... και ξαφνικά, εκεί που τα (όλων των ειδών) τα ζευγάρια ζούσαν στους
φρενήρεις ρυθμούς της καθημερινότητας, βρέθηκαν να πρέπει να συμβιώσουν
στα - σίγουρα λιγότερα από πριν - τετραγωνικά μιας συγκατοίκησης και να
έρθουν αντιμέτωποι, όχι μόνο ο ένας με τον άλλο, αλλά και με τη σχέση τους.
Πως διαμορφώνεται η νέα πραγματικότητα, λοιπόν, της καραντίνας από τον κορονοϊό για εκείνους που είχαν μια καλή, μέτρια ή ακόμα και κακή σχέση; Τι προκλήσεις δημιουργεί και τι θα μπορούσε να πει κανείς ότι προδιαγράφεται για το μέλλον;
Υπάρχουν άραγε συμβουλές και τεχνικές για να γίνει πιο «ήπια και διαχειρίσιμη» αυτή η συγκατοίκηση; Πως αλλάζει το κλίμα όταν στο κάδρο προστίθενται και παιδιά; Κι εν τέλει πως θα μας βρει μετά τη λήξη του αυτός ο συναγερμός;
Η δρ. Αθηνά Ανδρουτσοπούλου, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια/οικογενειακή θεραπεύτρια, απάντησε στις ερωτήσεις της HuffPost Gr για τη νέα αυτή πραγματικότητα και τη σχέση μας, για το σεξ τη περίοδο της καραντίνας και την αντανάκλαση που έχει στον ψυχισμό μας αυτή η νέα συνθήκη. Στην Κίνα, πάντως, η λήξη της καραντίνας συνοδεύτηκε από περισσότερα διαζύγια. Στην Ευρώπη και την Ελλάδα, μένει να δούμε αν θα ισχύει αυτό – ή θα έχουμε περισσότερες γεννήσεις...
- Κυρία Ανδρουτσοπούλου, εσείς τι πιστεύετε; ΄Οτι το διάστημα αυτό της απομόνωσης που ζούμε όλοι μας θα «φέρει» περισσότερες γεννήσεις ή περισσότερα διαζύγια;
Ορισμένα πρώτα δεδομένα που προέρχονται από την Κίνα μετά τη λήξη της καραντίνας, δείχνουν ότι αυξήθηκε αναλογικά ο αριθμός των διαζυγίων. Όμως στην πραγματικότητα, αυτό που ήδη συμβαίνει και στην Ελλάδα είναι ότι τα ζευγάρια που συγκατοικούν βιώνουν πιο έντονα τις ανησυχίες και τα προβλήματα που προϋπήρχαν στη σχέση. Ταυτόχρονα, παίρνονται αποφάσεις συγκατοίκησης από ανθρώπους που δίσταζαν να συγκατοικήσουν ενώ ήταν συναισθηματικά έτοιμοι. Άλλοι, που επιλέγουν τη χωριστή διαμονή ακόμα και εν μέσω μιας τέτοιας πρωτόγνωρης κρίσης προβληματίζονται για το τι μπορεί να σημαίνει αυτή η επιλογή τους. Συνοπτικά, η κρίση που βιώνουμε επιταχύνει και θα επιταχύνει και στο μέλλον εξελίξεις στις σχέσεις τόσο θετικές όσο και αρνητικές, ανάλογα με την ποιότητα της σχέσης την παρούσα στιγμή.
- Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία και πρόκληση την οποία έχουν να αντιμετωπίσουν τα ζευγάρια που ξαφνικά, από τους φρενήρεις ρυθμούς της καθημερινότητας, βρέθηκαν να συμβιώνουν σ′ ένα σπίτι μέσα σε λίγα τετραγωνικά;
Ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση να είναι η διαχείριση μιας ισορροπίας μεταξύ του «μαζί» και του «χώρια». Είναι σημαντικό το ζευγάρι να αποδεχτεί την ανάγκη ιδιωτικότητας ώστε να μπορεί να δουλέψει από το σπίτι, να γυμναστεί, να διαβάσει, να σκεφτεί, αλλά και την ανάγκη συνεύρεσης, για να συζητήσει, να δει μια ταινία, να ακούσει μουσική, να βρεθεί με φίλους διαδικτυακά.
“Ορισμένα πρώτα δεδομένα που προέρχονται από την Κίνα μετά τη λήξη της καραντίνας, δείχνουν ότι αυξήθηκε αναλογικά ο αριθμός των διαζυγίων”
- Τα παιδιά το κάνουν καλύτερο ή χειρότερο το όλο «σκηνικό»;
Η ύπαρξη παιδιών αποτελεί ούτως ή άλλως μια πρόκληση για κάθε ζευγάρι όπου κάθε μέλος του καλείται να λειτουργεί καθημερινά από διπλούς ρόλους, τόσο του συντρόφου όσο και του γονιού, με τον δεύτερο ρόλο να θέτει συνήθως τον πρώτο σε δεύτερη μοίρα. Το ζευγάρι θα χρειαστεί να συμφωνήσει πάνω σε βασικούς κανόνες, λόγου χάριν στο πώς θα ενθαρρύνουν το παιδί να διαμορφώσει ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων μέσα στο σπίτι, διαθέτοντας όμως χώρο και χρόνο στο παιχνίδι, στη χαλάρωση, και στην επαφή τους με άλλα παιδιά μέσω κοινωνικής δικτύωσης. Αυτοί οι κανόνες θα μπουν πιο εύκολα από τα ζευγάρια που από πριν συμφωνούσαν πάνω σε βασικές αξίες για το μεγάλωμα των παιδιών, ενώ, όπως είναι αναμενόμενο, θα αποτελέσουν πεδίο συγκρούσεων αν από πριν το ζευγάρι διαφωνούσε για τα ζητήματα αυτά.
- Εσείς δίνετε εξ αποστάσεως τώρα συμβουλές για τη «διαχείριση» της σχέσης των ζευγαριών την εποχή της καραντίνας; Εχετε περισσότερες κρούσεις για συμβουλευτική / βοήθεια σε σχέση με πριν;
Ένα μεγάλο μέρος της εργασίας όλων των ειδικών ψυχικής υγείας που ιδιωτεύουν γίνεται διαδικτυακά, μετά και από συστάσεις που λάβαμε από τις επιστημονικές εταιρίες και τους επαγγελματικούς συλλόγων στους οποίους καθένας μας ανήκει. Οι άνθρωποι στους οποίους ήδη παρέχω συμβουλευτική/ψυχοθεραπεία έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη να συνεχίσουν τα τακτικά ραντεβού μας διαδικτυακά, με εξαίρεση ανθρώπους που λόγω συνθηκών διαβίωσης δεν έχουν την δυνατότητα ιδιωτικότητας, κάτι απολύτως απαραίτητο στη δική μας δουλειά. Στις περιπτώσεις αυτές προτείνονται άλλοι τρόποι συνέχισης της συνεργασίας μας, ακόμα και η γραπτή επικοινωνία όπου είναι δυνατό. Άνθρωποι που νιώθουν μεγάλο άγχος στη διάρκεια μιας κρίσης, αλλά δεν συνεργάζονταν από πριν με έναν ειδικό ψυχικής υγείας, συνήθως απευθύνονται σε τηλεφωνικές ή διαδικτυακές γραμμές υποστήριξης για άμεση ανακούφιση. Είναι πιθανόν οι άνθρωποι αυτοί να απευθυνθούν σε ψυχολόγο/ψυχοθεραπευτή μετά το πέρας των περιοριστικών μέτρων και της έντονης κρίσης, με στόχο τη διαχείριση προβλημάτων που δημιουργήθηκαν κατά το διάστημα της κρίσης.
- Ποιες, πιστεύετε, ότι είναι οι σημαντικότερες συμβουλές που θα είχε να δώσει κανείς ειδικός σήμερα στα ζευγάρια που βρίσκονται κλεισμένα σπίτι για να έχουν μια αρμονικότερη σχέση την εποχή της απομόνωσης;
Εκτός από την διαχείριση του «μαζί» και του «χώρια», ο τρόπος επικοινωνίας του ζευγαριού είναι η πιο σημαντική ένδειξη για το πώς θα προχωρήσει μια σχέση γενικότερα. Μακρόχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι τα ζευγάρια που παραμένουν μαζί σε βάθος χρόνου εκφράζουν ανησυχίες και παράπονα χωρίς να κατηγορούν το σύντροφό τους για τα συναισθήματά τους, αλλά αναλαμβάνοντας την ευθύνη για το πώς νιώθουν. Παραδείγματος χάριν:
- «Αισθάνθηκα μεγάλη μοναξιά όση ώρα δούλευες στο διπλανό δωμάτιο και αναρωτήθηκα τι μου συμβαίνει. Εσύ το νιώθεις αυτό ποτέ;»
- «Στενοχωρήθηκα/θύμωσα όταν κατάλαβα ότι δεν συμφωνούμε για το πώς θα διαχειριστούμε τον χρόνο των παιδιών στην καθημερινότητα. Τι θα έλεγες να ψάξουμε πληροφορίες στο διαδίκτυο/να ζητήσουμε τη συμβουλή ενός ειδικού/να ρωτήσουμε τα παιδιά τι θα τα βοηθούσε τα ίδια».
- Κι ως προς τη ερωτική ζωή; Πως πιστεύετε ότι λειτουργεί αυτή η καραντίνα; Τι πιο συγκεκριμένο θα μπορούσατε να συμβουλεύσετε στο κομμάτι της σεξουαλικής επαφής;
Για όσα ζευγάρια έχουν ερωτική επιθυμία αλλά δεν βρίσκονταν αρκετά λόγω δουλειάς και κούρασης, ίσως η περίοδος αυτή να είναι μια καλή ευκαιρία να βρεθούν πιο κοντά. Αυτό προϋποθέτει όλα όσα ανέφερα παραπάνω, την καλή διαχείριση του «μαζί» και του «χώρια», την καλή επικοινωνία, την δυνατότητα να ακούει ο ένας τον άλλον και να τον καθησυχάζει, και αυτό να γίνεται εναλλάξ: Μια παγίδα στη σχέση των ζευγαριών είναι να παγιώνονται σε ρόλους «αισιόδοξου» και «απαισιόδοξου», «ενήλικου» και «παιδιού», «φροντιστή» και «φροντιζόμενου», κάτι που οδηγεί στη φθορά της ερωτικής επιθυμίας. Για όσα ζευγάρια η ερωτική επιθυμία είχε ήδη από πριν χαθεί, η συνύπαρξη την περίοδο αυτή μπορεί να είναι πολύ επώδυνη και ίσως χρειαστεί να πάρουν αποφάσεις για το μέλλον της σχέσης τους, συμπεριλαμβανομένης της αναζήτησης ψυχολογικής υποστήριξης.
“Εκτός από την διαχείριση του «μαζί» και του «χώρια», ο τρόπος επικοινωνίας του ζευγαριού είναι η πιο σημαντική ένδειξη για το πώς θα προχωρήσει μια σχέση γενικότερα.”
- Σε τι θα μας έχει αλλάξει πιστεύετε το τέλος αυτής της απομόνωσης;
Νομίζω ότι η απάντηση σε αυτό είναι «εξαρτάται». Εξαρτάται από το πώς προσλαμβάνει κανείς αυτήν την περίοδο, από το αν προσπαθεί να βρει ορισμένες θετικές όψεις ή όχι, από το πόσο μόνος νιώθει και πόσο μπορεί να αξιοποιήσει το κοινωνικό του δίκτυο έστω και μέσα από την τεχνολογία. Σίγουρα οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ήδη εκτιμήσει πλευρές της καθημερινής τους ρουτίνας που πριν υποτιμούσαν. Εκτίμησαν τα απλά πράγματα που μπορούσαν να κάνουν ανεμπόδιστα και τα οποία θεωρούσαν δεδομένα. Το ίδιο συμβαίνει μετά από μια ασθένεια ή τραυματισμό που μας καθηλώνει στο σπίτι, μετά από την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Η εκτίμηση των απλών πραγμάτων και η απόφαση για την ποιοτική αναβάθμιση της ζωή μας, είναι βασικές αξίες που- αν παραμείνουν σταθερές- θα έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο για την σωματική όσο και για την ψυχική μας υγεία μακροπρόθεσμα. Γνωρίζουμε από σχετικές έρευνες με ανθρώπους που επιβίωσαν από τον καρκίνο και είχαν μακροζωία, πως η υιοθέτηση αυτών των αξιών κυριολεκτικά τους έσωσε!
Λίγα λόγια για την δρ. Αθηνά Ανδρουτσοπούλου
Η Δρ. Αθηνά Ανδρουτσοπούλου, είναι ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια/οικογενειακή θεραπεύτρια (www.androutsopoulou.gr) και επιστημονική συν-υπεύθυνη του ΄Λόγω Ψυχής΄-Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας στη Συστημική Ψυχοθεραπεία (www.logopsychis.gr). Το επιστημονικό της έργο περιλαμβάνει δημοσιεύσεις σε έγκριτα διεθνή ψυχολογικά περιοδικά. Είναι συγγραφέας του βιβλίου «Η αθώα γλώσσα των ονείρων μας» (Εκδ. Gutenberg), και των παιδικών βιβλίων «Κουβέντες με τη Μαμά» (Εκδ. Ψυχογιός) και «Μεγαλύτερες Κουβέντες με τη Μαμά» (Εκδ. Ψυχογιός) καθώς και «Ταξίδια με τη Μαμά» (Εκδ. Λιβάνης) που βοηθούν γονείς και παιδιά να συζητούν θέματα που τα απασχολούν από την προσχολική ηλικία ως την προ-εφηβεία.
Πολίτες που ανησυχούν ότι πάσχουν από λοίμωξη του αναπνευστικού (πυρετό ή/και βήχα ή/και δύσπνοια) και ήρθαν σε επαφή με πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα ή έχουν ιστορικό ταξιδιού σε πληττόμενες χώρες θα πρέπει να επικοινωνούν με τον ΕΟΔΥ στο τηλ. 1135.
Προσοχή: Δεν θα πρέπει να επισκέπτονται ιδιωτικά ιατρεία, εφημερεύοντα νοσοκομεία, εξωτερικά ιατρεία κ.λπ. Ο ΕΟΔΥ θα μεριμνήσει για την διακομιδή τους σε νοσοκομεία αναφοράς του κορονοϊού. Χρήσιμες πληροφορίες εδώ.