Ενώ πολλοί μη ελεγχόμενοι παράγοντες όπως η γενετική μπορούν να επηρεάσουν την υγεία της καρδιάς, περίπου το 80% όλων των περιπτώσεων καρδιαγγειακών παθήσεων μπορούν να προληφθούν μέσω του τρόπου ζωής μας. Βήματα όπως η διακοπή του καπνίσματος, η τακτική κίνηση και η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιακής νόσου.
Και μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο European Heart Journal – Digital Health αυτή την εβδομάδα δείχνει ότι υπάρχει μια άλλη απλή αλλά δυνητικά ισχυρή αλλαγή στον τρόπο ζωής μας που μπορεί να βοηθήσει: Το να πηγαίνουμε για ύπνο μια συγκεκριμένη ώρα.
Τα άτομα που κοιμούνται μεταξύ 10 μ.μ. και 11 μ.μ. έχουν χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρδιαγγειακή νόσο από τα άτομα που κοιμούνται είτε πριν είτε μετά από αυτό το χρονικό διάστημα.
«Το σώμα έχει ένα εσωτερικό ρολόι 24 ωρών, που ονομάζεται κιρκάδιος ρυθμός, που βοηθά στη ρύθμιση της σωματικής και πνευματικής λειτουργίας», δηλώνει ο συγγραφέας της μελέτης Ντέιβιντ Πλανς, επικεφαλής έρευνας στη βρετανική εταιρεία τεχνολογίας υγειονομικής περίθαλψης Huma.
«Αν και δεν μπορούμε να συμπεράνουμε αιτιώδη συνάφεια από τη μελέτη μας», προσθέτει ο ίδιος, «τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι οι πρώιμες ή καθυστερημένες ώρες ύπνου μπορεί να είναι πιο πιθανό να διαταράξουν το ρολόι του σώματος, με δυσμενείς συνέπειες για την καρδιαγγειακή υγεία».
Η δύναμη των κιρκάρδιων ρυθμών
Ο Πλανς και η ομάδα του ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 88.000 συμμετέχοντες στην UK Biobank, μια τεράστια βάση δεδομένων με δεδομένα υγείας και τρόπου ζωής που είναι διαθέσιμα για έρευνα. Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με τις καθημερινές τους συνήθειες υγείας και φορούσαν μια συσκευή που ενεργοποιούνταν όταν κοιμόντουσαν την νύχτα καθώς και όταν ξυπνούσαν το πρωί. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων στη μελέτη ήταν 61 ετών και περίπου το 60% ήταν γυναίκες.
Συνολικά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που κοιμόντουσαν τα μεσάνυχτα ή αργότερα, είχαν 25% υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρδιαγγειακή νόσο από εκείνους που κοιμόντουσαν μεταξύ 10 μ.μ. και 11 μ.μ. Όσοι αποκοιμήθηκαν μεταξύ 11 μ.μ. και 11:59 μ.μ. είχε 12% υψηλότερο κίνδυνο. Και όσοι αποκοιμήθηκαν πριν τις 10 μ.μ. είχαν 24% αυξημένο κίνδυνο.
Εκείνοι που διεξήγαγαν την έρευνα έκαναν ό,τι μπορούσαν για να ελέγξουν άλλους παράγοντες που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ατόμου για καρδιακή νόσο, όπως το κάπνισμα, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Διαπίστωσαν (ωστόσο) ότι η σχέση ώρας ύπνου και υγείας της καρδιάς εξακολουθούσε να ισχύει.
Αν και η νέα μελέτη δεν μπορεί να καθορίσει την αιτία και το αποτέλεσμα, οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα ευρήματά τους μπορεί να έχουν πολλά να κάνουν με τους φυσικούς κιρκάδιους ρυθμούς ενός ατόμου - το εσωτερικό 24ωρο ρολόι ύπνου που είναι στενά συνδεδεμένο με τον κύκλο φωτός και σκότους του ήλιου. Όταν αυτό το εσωτερικό ρολόι διαταράσσεται από το να πηγαίνουμε νωρίς ή αργά για ύπνο, (αυτό) μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την καρδιά, πιστεύουν οι ερευνητές.
Αυτή σίγουρα δεν είναι η πρώτη υπόθεση που αφορά το συγκεκριμένο ζήτημα. Οι κιρκάδιοι ρυθμοί είναι γνωστό ότι επηρεάζουν πολλά σωματικά συστήματα και προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα με μη συγκριμένες ώρες ύπνου —ιδιαίτερα τα εκατομμύρια των Αμερικανών που κάνουν εργασία σε βάρδιες— διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις.
Ναι, η εργασία εκτός ωραρίου μπορεί να κάνει πολύ πιο δύσκολο για τους ανθρώπους να ασκούνται ή να τρώνε θρεπτικά γεύματα. Αλλά (και) η εργασία με βάρδιες πιστεύεται επίσης ότι επηρεάζει τα υποκείμενα βιολογικά συστήματα των ανθρώπων.
«Η μελέτη μας δείχνει ότι η βέλτιστη ώρα για ύπνο είναι σε ένα συγκεκριμένο σημείο του 24ωρου κύκλου του σώματος και οι αποκλίσεις μπορεί να είναι επιζήμιες για την υγεία», είπε ο Πλανς. (Ο ίδιος και οι συν-ερευνητές του αποκάλυψαν ότι η μελέτη τους υποστηρίχθηκε οικονομικά από την Huma, αλλά ότι η εταιρεία δεν έπαιξε κανένα ρόλο στη συλλογή ή την ανάλυση δεδομένων.)
Ενα άλλο επιχείρημα για να δώσουμε προτεραιότητα στον ύπνο μας
Ενώ οι ερευνητές που διεξήγαγαν τη νέα μελέτη προειδοποίησαν ότι χρειάζεται να γίνει περισσότερη δουλειά για να κατανοηθεί η πιθανή σχέση μεταξύ των ωρών ύπνου και της υγείας της καρδιάς, πιστεύουν ότι η έρευνά τους αποκαλύπτει ισχυρές ενδείξεις.
«Εάν τα ευρήματά μας επιβεβαιωθούν σε άλλες μελέτες, ο χρόνος ύπνου και η βασική υγιεινή του ύπνου θα μπορούσαν να είναι ένας χαμηλού κόστους στόχος δημόσιας υγείας για τη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων», ανέφερε ο Πλανς.
Φυσικά, οι άνθρωποι δεν μπορούν απαραίτητα να ελέγξουν τις ώρες ύπνου τους, ειδικά εκείνοι των οποίων η δουλειά τους απαιτεί να εργάζονται μέχρι αργά το βράδυ ή πολύ νωρίς το πρωί.
Αλλά στο βαθμό που είναι δυνατό, οι ειδικοί στον ύπνο λένε ότι θα πρέπει να είμαστε σχετικά συνεπείς σχετικά με το πότε κοιμόμαστε και πότε ξυπνάμε - και να στοχεύουμε σε μια ώρα ύπνου που σημαίνει ότι μπορούμε να κοιμόμαστε τουλάχιστον επτά έως οκτώ ώρες. Επίσης, ας αποφεύγουμε τα μεγάλα γεύματα και την καφεΐνη πριν τον ύπνο κι ας προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε ένα ήσυχο, και σε σκοτεινές αποχρώσεις περιβάλλον ύπνου.
Όπως δείχνουν ολοένα και περισσότερες έρευνες, το να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να δώσουμε προτεραιότητα στον καλό ύπνο δεν είναι καλό για εμάς μόνο όσον αφορά την επόμενη μέρα. Μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στη συνολική υγεία μας μακροπρόθεσμα.