Το κύμα των εξώσεων δανειοληπτών από τις τράπεζες στην Ισπανία έχει δημιουργήσει ένα σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο, αλλά ταυτόχρονα προσφέρει και δυνατότητες κέρδους σε αρκετούς δήθεν «επιχειρηματίες» που εκμεταλλεύονται τις καταλήψεις άδειων διαμερισμάτων.
Ιδιαίτερα στη Μαδρίτη, πόλη που έχει πληγεί από τις τραπεζικές εξώσεις, αλλά και το gentrification ολόκληρων περιοχών από την τάση του AirB&B που επηρεάζει τα ενοίκια και τη λαϊκή κατοικία, «κυνηγοί» άδειων διαμερισμάτων- είτε είναι απλοί άνθρωποι είτε οργανωμένες ομάδες- προσφέρουν στους ενδιαφερόμενους τη δυνατότητα εγκατάστασης σε μία κατοικία, τουλάχιστον για δύο χρόνια. Δηλαδή, για το χρονικό διάστημα που ορίζει ο νόμος για την οριστική εκτέλεση μίας διαταγής έξωσης.
Οι «κυνηγοί» και το κόστος
Η πλειονότητα των κτιρίων, ή των διαμερισμάτων, που προσφέρονται για αυτού του είδους την ενοικίαση ανήκουν σε τράπεζες, οι οποίες έχουν κάνει έξωση στους προηγούμενους ιδιοκτήτες, που δεν μπορούσαν να πληρώσουν το στεγαστικό δάνειο, ή το τσουχτερό ενοίκιο. Οι «κυνηγοί» τα εντοπίζουν από τις ίδιες τις ιστοσελίδες των τραπεζών, που τα προσφέρουν για αγορά, ή από εφημερίδες, ή ακόμη και από πληροφορίες στη γειτονιά. Εξάλλου, οι ίδιοι καθημερινά χτενίζουν τις γειτονιές, για να αντλήσουν πληροφορίες σχετικά με άδεια διαμερίσματα.
Μία τέτοια «αγορά ενοικίου» τιμάται μεταξύ 1.000 και 2.000 ευρώ, δηλ. αντιστοιχεί σε ένα μηνιαίο «ενοίκιο» 300 ευρώ. Μάλιστα, η προσφορά έχει κάνει την εμφάνισή της και στις αντίστοιχες ιστοσελίδες για αναζήτηση κατοικίας.
Μία από αυτές (στην ιστοσελίδα Milanuncios) πρόσφερε έναντι 1.400 ευρώ ένα διαμέρισμα 100 τ.μ., υπογραμμίζοντας εμφατικά πως «έχει φως και νερό, αλλά ουδέποτε πρόκειται να σας έλθει ο λογαριασμός». Μάλιστα προσθέτει και την προϊστορία του διαμερίσματος, το οποίο ανήκει στην τράπεζα Banco Sabadell. Το διαμέρισμα έμεινε άδειο μετά την έξωση και ένα «αγόρι» (προφανώς ειδικός στις κλειδαριές) το άνοιξε.
Οι τρεις συμβουλές για τους ενοικιαστές
1) Να έχει παιδιά: «Ο δικαστής θα σε λυπηθεί και θα παραμείνεις στο διαμέρισμα για περισσότερο καιρό. Εάν τους πεις πως είσαι έγκυος, σταματούν. Αλλά και οι γείτονες θα σε μεταχειρίζονται με περισσότερο ενδιαφέρον».
2) Αλλάζεις την κλειδαριά: «Απαραίτητη προφύλαξη. Μπορεί να έχουν τα κλειδιά οι παλιοί ιδιοκτήτες, αλλά και η τράπεζα».
3) Βρες ένα άλλοθι: «Όταν ρωτούν οι γείτονες, τους λες πως δεν μπορείς να φύγεις από το διαμέρισμα, διότι το έχεις νοικιάσει και ο ιδιοκτήτης δεν μπορεί να σου επιστρέψει την εγγύηση».
Στη Μαδρίτη υπάρχουν 4.717 τέτοια διαμερίσματα «υπό κατάληψη». Από αυτά τα 1.717 τελούν υπό επίσημη προστασία. Μολονότι, οι καταλήψεις γίνονται σε δημόσια κτήρια, ή σε ακίνητα τραπεζών, το φαινόμενο της «μαύρης αγοράς ενοικίων» έχει εξαπλωθεί και σε άλλα προάστια, σπέρνοντας μάλιστα και τον φόβο στους ιδιοκτήτες, ή ενοικιαστές διαμερισμάτων, που για κάποιον λόγο χρειασθεί να λείψουν από το σπίτι τους.
Ο φόβος να μην χάσουν το σπίτι
Όπως τονίζει η 72χρονη Μάρι Καρμεν Ορτέγα φοβάται να πάει στο νοσοκομείο για εξετάσεις, μην τυχόν και την κρατήσουν και κάποιοι καταλάβουν το διαμέρισμά της. «Δεν το κουνάω», τονίζει, μολονότι σε τέτοια περίπτωση ο νόμος της επιτρέπει να βγάλει τους καταληψίες. Προκειμένου να έχει το κεφάλι της ήσυχο, τη βοηθούν οι γείτονες να φυλάει το σπίτι της όταν βγαίνει.
Η αίσθηση της απουσίας προστασίας είναι διάχυτη και στους νέους ιδιοκτήτες κατοικιών. Ο 31 ετών Ισίδρο Μπαρκέρος είχε αγοράσει από την Banco Santander ένα διαμέρισμα, το οποίο ανακαίνιζε. Την Παρασκευή δεν μπόρεσε να επισκεφθεί τον χώρο για να εποπτεύσει στις εργασίες και όταν επέστρεψε τη Δευτέρα, προς έκπληξή του, βρήκε καταληψίες μέσα στο διαμέρισμα και αλλαγμένη την κλειδαριά. Προσέφυγε στο τοπικό αστυνομικό τμήμα, αλλά όταν οι αστυνομικοί κτύπησαν την πόρτα, μία γυναικεία φωνή τους απάντησε πως δεν πρόκειται να φύγει από το διαμέρισμα.
Η μητέρα που ήθελε να ζήσει ξανά στο διαμέρισμα του Μπαρκέρος είχε πληρώσει 400 ευρώ στον άνθρωπο που της το πρόσφερε και τη βοήθησε να διαρρήξει την κλειδαριά. Αυτός είχε ζητήσει αρχικά 500 ευρώ, όμως η τιμή έπεσε, διότι το σπίτι δεν ήταν έτοιμο.
Η άλλη όψη του νομίσματος, της μη προστασίας της λαϊκής κατοικίας και των φτωχών ενοικιαστών, είναι όσοι είναι αναγκασμένοι να μετακομίσουν κι ελπίζουν να βρουν μία τέτοια ευκαιρία για «μαύρο ενοίκιο». Όπως ο 32χρονος Αντόνιο Ρούιθ, πατέρας τριών παιδιών, που έμεινε άνεργος προ πέντε μηνών και το εισόδημα της συζύγου του, που εργάζεται ως οικιακή βοηθός, δεν φθάνει για τα έξοδα του μήνα. Ο Ρούιθ αναζητεί ένα «κατειλημμένο» διαμέρισμα στο λαϊκό προάστιο του Καραμπαντσέλ, ώστε να μη χρειασθεί να αλλάξει σχολείο η κόρη του.
Σαν τον Ρούιθ είναι δεκάδες οι άνθρωποι που βάζουν αγγελίες για να εξασφαλίσουν ένα τέτοιο κατειλημμένο άδειο διαμέρισμα, διότι δεν μπορούν να πληρώνουν τα υψηλά ενοίκια, προσφέροντας μάλιστα έως και 1.000 ευρώ για μία τέτοια κατοικία.
(Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)