Το εθνικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Ιαπωνίας, το οποίο διαθέτει τα περισσότερα νοσοκομειακά κρεβάτια κατά κεφαλήν στον ανεπτυγμένο κόσμο, έχει επαινεθεί στο παρελθόν για την υψηλή ποιότητα των υπηρεσιών του. Η κυβέρνηση έχει πιστώσει ακόμη και τα υψηλά ποσοστά μακροζωίας της χώρας - τα υψηλότερα μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ - στο πρώτης τάξεως αλλά προσιτό οικονομικά σύστημα υγείας.
Αλλά ο κορονοϊός έχει φτάσει το ιατρικό σύστημα στα όριά του, καθώς η Ιαπωνία αντιμετωπίζει το χειρότερο κύμα της από τότε που ξεκίνησε η πανδημία. Τα κρούσματα έχουν υπερδιπλασιαστεί τους τελευταίους δύο μήνες, ξεπερνώντας τα 406.000.
Και ενώ η περίοδος αιχμής του τρέχοντος κύματος έχει περάσει, με τα κρούσματα να έχουν πέσει πλέον σε κάτω από 3.000 ημερησίως από 7.000 τον Ιανουάριο, το ιατρικό σύστημα εξακολουθεί να είναι υπό πίεση.
Μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου, περισσότεροι από 8.700 άνθρωποι σε 10 περιφέρειες, οι οποίοι ήταν θετικοί στην Covid-19, περίμεναν ένα νοσοκομειακό κρεβάτι ή διαθέσιμο χώρο σε κάποιο κέντρο απομόνωσης. Την προηγούμενη εβδομάδα, περίμεναν περισσότερα από 18.000 άτομα σε 11 νομούς, σύμφωνα με τα τοπικά υπουργεία υγείας των νομών.
Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν στο σπίτι από την Covid-19, παλεύουν μόνοι τους να επιβιώσουν μέσα σε διαρκώς επιδεινούμενες συνθήκες και διαδίδουν τον ιό στα άλλα μέλη της οικογένειας.
Παρά την ταχεία αύξηση των κρουσμάτων στην Ιαπωνία τους τελευταίους μήνες, ο αριθμός των μολύνσεων και οι θάνατοι εξακολουθούν να είναι καλύτεροι σε σύγκριση με εκείνους των ΗΠΑ, όπου οι νέες μολύνσεις υπερβαίνουν κατά μέσο όρο τις 100.000 καθημερινά.
Αλλά οι ειδικοί λένε ότι οι προσδοκίες για την υγειονομική περίθαλψη είναι διαφορετικές στην Ιαπωνία.
Από τη δεκαετία του 1960, το καθολικό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης της Ιαπωνίας παρέχει κάλυψη σε όλους τους Ιάπωνες πολίτες - ανεξάρτητα από το εισόδημα ή τις προϋπάρχουσες παθήσεις. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η εύκολη πρόσβαση στην περίθαλψη έχει οδηγήσει πολλούς ασθενείς να αναζητούν περισσότερη φροντίδα από ό, τι είναι απαραίτητη, θεωρώντας το σύστημα δεδομένο.
«Θεωρούμε (την υγειονομική περίθαλψη) κάτι σαν νερό βρύσης, αλλά τώρα δεκάδες χιλιάδες άτομα με Covid-19 πρέπει να μείνουν στο σπίτι και δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, δεν μπορούν να νοσηλευτούν και δεν μπορούν ακόμη και να τους δει γιατρός», λέει ο Δρ. Κεντάρο Ιουάτα, καθηγητής και γιατρός στο Πανεπιστήμιο Κόμπε. «Αυτή είναι μια πολύ σκληρή πραγματικότητα, η οποία είναι πολύ δύσκολο να γίνει αποδεκτή για πολλούς Ιάπωνες», προσθέτει.
Δεν είναι ασυνήθιστο για τους ασθενείς με Covid-19 σε άλλες χώρες να περιμένουν για κρεβάτι στο νοσοκομείο. Αλλά στα προηγούμενα κύματα της πανδημίας στην Ιαπωνία, οι περισσότεροι άνθρωποι που ήταν θετικοί στον κορονοϊό νοσηλεύονταν αυτόματα,
«Ετσι αντιμετωπίστηκε η Covid-19 στην πρώτη και τη δεύτερη φάση, οπότε υπάρχει η προσδοκία ότι οποιοσδήποτε με Covid-19 θα νοσηλευτεί, ακόμα κι αν είχε μόνο ήπια συμπτώματα» εξηγεί η Ναοϊκι Ικεγκάμι, ομότιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κέιο.
Το σύστημα έκτοτε έχει προσαρμοστεί έτσι ώστε να μην νοσηλεύονται όλοι. Ωστόσο, τα ποσοστά νοσηλείας για την Covid-19 είναι ακόμη υψηλότερα στην Ιαπωνία από ό, τι σε άλλες χώρες.
Τα λάθη και τα κενά
Το 2019, υπήρχαν διαθέσιμες 13 κλίνες ανά 1.000 άτομα στην Ιαπωνία, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σε σύγκριση με τα λιγότερα από 3 κρεβάτια ανά 1.000 άτομα στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 4,7.
Αλλά ο Ιουάτα, από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Κόμπε, λέει ότι αυτά τα στοιχεία είναι παραπλανητικά. Ενώ η Ιαπωνία διαθέτει περισσότερα από ένα εκατομμύριο νοσοκομειακά κρεβάτια, για έναν πληθυσμό περίπου 126 εκατομμυρίων, η πλειονότητα είναι για άτομα με ήπια ασθένεια - όχι για σοβαρές περιπτώσεις. Η χώρα στην πραγματικότητα διαθέτει μόνο περίπου 5 κρεβάτια εντατικής θεραπείας ανά 100.000 άτομα, ενώ η Γερμανία έχει σχεδόν 34, το υψηλότερο ποσοστό στον ΟΟΣΑ, και η Αμερική έχει σχεδόν 26.
Το προσωπικό είναι ένα άλλο βασικό πρόβλημα στο ιατρικό σύστημα της Ιαπωνίας.
Η Ιαπωνία έχει μόνο 1.631 ειδικούς για τις μολυσματικές ασθένειες σε 8.300 νοσοκομεία, σύμφωνα με το ιαπωνικό υπουργείο Υγείας, που σημαίνει ότι η πλειονότητα των νοσοκομείων δεν διαθέτει ειδικούς για τις λοιμώξεις.
Σε αντίθεση με άλλες γειτονικά ασιατικά κράτη όπως η Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, η Νότια Κορέα, η Σιγκαπούρη και η Ταϊβάν, η Ιαπωνία κατόρθωσε να αποφύγει τις επιδημίες κορονοϊών που είχαν σημειωθεί, συμπεριλαμβανομένου του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (SARS) και του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS).
«Πολλές μολυσματικές ασθένειες δεν ήρθαν στην Ιαπωνία, οπότε δεν προετοιμασθήκαμε», παραδέχεται ο Ιουάτα. «Δεν εκπαιδεύσαμε πολλούς ειδικούς, δεν εκπαιδεύσαμε το προσωπικό στους θαλάμους του νοσοκομείου και δεν προετοιμάσαμε το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης για λοιμώξεις και αυτό είναι το αποτέλεσμα», λέει.
Σε όλη την Ιαπωνία, εκατοντάδες δημόσια κέντρα υγειονομικής περίθαλψης λαμβάνουν κλήσεις από ασθενείς και τους οδηγούν σε ιατρική περίθαλψη, παρακολουθούν την υγεία τους, οργανώνουν τεστ και ιχνηλάτιση επαφών.
Τα μέλη του προσωπικού έχουν πολλαπλασιαστεί από την έναρξη της πανδημίας, αλλά εξακολουθεί να μην είναι αρκετό.
Πολλοί υγειονομικοί εργάζονται καθημερινά έως τα μεσάνυχτα, τα σαββατοκύριακα και τις αργίες. Είναι εξαντλημένοι και συγκλονισμένοι - ψυχολογικά - με πολύ άγχος.
Μια έρευνα του Kyodo News τον περασμένο Δεκέμβριο, έδειξε ότι περίπου τα μισά από τα νοσοκομεία που προσφέρουν προηγμένες ιατρικές διαδικασίες αντιμετωπίζουν έλλειψη νοσοκόμων και γιατρών.
Μια μπερδεμένη τακτική
Τον Ιανουάριο, ο πρωθυπουργός Γιοσιχίντε Σούγκα προέβη σε μια σπάνια δημόσια απολογία. «Ως υπεύθυνος, λυπάμαι πολύ», είπε. «Δεν μπορέσαμε να παρέχουμε την απαραίτητη περίθαλψη».
Η κυβέρνησή του κατηγορήθηκε για την αργή και αναποφάσιστη αντίδρασή της στην πανδημία. Ο Σούγκα απέρριψε την ανάγκη για κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης στα τέλη Δεκεμβρίου, με εξαίρεση το Τόκιο. Αλλά ακολούθησαν αρκετοί ακόμη νομοί τον επόμενο μήνα.
Πριν από αυτό, η κυβέρνηση ενθάρρυνε την εγχώρια κατανάλωση με την εκστρατεία «Go To», η οποία χορήγησε στους Ιάπωνες πολίτες ξαφνικές μεγάλες εκπτώσεις για ταξίδια και φαγητό στο σπίτι. Αυτή η εκστρατεία δεν είχε διακοπεί μέχρι τον Δεκέμβριο.
Η αντίδραση της Ιαπωνίας ήταν «πολύ αργή και μπερδεμένη» σύμφωνα με τον Κένζι Σιμπούγια, διευθυντή του Ινστιτούτου Υγείας του Πληθυσμού στο King’s College του Λονδίνου. «Από τη μία πλευρά ενθάρρυναν τα εγχώρια ταξίδια και το φαγητό, από την άλλη απλώς ζητούσαν από τους ανθρώπους να προσέχουν» υπογραμμίζει.
Την περασμένη εβδομάδα, το ιαπωνικό κοινοβούλιο ψήφισε δύο νομοσχέδια που δίνουν στις αρχές την εξουσία να επιβάλλουν πρόστιμα στους παραβάτες των κανόνων, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων που αρνούνται να μειώσουν το ωράριό τους και των μολυσμένων ατόμων που αρνούνται να συνεργαστούν με αξιωματούχους υγείας.
Σύμφωνα με τον νέο νόμο κατά του ιού, η κυβέρνηση μπορεί επίσης να ζητήσει από τα νοσοκομεία να δεχτούν ασθενείς Covid-19 ή να τους κατονομάσουν δημόσια εάν δεν ανταποκριθούν.
Οι περισσότεροι ασθενείς Covid-19 στην Ιαπωνία υποβάλλονται σε θεραπεία από μεγάλα δημόσια νοσοκομεία.
Ωστόσο, η πλειονότητα των νοσοκομείων στην Ιαπωνία είναι ιδιωτικά, αλλά τα περισσότερα από αυτά δεν διαθέτουν προσωπικό και εξοπλισμό για τη θεραπεία ασθενών με Covid-19. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Υγείας του, το 30% των ιδιωτικών νοσοκομείων μπορεί να δεχτεί ασθενείς Covid-19 σε αντίθεση με το 84% των δημόσιων νοσηλευτικών ιδρυμάτων.
Η Ιαπωνία βρίσκεται, επίσης, πίσω από πολλές ανεπτυγμένες χώρες ως προς τη διάθεση των εμβολίων. Αναμένεται να ξεκινήσει τον εμβολιασμό ιατρών αργότερα αυτόν τον μήνα και των ηλικιωμένων την 1η Απριλίου το νωρίτερο.
Η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη ανακοινώσει χρονοδιάγραμμα για τους υπόλοιπους πολίτες της.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ανακοινώθηκε ότι η Ιαπωνία θα χάσει μία στις έξι δόσεις του εμβολίου της Pfizer, από την οποία έχει παραγγείλει 144 εκατομμύρια δόσεις, επειδή οι τυπικές σύριγγες της χώρας μπορούν να εξαγάγουν μόνο 5 δόσεις του εμβολίου από κάθε φιαλίδιο και χρειάζεται άλλες σύριγγες για τη συλλογή της έκτης δόσης.
Αυτό θα συμβεί, βέβαια, εάν η κυβέρνηση καταφέρει να πείσει τους ανθρώπους να κάνουν το εμβόλιο.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του Lancet , η Ιαπωνία έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά εμπιστοσύνης στο εμβόλιο στον κόσμο. Λιγότερο από το 30% των ανθρώπων συμφώνησαν έντονα ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά σε σύγκριση με τουλάχιστον το 50% των Αμερικανών.
(με πληροφορίες από CNN)