Δέκα βιβλία για τον Φεβρουάριο, δέκα καλές υπογραφές -μεταξύ αυτών βεβαίως και ελληνικές- και κυρίως δέκα καλές ιστορίες.
«Ασυνήθιστα στοιχεία» του Τομ Χανκς (μετάφραση Αντώνης Καλοκύρης, εκδόσεις Πατάκη)
Μία πυρετική, αστεία σεξουαλική σχέση μεταξύ δύο φίλων. Ένας βετεράνος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που αντιμετωπίζει τα συναισθηματικά και σωματικά τραύματα του. Ένας ηθοποιός βήτα διαλογής που βρίσκεται ξαφνικά στο επίκεντρο της δημοσιότητας και μία χαοτική περιοδεία δημοσιογραφικής προώθησης. Ένας αρθρογράφος στην εφημερίδα μίας μικρής πόλης, με απαρχειωμένες απόψεις για τον σύγχρονο κόσμο. Μία γυναίκα που προσαρμόζεται στη ζωή μετά το διαζύγιο, σε μια καινούργια γειτονιά. Τέσσερις φίλοι που πάνε μέχρι τη Σελήνη και επιστρέφουν, με έναν πύραυλο κατασκευασμένο στην πίσω αυλή ενός σπιτιού. Ένας έφηβος σέρφερ που ανακαλύπτει τυχαία την κρυφή ζωή του πατέρα του.
Ο Τομ Χανκς -κείμενα του Αμερικανού ηθοποιού (επίσης, σεναριογράφου, σκηνοθέτη και παραγωγού) έχουν δημοσιευθεί στους New York Times, στο Vanity Fair, στο The New Yorker- αναλύει με τρυφερότητα, χιούμορ και οξυδέρκεια την ανθρώπινη κατάσταση και τα πάσης φύσεως «ελαττώματά» της. Οι ιστορίες του έχουν έναν συνδετικό κρίκο: σε όλα μία γραφομηχανή διαδραματίζει κάποιον ρόλο, κεντρικό ή περιθωριακό.
Όπως γράφουν οι Sunday Times «ολόκληρη η αμερικανική ζωή είναι εδώ! Απίστευτο».
«Η άλλη Γκρέις» της Μάργκαρετ Άτγουντ (μετάφραση Αύγουστος Κορτώ, εκδόσεις Ψυχογιός)
Την εποχή που την επισκέφθηκα, υπήρχαν μόνο σαράντα γυναίκες κρατούμενες στις φυλακές. Αυτό λέει πολλά για την ανωτερότητα της ηθικής σκευής του ασθενούς φύλου. Ο βασικός σκοπός της επίσκεψής μου στο σωφρονιστικό τους κατάστημα ήταν προκειμένου να συναντήσω τη διάσημη φόνισσα Γκρέις Μαρκς, για την οποία είχα ακούσει πολλά, όχι μόνον από τις εφημερίδες, αλλά κι απ’ τον κύριο που την υπερασπίστηκε στη δίκη, και του οποίου οι επιδέξιες εκκλήσεις την έσωσαν απ’ την αγχόνη, όπου κατέληξε η εγκληματική πορεία του άθλιου συνεργού της. Σουζάνα Μούντι, Η ζωή στα ξέφωτα, 1853.
Το βιβλίο της Άτγουντ -από τα πιο σημαντικά μυθιστορήματα της- κυκλοφορεί πρώτη φορά στα ελληνικά (ημερομηνία έκδοσης 7 Φεβρουαρίου 2019).
Μετά την Ιστορία της Θεραπαινίδας, ακόμη ένα εμβληματικό έργο της Μάργκαρετ Άτγουντ. Η άλλη Γκρέις, γραμμένη αρχικά το 1996 και έχοντας ήδη γυριστεί, με μεγάλη επιτυχία, τηλεοπτική σειρά για το Netflix, βασίστηκε σε αληθινή ιστορία και σκιαγραφεί γλαφυρά την εποχή του εποικισμού της νέας γης, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, δίνοντας ταυτόχρονα τροφή για σκέψη ως προς τους τρόπους της πατριαρχικής κοινωνίας σε κάθε χώρα και κοινωνική τάξη.
1843. Μια νεαρή υπηρέτρια, η Γκρέις Μαρκς, καταδικάζεται για συνέργεια στη φρικιαστική δολοφονία του αφεντικού της και της οικονόμου και ερωμένης του. Κάποιοι πιστεύουν ότι είναι αθώα, άλλοι ότι είναι όντως φόνισσα ή παράφρων. Η Γκρέις, που εκτίει ισόβια, υποστηρίζει ότι δε θυμάται τίποτε από τους φόνους. Ένας φιλόδοξος γιατρός που ειδικεύεται στις ψυχικές νόσους επιστρατεύεται από μια ομάδα προοδευτικών ανθρώπων οι οποίοι θέλουν να δοθεί χάρη στην Γκρέις. Ακούει την ιστορία της φέρνοντάς την όλο και πιο κοντά στη μέρα που δεν μπορεί να θυμηθεί. Τι θα ανακαλύψει στην προσπάθειά του να ξεκλειδώσει τη μνήμη της;
«Η γυναίκα και το νευρόσπαστο» του Πιερ Λουίς (μετάφραση Κλαιρ Νεβέ, Εύη Σιούγγαρη, εκδόσεις Μεταίχμιο)
Ένα αριστουργηματικό αφήγημα για την ολέθρια δύναμη του έρωτα.
Σεβίλλη, 1896, στη διάρκεια του καρναβαλιού ο Γάλλος Αντρέ Στεβενόλ, αναζητώντας µια ερωτική περιπέτεια, συναντά την Κοντσίτα Περέθ.
Η γνωριµία τους θα σηµάνει την καταβύθισή του σε µια βασανιστική ερωτική περιπέτεια στην οποία ο Αντρέ θα έχει τον ρόλο της µαριονέτας, του νευρόσπαστου, στα χέρια της µοιραίας αυτής γυναίκας…
Η κλασική αυτή ερωτική νουβέλα µεταφέρθηκε πολλές φορές στον κινηµατογράφο µε πρωταγωνίστριες µεταξύ άλλων τη Μαρλέν Ντίτριχ και την Μπριζίτ Μπαρντό, ενώ ενέπνευσε στον Λουίς Μπουνιουέλ την ταινία µε τίτλο Σκοτεινό αντικείµενο του πόθου.
«Στη Γυναίκα και το νευρόσπαστο, ο Πιερ Λουίς επιβεβαιώνει τη δύναµη του µύθου της femme fatale […]. Η ηρωίδα του, η Κοντσίτα Περέθ, είναι µια ανδαλουσιανή τσιγγάνα, από εκείνες µε τον ακατανόητο χαρακτήρα που εµφανίζονται και ξαναχάνονται στους δρόµους του Κάντιθ ή της Σεβίλλης, αδελφή ψυχή της Μανόν Λεσκό και της Κάρµεν. Αλλά η Κόντσα δεν είναι η µόνη καταστροφική ηρωίδα που γεννιέται από την πένα του. Συγγραφέας αινιγµατικός, εν πολλοίς παρεξηγηµένος, έπαιξε µε τις αποχρώσεις του ερωτισµού, διέσχισε αγέρωχα την επικράτεια του λιµπερτινισµού, αποτύπωσε µε όλους τους τρόπους τη σαγήνη που του ασκούσε η θηλύτητα. Αυτοαποκαλούµενος “Αθηναίος”, διακήρυττε ότι ‘τίποτε δεν είναι πιο ιερό από τον σωµατικό έρωτα, τίποτε πιο ωραίο από το ανθρώπινο σώµα’». Από τον πρόλογο της Κατερίνας Σχινά.
«Καρό παιδιά, ριγέ πατεράδες. Ιστορίες από δύο γενιές» του Βασίλη Κατσικονούρη (εκδόσεις Καστανιώτη)
«Μου φέρνουνε πάντοτε μία λύπη. Οι ιστορίες από το στρατό. Εκείνο το απότομο, καταναγκαστικό γέρασμα στη μέση εκεί της νιότης -που ύστερα, σαν σιμώνει το κανονικό το γέρασμα, το ανακαλείς κιόλας. Αλλά έτσι δουλεύει, φαίνεται, το ξεχαρβαλωμένο ρολόι της νοσταλγίας. Μέχρι πριν λίγα χρόνια μάλιστα μου τύχαινε να συναντάω ανθρώπους που νοσταλγούσανε ακόμα και τη γερμανική Κατοχή. Μπορεί να υπήρχε πείνα, να πέφτανε μπόμπες, να γίνονταν εκτελέσεις, αλλά ό,τι και να συνέβαινε, αυτοί ήτανε νέοι και μόνο αυτό μετρούσε. Το ίδιο και με τις ιστορίες απ′ τον στρατό...»
Οι πρώτες γραμμές από την πρώτη πρώτη σελίδα του βιβλίου (βλέπε Ο Καρπόζηλος). Το ανοίγεις και δεν θες να τ′ αφήσεις.
Τι απ’ όλα αυτά έγινε στ’ αλήθεια και τι ήταν της φαντασίας, δύσκολο πια να το πει κανείς. Λιώσανε μεταξύ τους και φτιάξανε ένα αλλόκοτα ενδιαφέρον αμάλγαμα. Στις εσοχές του το χαϊδεύεις, στις προεξοχές αγκυλώνεσαι. Όπως με τα ανθρώπινα σώματα… Και τις μνήμες.
Ένας τρομαχτικός στην όψη φαντάρος, ο «Καρπόζηλος»· όλοι τον φοβούνται, όμως είναι απλώς λυπημένος. Το σπίτι που καίγεται κι η γυναίκα που προσπαθεί να σώσει το πρώτο τεύχος της Πάττυ. Ο παππούς που ανεβαίνει το βουνό για να φωτογραφίσει την πηγή. Ένας πιτσιρικάς ερωτευμένος με την «Ντιλάιλα». Στο πλοίο από Μυτιλήνη για Πειραιά εμφανίζεται ξαφνικά το κορίτσι από το εξώφυλλο των Blind Faith. Ο αυστηρός γυμνασιάρχης και η καθηγήτρια με τα ωραία πόδια. Ο Σίσυφος, που μια μέρα, έκπληκτος, φέρνει την πέτρα του στην κορυφή. Η μέρα που πέθανε ο Έλβις, εκδρομές που δεν έγιναν ακόμα, παιδιά με καρό πουκάμισα –οι πρώτοι ροκάδες– και οι πατεράδες τους με ριγέ πιτζάμες, ιστορίες-παραπόταμοι από ένα μεγάλο, υπόγειο ποτάμι που ακούγεται να κυλάει μακρινό σαν ξεχασμένη αγάπη.
Ο Βασίλης Κατσικονούρης είναι κυρίως γνωστός από τα πολυβραβευμένα θεατρικά του έργα, ωστόσο, έχει γράψει δύο μυθιστορήματα: Μπαμπούσκα (Κέδρος, 2012) και Ντίντλο, το σωματίδιο του χρόνου (Γαβριηλίδης, 2014), μία συλλογή διηγημάτων: Η ρωγμή των 7:45 μ.μ. (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2016) και το σενάριο για τη μεταφορά του έργου του Το γάλα στον κινηματογράφο (2011).
«Πάρκο» του Γιώργου - Ίκαρου Μπαμπασάκη (εκδόσεις βιβλιοπωλείον της Εστίας)
Ένα μυθιστόρημα όπου η μνήμη και η φαντασία σμίγουν. Αρχείο και τεκμηρίωση σε ένα μοντάζ ονείρων. Η Αθήνα που πάλλεται από το αφηνιασμένο ροκ αλλά και την έκρηξη της κουλτούρας στην αυγή της Μεταπολίτευσης. Βιβλία, δίσκοι, ταινίες και περιοδικά που καθόρισαν έναν τρόπο ζωής που αρνιόταν ακόμα και την άρνηση. Αιρετικοί των αιρέσεων, ατίθασοι ποιητές, ρομαντικοί τυχοδιώκτες, αμετανόητοι εραστές, μοιραίες κοπέλες και ατίθασα νιάτα σ᾽ έναν τρελό χορό έντασης και πάθους με καταλύτη το χιούμορ.
Το Πάρκο ολοκληρώνει την Τριλογία του Χάους, μετά τον Διασυρμό και το Αγάπη/Love.
«Θυμήσου τραγούδια που έγιναν μανιφέστα, εθνικοί ύμνοι, τρόπος ζωής, σύνθημα και παρασύνθημα, θυμήσου: Gimme Shelter, Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη, While my Guitar gently weeps, Αγάπη που ’γινες δίκοπο μαχαίρι, Δημοσθένους Λέξις, Let it Bleed, Famous Blue Raincoat. Θυμήσου βιβλία, σελίδες, ποιήματα, διηγήματα, φράσεις, γραπτό λόγο, θυμήσου: Το Πάλι, όλος ο τόμος, το Ιδεοδρόμιο, η Χαμένη Άνοιξη, το Μεγάλο Παζάρι του Daniel Cohn-Bendit, η Κοινωνία του Θεάματος του Guy Debord, το θρυλικό Εn αγκαλιά de Κρισγιαούρτι y otros ταχυδράματα y otros historias περίεργες του Κουτρουμπούση, το Άννα, να ένα άλλο της Μήτσορα, ο Ξένος, το Naked Lunch, το On the Road, και το Gravity’s Rainbow.»
«Ο χλομός βασιλιάς» του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας (μετάφραση Γιώργος Κυριαζής, εκδόσεις Κέδρος)
«Αν ξέρεις τις απόψεις ενός ανθρώπου για τη φορολογία, μπορείς να φανταστείς ολόκληρη τη φιλοσοφία του», γράφει ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας σ’ αυτό, το τελευταίο του μυθιστόρημα.
Ο νεαρός εκπαιδευόμενος στο τοπικό παράρτημα της Φορολογικής Υπηρεσίας, ονόματι Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, παρατηρεί με ενδιαφέρον τους υπαλλήλους της. Του μοιάζουν φυσιολογικοί, με τις αρετές και τις αδυναμίες τους. Όσο όμως περνά ο καιρός, συνειδητοποιεί τους τρόπους με τους οποίους οι υπάλληλοι αυτοί αντιμάχονται την εργασιακή ρουτίνα και ανακαλύπτει μια ευρεία γκάμα από ξεχωριστές προσωπικότητες. Ο νεαρός εκπαιδευόμενος έχει φτάσει ακριβώς στην εποχή που κάποιες δυνάμεις μέσα στην υπηρεσία συνωμοτούν για να εξαλείψουν και τα τελευταία ίχνη ανθρωπιάς κι αξιοπρέπειας που έχουν απομείνει στους εργαζόμενους...
Ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας πλάθει χαρακτήρες με πλούσιο εσωτερικό κόσμο και θέτει σημαντικά ερωτήματα για το πώς το περιβάλλον και το αντικείμενο της εργασίας επηρεάζουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Επιδιώκει παράλληλα να αναδείξει τον ηρωισμό που ενυπάρχει ακόμη και στις πλέον κοινότοπες πτυχές της καθημερινότητας. Ένα σπουδαίο μυθιστόρημα.
«Το καλύτερο μυαλό της γενιάς του…Τη φωνή του την αναγνώριζες ακόμη κι αν την άκουγες για πρώτη φορά. Ήταν -είναι- η φωνή μέσα στο κεφάλι σου». The New York Times.
«Πήτερ Παν ή το θλιμμένο παιδί» της Καθλήν Κέλλυ - Λαινέ (μετάφραση Βάνα Χατζάκη, εκδόσεις Άγρα)
Το βιβλίο της ψυχαναλύτριας Καθλήν Κέλλυ- Λαινέ (στο οποίο μπλέκονται τρεις ιστορίες) εκδόθηκε πρώτη φορά το 2005 -και είχε εξαντληθεί από καιρό. Τώρα οι εκδόσεις Άγρα το ανατυπώνουν.
Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν συναντούν τον Πήτερ Παν αναγνωρίζουν στο πρόσωπό του το μικρό παιδί που υπήρξαν κάποτε και που έχουν την τάση να το ξεχνούν... Γιατί πίσω απ’ αυτό το χαρούμενο, αθώο κι άκαρδο πρόσωπο κρύβεται ένα θλιμμένο παιδί, όπως το αποκαλύπτει με εξαιρετικό τρόπο η Καθλήν Κέλλυ-Λαινέ.
Εξερευνώντας το μύθο αυτού του μικρού αγοριού που αρνείται να μεγαλώσει, η ψυχαναλύτρια-συγγραφέας παραπέμπει στη δική της παιδική ηλικία και τη φυγή από την Ουγγαρία, με τον Εβραίο τυπογράφο πατέρα που πήγε στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και κυνηγήθηκε από το σταλινικό καθεστώς. Παραπέμπει επίσης σε όλες εκείνες τις ιστορίες για θλιμμένα παιδιά που της διηγούνται οι ασθενείς της, και που βλέπουμε σταδιακά να ξεμπλέκει το κουβάρι τους, αλλά παραπέμπει ταυτόχρονα και στον δημιουργό του Πήτερ Παν, τον James Matthew Barrie, η ζωή του οποίου υπήρξε πραγματικό μυθιστόρημα, με τις παράδοξες σχέσεις που είχε με την ίδια του την οικογένεια και τα παιδιά που τον ενέπνευσαν.
Τρεις ιστορίες (το παραμύθι του Πήτερ Παν, η βιογραφία του Τζ. M. Μπάρρι και η αυτοβιογραφική διήγηση της παιδικής ηλικίας της συγγραφέως) μπλέκονται η μια με την άλλη σε μια συγκινητική αφήγηση, η οποία μας βοηθάει να καταλάβουμε καλύτερα το κομμάτι εκείνο της παιδικής ηλικίας που ο καθένας φυλάει μέσα του, όπως βοηθάει και τους γονείς να μάθουν να μιλούν στα παιδιά για την ανάγκη να μεγαλώσουν... και να αγαπήσουν.
«Ένα βιβλίο συγκινητικό, απλό, θλιμμένο και φωτεινό, σαν όμορφη φθινοπωρινή μέρα. Η Κέλλυ-Λαινέ χρησιμοποιεί την ψυχανάλυση όπως πρέπει να τη χρησιμοποιεί κανείς και με τον τρόπο που οι ποιητές του χθες έφτιαχναν στίχους προκειμένου να ανακαλύψουν τα μυστικά της ψυχής και τα μυστήρια της καρδιάς». F. Renaert, Le Nouvel Observateur.
* Η εικόνα του εξωφύλλου όπως και εντός του βιβλίου είναι του Arthur Racham. Από την πρώτη αγγλική έκδοση του βιβλίου Ο Πήτερ Παν στους κήπους του Κένσινγκτον, 1905. (Συλλεκτικό αντίτυπο της συγγραφέως).
«Μια σκιά στην ομίχλη της Άγκαθα Κρίστι (μετάφραση Τατιάνα Γαλάτουλα, εκδόσεις Διόπτρα)
Η Προύντενς Κάουλι και ο Τόμι Μπέρεσφορντ, νέοι, φιλόδοξοι και ριψοκίνδυνοι, αποφασίζουν να παραστήσουν τους τυχοδιώκτες και άθελά τους βρίσκονται μπλεγμένοι σε μια υπόθεση διεθνούς κατασκοπείας.
Πώς θα κατορθώσουν να ανακαλύψουν την πραγματική ταυτότητα του μυστηριώδους κυρίου Μπράουν, αυτού του τρομερού αντιπάλου τους που απειλεί το Ηνωμένο Βασίλειο; Και πώς θα καταφέρουν να βρουν την Τζέιν Φις, που μοιάζει να κρατάει το κλειδί του μυστηρίου;
Ένα μικρό, μόλις 64 σελίδων βιβλίο, μια ιστορία που διαβάζεται με μια ανάσα.
Η Agatha Christie (1890-1976) γνώρισε τεράστια επιτυχία με την έκδοση του πρώτου αστυνομικού μυθιστορήματός της, τη Μυστηριώδη Υπόθεση στο Στάιλς, συστήνοντας στο αναγνωστικό κοινό τον ντετέκτιβ Ηρακλή Πουαρό. Η συγγραφέας, που έχει χαρακτηριστεί εύστοχα ως «βασίλισσα του εγκλήματος», έγραψε ογδόντα μυθιστορήματα και σχεδόν εκατό διηγήματα που μεταφράστηκαν σε περίπου εκατό γλώσσες και έχουν πουλήσει έως σήμερα περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο.
«Lumen» της Μπεν Πάστορ (μετάφραση Χρήστος Καψάλης, εκδόσεις Μίνωας)
Το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε 12 γλώσσες και είναι μπεστ σέλερ στην Ιταλία, η δε Μπεν Πάστορ -συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων- θεωρείται διάδοχος του κορυφαίου Φίλιπ Κερ.
Το Lumen είναι το πρώτο βιβλίο (464 σελίδες) της σειράς με πρωταγωνιστή τον Μάρτιν Μπόρα. Συνολικά η σειρά αποτελείται από δώδεκα βιβλία, τα οποία θα κυκλοφορήσουν τους επόμενους μήνες από τις εκδόσεις Μίνωας.
Κρακοβία, 1939. Την ώρα που ξεσπούν τα πρώτα βίαια επεισόδια του μαζικού εκτοπισμού και της εξόντωσης των Πολωνών Εβραίων, ο Γερμανός λοχαγός Μάρτιν Μπόρα καλείται να διαλευκάνει τη δολοφονία της ηγουμένης Καζιμιέρτζα. Η μοναχή, η οποία περιβάλλεται από μία αχλή αγιοσύνης και πιστεύεται πως είχε προβλέψει και το ξέσπασμα του πολέμου, βρίσκεται νεκρή από σφαίρα στο προαύλιο της μονής.
Απρόσμενος συνεργάτης του Μπόρα σε αυτή την έρευνα είναι ένας Αμερικανός ιερέας πολωνικής καταγωγής, ο πατέρας Τζον Μαλέτσκι. Ο ιερέας είχε φτάσει στην Κρακοβία ως απεσταλμένος της Αγίας Έδρας, προκειμένου να διαπιστώσει την αξιοπιστία των προφητικών δυνάμεων που αποδίδονταν στην ηγουμένη.
Συγκλονισμένος από τη βία και την ακραία ιδεολογία των ναζί, ο Μπόρα, Πρώσος ευγενής στην καταγωγή, δοκιμάζεται σε εφιαλτικό βαθμό.
Η Mπεν Πάστορ (λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Μαρία Βερμπένα Βόλπι) γεννήθηκε στην Ιταλία το 1950. Μετά την αποφοίτησή της με πτυχίο Φιλολογίας από το Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα της Ρώμης, μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Έζησε εκεί τριάντα χρόνια και εργάστηκε σε κολέγια του Οχάιο, του Ιλινόις και του Βερμόντ. Το 2008 βραβεύτηκε το βιβλίο της The Water Thief με το ισπανικό βραβείο Premio Zaragoza ως το καλύτερο ιστορικό μυθιστόρημα. Επίσης, για το σύνολο του έργου της και την απήχηση που έχει η συγγραφέας στο εξωτερικό, το 2018 τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο λογοτεχνίας Flaiano. Σήμερα ζει μεταξύ ΗΠΑ και Ιταλίας και γράφει τα μυθιστορήματα της στα αγγλικά.
«Η μουσική ως βιολογία. Οι ήχοι που μας αρέσουν και γιατί» του Ντέιλ Πέρβις (μετάφραση - επιστημονική επιμέλεια: Σπ. Σφενδουράκης, Παν. Δεληβοριάς, Αζ. Καραμανλίδης, εκδόσεις Κάτοπτρο)
Η καθολικότητα των μουσικών φθόγγων συναρπάζει από πολύ παλιά φιλοσόφους, επιστήμονες, μουσικούς και ακροατές.
Γιατί οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βρίσκουν ορισμένους συνδυασμούς φθόγγων σύμφωνους και άλλους διάφωνους;
Γιατί συνθέτουμε μουσική χρησιμοποιώντας λίγες μόνο κλίμακες από τα δισεκατομμύρια των δυνατών κλιμάκων;
Γιατί διαφορετικά συγκροτημένες κλίμακες γεννούν διαφορετικά συναισθήματα; Γιατί οι κλίμακες περιλαμβάνουν τόσο λίγες νότες;
Στο βιβλίο αυτό -στο εξωτερικό κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Harvard University Press- ο Ντέιλ Πέρβις υποστηρίζει ότι η βιολογία προσφέρει απαντήσεις σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα, για τα οποία η συμβατική θεωρία της μουσικής παραμένει σιωπηλή.
Οι φωνήσεις των ανθρώπων και των ζώων αποτελούνται από τονικούς ήχους —από περιοδικές μεταβολές της πίεσης του αέρα που φθάνει στο αφτί, οι οποίες, όταν συνδυάζονται, μπορούν να ακουστούν ως μελωδίες και αρμονίες.
Η εξέλιξη έχει προικίσει τον άνθρωπο με τονική αίσθηση, εξηγεί ο Πέρβις, λόγω των συμπεριφορικών πλεονεκτημάτων που του προσφέρουν η αναγνώριση των ανθρώπινων φωνών και η εκτίμηση της αξίας τους. Έτσι, οι αντιδράσεις μας στους διάφορους συνδυασμούς φθόγγων μπορούν να γίνουν καλύτερα κατανοητές υπό το πρίσμα της συνεισφοράς τους στη βιολογική μας επιτυχία, τόσο στη διάρκεια της ζωής μας όσο και στο βάθος του εξελικτικού χρόνου.
Ο Πέρβις παρουσιάζει αποδεικτικά στοιχεία ότι τα διαστήματα που καθορίζουν τις δυτικές και άλλες μουσικές κλίμακες έχουν τη μεγαλύτερη ομοιότητα με την ανθρώπινη φωνή, ότι οι μείζονες και οι ελάσσονες κλίμακες ακούγονται αντιστοίχως χαρούμενες ή θλιμμένες επειδή μιμούνται τη ζωηρή και την ήπια ομιλία υπό χαρούμενη και θλιμμένη διάθεση, και ότι τα χαρακτηριστικά της ομιλίας ενός λαού επηρεάζουν τα τονικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής μουσικής του.
Η θεώρηση της μουσικής θεωρίας στο πλαίσιο της σύγχρονης βιολογίας προσφέρει μια νέα προσέγγιση στις μακραίωνες αντιπαραθέσεις σχετικά με την οργάνωση και την επίδραση της μουσικής.
Ο Ντέιλ Πέρβις είναι ομότιμος καθηγητής Έρευνας στη Νευροβιολογία -κατέχει την έδρα George Barth Geller- και εν ενεργεία καθηγητής έρευνας στο Ινστιτούτο Duke για τις Επιστήμες του Εγκεφάλου. Κατέχει ειδικές θέσεις στο Τμήμα Ψυχολογίας και Επιστημών του Εγκεφάλου και στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Duke.