Του Γιώργου Σταμάτη, Υπ. Βουλευτή Επικρατείας ΝΔ, Εθελοντή των Special Olympics.
Τα τελευταία χρόνια η αναγκαιότητα για κοινωνική συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία και για άρση των διακρίσεων και των αποκλεισμών που βιώνουν, αναγνωρίζεται αναντίρρητα τόσο σε θεσμικό όσο και σε ουσιαστικό επίπεδο. Πολύ διαφορετική ήταν όμως η κατάσταση μισό αιώνα πριν, ιδίως για τα άτομα με βαριά νοητική αναπηρία, που ακόμη και στις πλέον προηγμένες δυτικές κοινωνίες, είχαν περιορισμένες διεξόδους για αυτονομία και ισότιμη κοινωνική ενσωμάτωση. Τη θρυαλλίδα για τη δημιουργία ευκαιριών κοινωνικής ένταξης των ατόμων με νοητική αναπηρία μέσω του αθλητισμού, αποτέλεσε η ίδρυση του κινήματος των Special Olympics το 1968 από την Eunice Kennedy Shriver, αδελφή του προέδρου των ΗΠΑ John Kennedy, η οποία εμπνεύστηκε από τη μεγαλύτερη αδερφή τους με νοητική αναπηρία, Rose Marie Kennedy.
Έτσι, στις 20 Ιουλίου του 1968 στο Σικάγο του Ιλινόις, περισσότεροι από χίλιοι αθλητές με νοητική αναπηρία από τις ΗΠΑ και τον Καναδά παρέλασαν στο στάδιο, έγιναν ορατοί και απέδειξαν έμπρακτα ότι διαθέτουν ικανότητες και ταλέντα και ότι μπορούν να αποτελούν ισότιμα μέλη μιας κοινωνίας ποικιλομορφίας και αποδοχής. Το όραμα των Special Olympics για πλήρη ορατότητα των ατόμων με νοητική αναπηρία, άρση των παγιωμένων κοινωνικών στερεοτύπων και δημιουργία ευκαιριών για ουσιαστική κοινωνική τους ένταξη μέσω του αθλητισμού, γρήγορα αγκαλιάστηκε από την παγκόσμια κοινότητα, αφού το κίνημα απέκτησε ταχύτατα διεθνή ακτινοβολία.
Στις μέρες μας, οι παγκόσμιοι αγώνες Special Olympics θεωρούνται το κορυφαίο διεθνές αθλητικό γεγονός για τους αθλητές με νοητική αναπηρία και διεξάγονται ανά δύο χρόνια, εναλλασσόμενοι σε θερινούς και χειμερινούς. Το κίνημα έχει επεκταθεί πλέον ενεργά σε πάνω από 190 χώρες παγκοσμίως, κάνοντας δυναμική παρουσία και στη χώρα μας με την ίδρυση των “Special Olympics Hellas”.
Η «Φλόγα της Ελπίδας» (flame of hope) αποτελεί το σύμβολο των Special Olympics και το ισχυρότερο μέσο οικουμενικής διάδοσης του μηνύματος για έμπρακτη ισότητα και ουσιαστική συμπερίληψη των ατόμων με νοητική αναπηρία.
Η αφή της «Φλόγας της Ελπίδας» γίνεται μερικές μέρες πριν την έναρξη των παγκόσμιων αγώνων Special Olympics στην Αθήνα, και σηματοδοτεί τον κοινό μας αγώνα για τον τερματισμό των διακρίσεων σε βάρος των ατόμων με νοητική αναπηρία και την πλήρη αποδοχή και ένταξη τους στην κοινωνία. Αλλά κυρίως αναδεικνύει τον αδιάλειπτο αγώνα των ίδιων των αθλητών να διεκδικούν με αξιοπρέπεια την ορατότητα που τους αξίζει και την άσκηση των δικαιωμάτων τους χωρίς φραγμούς και αποκλεισμούς.
Αποτελεί έναν «φάρο ελπίδας» που συμπυκνώνει την ισότητα, την αλληλεγγύη, την ενότητα στην ποικιλομορφία και την ανάγκη για συμπόρευση όλων μας. Υπερβαίνει τα γεωγραφικά και πολιτισμικά σύνορα, και μας αποκαλύπτει έναν κόσμο που αγωνίζεται για το σεβασμό της διαφορετικότητας και για μια δίκαιη κοινωνία με αξιοπρέπεια και ισότιμη κοινωνική συμμετοχή για τα άτομα με νοητική αναπηρία.
Η «Φλόγα της Ελπίδας» μεταφέρεται από τους λαμπαδηδρόμους σε ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία της Αθήνας και στους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Στη συνέχεια αναχωρεί για τη χώρα διεξαγωγής των αγώνων και περνά από επιλεγμένους σταθμούς, ενώ το ταξίδι της ολοκληρώνεται στην πόλη των αγώνων. Στο διάστημα αυτό διοργανώνονται εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για το κίνημα των Special Olympics και τη διάδοση του οράματος του. Οι παγκόσμιοι αγώνες θα φιλοξενηθούν φέτος στη Γερμανία και συγκεκριμένα στην πρωτεύουσα της Χώρας Βερολίνο, από τις 17 έως τις 25 Ιουνίου.
Οι παγκόσμιοι αγώνες των Special Olympics αποτελούν τη ναυαρχίδα του κινήματος, του οποίου ραχοκοκαλιά είναι παιδιά και ενήλικες με νοητική αναπηρία και κινητήρια δύναμη οι πολυάριθμοι εθελοντές που το πλαισιώνουν και προσφέρουν ανιδιοτελώς το χρόνο, τη γνώση, την αγάπη τους, ενώ ταυτόχρονα γίνονται οι καλύτεροι πρεσβευτές της ορατότητας, των ικανοτήτων και των δικαιωμάτων των αθλητών με νοητική αναπηρία.
Η ενασχόληση των ατόμων με νοητική αναπηρία με τον αθλητισμό, αποκαλύπτει τα κρυμμένα ταλέντα και τα χαρίσματα τους, ενισχύει την αυτονομία τους και καλλιεργεί το ομαδικό πνεύμα, κάνοντας τους αναπόσπαστο μέρος μιας συλλογικής προσπάθειας. Μέσα από τα τοπικά προγράμματα των Special Olympics οι αθλητές αντλούν χαρά και δύναμη, αναπτύσσουν γνωστικές, πρακτικές και κοινωνικές δεξιότητες, υιοθετούν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, αυξάνουν την αυτοπεποίθηση τους, μαθαίνουν να βάζουν τα προσωπικά τους όρια και να τα ξεπερνούν, ενώ ο αθλητισμός συνιστά ένα ισχυρό και αποτελεσματικό μέσο ορατότητας και κοινωνικής ενσωμάτωσης.
Τα special Olympics αποτελούν έναν διεθνώς αναγνωρισμένο θεσμό κοινωνικής ένταξης, ο οποίος μέσω αθλητικών προγραμμάτων, στοχεύει στην ολιστική ενδυνάμωση των ατόμων με νοητική αναπηρία, στην εξάλειψη των εμποδίων και διακρίσεων που βιώνουν και στην καθολική συμπερίληψη τους στην κοινότητα.
Στον αθλητισμό η ενεργή συμπερίληψη επιτυγχάνεται με τη συμμετοχή αθλητών με αναπηρία και αθλητών χωρίς αναπηρία σε κοινές δράσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, για την πραγμάτωση του οράματος των εμπνευστών και όσων πιστεύουμε στην ιδέα των Special Olympics, έχει σχεδιαστεί από τα Special Olympics International και υλοποιείται σε 14 χώρες, μεταξύ των οποίων και στη χώρα μας από την Special Olympics Hellas, το πρόγραμμα «Παίζουμε Μαζί, Μαθαίνουμε Μαζί» (Play Unified, Learn Unified).
Πρόκειται για ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό και βιωματικό πρόγραμμα που δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές με νοητική αναπηρία και μαθητές τυπικής ανάπτυξης να συμμετέχουν από κοινού σε αθλητικές δράσεις.
Οι πανανθρώπινες αξίες που αντικατοπτρίζονται μέσα από το όραμα και την οικουμενική δράση των Special Olympics αποτελούν έμπνευση για εμάς, για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας απαλλαγμένης από στιγματιστικές και στρεβλές αντιλήψεις για τους συμπολίτες μας με νοητική αναπηρία, μιας κοινωνίας ανοιχτής και προοδευτικής, που θα προάγει έμπρακτα την ίση μεταχείριση και τη συμπερίληψη για όλους ως αυτονόητες και αδιαπραγμάτευτες εκφάνσεις της αρχής της ισότητας.
