκία: Απειλές προς τους Κούρδους
Όσον αφορά στη θέση της Τουρκίας, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, απείλησε τους Κούρδους μαχητές των YPG (κουρδικές πολιτοφυλακές στη Συρία που, σύμφωνα με την Τουρκία, συνδέονται με το ΡΚΚ) πως «θα θαφτούν στα χαρακώματά τους όταν έρθει η ώρα». Σημειώνεται πως τη Δευτέρα ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε δηλώσει πως στρατιωτική επιχείρηση εναντίον των YPG θα αρχίσει σύντομα, προσθέτοντας πως είχε συζητήσει το σχέδιο με τον Τραμπ και είχε λάβει «θετική αντίδραση».
Ως προς τις δυνάμεις του ISIS που απομένουν στη Συρία, πρόσφατη αμερικανική αναφορά κάνει λόγο για περίπου 14.000 μαχητές που παραμένουν στη χώρα και ακόμα περισσότερους στο γειτονικό Ιράκ.
(με πληροφορίες από Reuters, BBC, New York Times)