«Όταν ένα παιδί φτάσει στο σημείο να μην έχει καμία ελπίδα, το επόμενο βήμα του θα είναι να μη θέλει να πάει στο σχολείο.»
Άλφρεντ Άντλερ
Δεν γνωρίζω πολλά παιδιά που χαίρονται με το άνοιγμα των σχολείων. Κι όμως, το σχολείο είναι ο μόνος τόπος ελπίδας.
Το ελληνικό δημοτικό σχολείο σήμερα είναι υπερβολικά καθηλωμένο και δεν στέκεται μόνο του χωρίς την παραπαιδεία. Τα παιδιά πλέον κάνουν ιδιαίτερα ή πηγαίνουν σε χώρους μελέτης από την πρώτη δημοτικού. Στο γυμνάσιο έχουν χάσει κάθε ενδιαφέρον για τη μάθηση.
Τι συμβαίνει, λοιπόν, στα ελληνικά σχολεία; Πολύ συχνά οι γονείς και οι δάσκαλοι εξουθενώνουν οι μεν τους δε.
Ας ξεκινήσουμε από τους σημερινούς γονείς. Σε μια προσπάθεια να μεγαλώνουν τα παιδιά τους με «παιδαγωγικό» τρόπο έχουν την αίσθηση πως τα παιδιά τους θα καταστραφούν ψυχικά, αν ένας δάσκαλος δεν είναι τέλειος.
Υπάρχει ένα όριο, που πρέπει να ξεπερνιέται, για να θεωρούμε έναν εκπαιδευτικό ακατάλληλο ή εγκληματικό κι αυτό δυστυχώς το όριο σήμερα είναι ιδιαίτερα χαμηλό. Αυτό κάνει τα παιδιά τελικά ανεύθυνα, αφού ξέρουν πως σε οποιαδήποτε απαίτηση του δασκάλου ή σε οποιαδήποτε δυσκολία με άλλα παιδιά η μαμά τους θα φροντίσει να «λύσει το θέμα». Είναι καλό, όμως, να εμπιστευόμαστε τα παιδιά μας, να τους δίνουμε το μήνυμα ότι μπορούν να λύνουν τα μικρά τους θέματα μόνα τους αλλά και να τα αφήνουμε να υφίστανται τις συνέπειες των πράξεών τους. Μόνο έτσι θα αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες.
Από την άλλη, οι γονείς που εργάζονται συνήθως πολλές ώρες, εξοντώνονται συχνά από το σχολείο. Πολλές φορές έρχονται αντιμέτωποι με μια μεγάλη αντίφαση. Οι δάσκαλοι ζητούν από τους γονείς να ενισχύουν την αυτονομία των παιδιών. Όμως, αντιμετωπίζουν τους γονείς ως προέκταση των παιδιών που πρέπει να είναι υπεύθυνοι για τα μαθησιακά τους ζητήματα. Οι δάσκαλοι το κάνουν αυτό, γιατί είναι αγχωμένοι με την ύλη, η οποία είναι εντελώς αδύνατον να κατανοηθεί από τα παιδιά χωρίς βοήθεια στο σπίτι.
Το θέμα είναι όμως να έχουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα, στο οποίο το μεγαλύτερο μέρος της μάθησης θα λαμβάνει χώρα μέσα στο σχολείο.
Σε αυτό το ζήτημα θεωρητικά απαντά ο θεσμός του Ολοήμερου, που είναι ένας πολύ καλός θεσμός. Είναι, όμως, τόση η δυσκολία της ύλης που είναι δύσκολο ένας δάσκαλος να μπορεί να βοηθήσει όλους τους μαθητές στο Ολοήμερο. Στην πράξη, τα περισσότερα παιδιά μετά το Ολοήμερο πρέπει να κοιτάξουν ξανά τα μαθήματα στο σπίτι ή πολλοί γονείς δεν γράφουν τα παιδιά στο Ολοήμερο γιατί δεν διάβαζαν εκεί.
Τελικά αυτή η περίφημη ύλη είναι αφομοιωτέα; Αυτό είναι ένα ερώτημα που θα έπρεπε να απασχολήσει στα σοβαρά το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο ιδανικά θα έπρεπε να προβαίνει σε κάποια αξιολόγηση των βιβλίων του από τους εκπαιδευτικούς που τα δοκιμάζουν στην πράξη.
Και επειδή αυτό είναι κάτι πολύ απίθανο, ποιο είναι το μόνο σίγουρο; Είναι απαραίτητο ο δάσκαλος να κατανοήσει τη θέση του γονιού και ο γονιός να κατανοήσει τη θέση του δασκάλου και όλοι μαζί να προσπαθούμε για την ισορροπία στη λειτουργία του σχολείου.
Και η κοινωνία; Τι θέση έχει το σημερινό σχολείο μέσα σε μια κοινωνία που βράζει;
Το σχολείο είναι ένας τόπος που μπορεί να προσφέρει κοινωνικές λύσεις, γιατί είναι μία κοινότητα. Ο μόνος τρόπος να γίνει αυτό είναι να σταματήσουμε να κοιτάζουμε μόνο τι θέλουμε εμείς και πώς μόνο το δικό μας το παιδί θα προοδεύσει.
Το καλό του παιδιού μας βρίσκεται μέσα στο καλό του συνόλου. Κανένα παιδί δεν μπορεί να ευημερήσει αληθινά σε αυτήν την κοινωνία που ζούμε.