Η λίμνη Βαϊκάλη, στη νοτιοανατολική Σιβηρία, μετρά περίπου 25 εκατομμύρια έτη ζωής γεγονός που την καθιστά την παλαιότερη λίμνη στον πλανήτη, σύμφωνα με τον Ted Ozersky, αναπληρωτή καθηγητή βιολογικής λιμνολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα.
Η δεύτερη παλαιότερη λίμνη της Γης είναι η Λίμνη Ισσίκ-Κουλ στο Κιργιστάν, η οποία σχηματίστηκε περίπου πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια.
Η Λίμνη Βαϊκάλη εκτείνεται σε 31.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα, κάνοντάς την την έβδομη μεγαλύτερη λίμνη της Γης. Δεν είναι μόνο η παλαιότερη λίμνη του κόσμου, αλλά και η βαθύτερη, με βάθος περίπου 1,6 χιλιόμετρα.
«Η πραγματική λεκάνη είναι πολύ πιο βαθιά από ένα 1,5 χιλιόμετρα», είπε ο Ozersky στο Live Science, περιλαμβάνοντας μεταξύ 5 έως 7 χιλιόμετρα ιζήματος στον πυθμένα. Στην περίπτωση της Βαϊκάλης , όπου υπάρχουν χιλιόμετρα ιζήματος, οι ερευνητές χρησιμοποιούν σεισμικές έρευνες για να εκτιμήσουν το μέσο ρυθμό σχηματισμού ιζήματος, εξήγησε ο Ozersky.
Αυτό το ιζήμα είναι το κλειδί για τον προσδιορισμό της ηλικίας της λίμνης. Οι ερευνητές μετρούν την ηλικία μιας λίμνης μέσω ισοτοπικής χρονολόγησης. Αυτή η τεχνική περιλαμβάνει τη μέτρηση των αναλογιών των ραδιενεργών ισοτόπων.
Στην περίπτωση αυτή, οι λιμνολόγοι αναλύουν τα ιζήματα της λίμνης για ραδιενεργές εκδόσεις του καισίου, του μολύβδου και του άνθρακα. Αυτή η ανάλυση τους λέει πόσο παλιά είναι τα διάφορα στρώματα ιζήματος και πόσο γρήγορα συσσωρεύεται το ιζήμα, εξήγησε ο Ozersky.
Κατανοώντας το σχηματισμό των λιμνών - και ειδικά του σχηματισμού της Βαϊκάλης - οι ερευνητές μπορούν να αποκτήσουν μια καλύτερη ιδέα για το πώς αυτή η λίμνη έχει επιβιώσει για εκατομμύρια χρόνια.
Πολλές λίμνες σχηματίζονται από παγετώνες, είπε ο Mark Edlund, ανώτερος επιστήμονας και διευθυντής ερευνών και συλλογών υδάτινης ζωής στο Μουσείο Επιστημών της Μινεσότα, στο Live Science.
Οι παγετώνες σχηματίζουν μια κοιλότητα στο τοπίο και εναποθέτουν κομμάτια πάγου που τελικά λιώνουν και γεμίζουν τη βαθιά κοιλότητα», είπε ο Edlund.
Αντίθετα, η Βαϊκάλη είναι μια λίμνη ρήγματος. Οι λίμνες ρήγματος σχηματίζονται όταν δύο ηπειρωτικές πλάκες αρχίζουν να απομακρύνονται η μία από την άλλη, δημιουργώντας ένα χάσμα. Αυτό το χάσμα ονομάζεται graben. Καθώς οι πλάκες συνεχίζουν να απομακρύνονται, το graben συνεχίζει να βαθαίνει.
Στην πραγματικότητα, ο Ozersky είπε ότι η Βαϊκάλη διευρύνεται κατά περίπου 2,5 εκατοστά κάθε χρόνο. Ορισμένες από τις άλλες παλαιότερες λίμνες του κόσμου, όπως η Λίμνη Μαλάουι (μέχρι 5 εκατομμύρια ετών) και η Λίμνη Τανγκανίκα (μέχρι 12 εκατομμύρια ετών) - και οι δύο στη Νοτιοανατολική Αφρική - προέρχονται επίσης από ρήγματα.
Η Βαϊκάλη διεκδικεί επίσης τον τίτλο της πιο βιολογικά ποικιλόμορφης λίμνης της Γης, σύμφωνα με τον Ozersky.
Αυτή η αρχαία λίμνη φιλοξενεί επίσης εκατοντάδες είδη γλυκού νερού, τα οποία δίνουν στους ερευνητές την ευκαιρία να μελετήσουν την ειδικότητα και την διαφοροποίηση.
Η λίμνη καλύπτεται με πάγο πέντε μήνες το χρόνο. Η μέση επιφανειακή της θερμοκρασία είναι 4 βαθμοί Κελσίου. «Είναι μια εξαιρετικά ψυχρή λίμνη», είπε ο Edlund. «Αν θέλεις να κολυμπήσεις σε αυτήν, πρέπει να προετοιμάσεις τον εαυτό σου».